Της Μαρίας Μπουλιέρη,
Η απάντηση είναι πως σίγουρα είναι πολύ χρήσιμο. Η χρηματοδοτική μίσθωση, ευρύτερα γνωστή ως leasing, θεωρείται μια ευφυής μέθοδος χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, κάθε μεγέθους, σε παγκόσμιο επίπεδο. Και αυτό καθώς οι επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν την δράση τους με αυτόν τον τρόπο μπορούν να αφοσιωθούν στην επιχειρηματική πλευρά του αντικειμένου τους και όχι στη χρηματοδότησή τους αυτή καθ’ εαυτή, που λειτουργεί συχνά ανασταλτικά στην ανάληψη σοβαρών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.
Στο παρόν άρθρο θα εστιάσουμε στην συμβολή αυτής της μεθόδου χρηματοδότησης στην ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (εφεξής ΜΜΕ), ωστόσο για καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου θα κάνουμε μια σύντομη σύνοψη της έννοιας της χρηματοδοτικής μίσθωσης. Η χρηματοδοτική μίσθωση στο ελληνικό δίκαιο ρυθμίζεται κατά βάση από το Ν.1665/1986, ο οποίος έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις μέχρι σήμερα. Ο νόμος αυτός ρυθμίζει τη σχέση μεταξύ των δύο συμβαλλόμενων μερών, του μισθωτή (lessee) και του εκμισθωτή (lessor), που μπορεί να είναι για παράδειγμα μια τράπεζα ή μια εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης.
Ο μισθωτής μισθώνει από τον εκμισθωτή πράγμα κινητό, ακίνητο, σε υλική ή άυλη μορφή για συγκεκριμένη χρονική περίοδο και στο τέλος της περιόδου αυτής μπορεί, είτε να το επιστρέψει, είτε με μονομερή του δήλωση να το αγοράσει σε προσυμφωνημένο τίμημα. H επιχείρηση-μισθωτής επιλέγει τον εξοπλισμό ή το ακίνητο που θεωρεί κατάλληλο για τις ανάγκες της και ο εκμισθωτής πχ η εταιρία χρηματοδοτικής μίσθωσης τον αγοράζει από τον προμηθευτή/ιδιοκτήτη. Στη συνέχεια το ενοικιάζει στην επιχείρηση-μισθωτή, η οποία έχει το δικαίωμα να το χρησιμοποιεί έναντι του συμφωνημένου τιμήματος.
Ο τρόπος αυτός χρηματοδότησης θυμίζει εν μέρει το απλό τραπεζικό δάνειο, καθώς η επιχείρηση χρηματοδοτεί την δραστηριότητας κάνοντας χρήση ξένων κεφαλαίων, διατηρώντας την ρευστότητά της, ωστόσο μια πολύ βασική διαφορά μεταξύ δανείου και leasing είναι ότι στο δάνειο η επιχείρηση λαμβάνει ένα χρηματικό ποσό, ενώ στο leasing η επιχείρηση νοικιάζει το ίδιο το περιουσιακό στοιχείο που θέλει να χρησιμοποιήσει, όπως για παράδειγμα ένα αμάξι. Επίσης, πλεονέκτημα του leasing αποτελεί επιπλέον η μείωση του κινδύνου κακής χρήσης της πίστωσης, κίνδυνος που είναι έντονος στα κοινά τραπεζικά δάνεια. Τα χρήματα που λαμβάνει η επιχείρηση-δανειολήπτης είναι πιθανό να σπαταληθούν σε σκοπούς άσχετους με την επιχείρηση, διακινδυνεύοντας έτσι την επιβίωση και τη φερεγγυότητα της, ενώ στη μέθοδο του leasing ο πιστωτής (π.χ. τράπεζα) αγοράζει ο ίδιος τον εξοπλισμό και είναι εξασφαλισμένος ότι το δάνειο επενδύεται στην επιχείρηση με τρόπο παραγωγικό.
Χρήσιμο θα ήταν σε αυτό το σημείο να δώσουμε και ένα σύντομο ορισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ο χαρακτηρισμός μια επιχείρησης γίνεται με βάση τον αριθμό του προσωπικού και, είτε τα όρια του συνόλου του ισολογισμού, είτε εκείνα του κύκλου εργασιών. Έτσι, ως μικρές επιχειρήσεις ορίζονται οι επιχειρήσεις εκείνες που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζόμενους και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το ετήσιο σύνολο ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα 10 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ως μεσαίες επιχειρήσεις ορίζονται οι επιχειρήσεις εκείνες που απασχολούν λιγότερους από 250 εργαζόμενους και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ ή το ετήσιο σύνολο ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα 43 εκατομμύρια ευρώ.
Έχοντας στο μυαλό μας τα παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι μια επιχείρηση αυτού το μεγέθους συνήθως έχει ανάγκη από κάποιας μορφής χρηματοδότηση που θα την βοηθήσει να αναπτυχθεί περαιτέρω. Ωστόσο, το βασικό πρόβλημα για τις ΜΜΕ είναι το γεγονός ότι η πρόσβασή τους στη χρηματοδότηση είναι περιορισμένη, καθώς στη πλειοψηφία τους δεν διαθέτουν αξιόπιστο πιστωτικό ιστορικό ή περιουσιακά στοιχεία που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως εγγύηση. Οι τράπεζες, από την άλλη, προτιμούν συχνά να δανείζουν σε μεγαλύτερες, πιο αξιόπιστες επιχειρήσεις που έχουν κερδοφόρο ιστορικό και διαθέτουν επαρκή στοιχεία που θα εξασφαλίσουν την τράπεζα σε περίπτωση μη αποπληρωμής του δανείου.
Δεδομένου ότι στη χρηματοδοτική μίσθωση δεν χρειάζεται ο μισθωτής να διαθέτει κάποιο περιουσιακό στοιχείο ως εξασφάλιση και ο εκμισθωτής διατηρεί την κυριότητα του περιουσιακού στοιχείου κατά τη διάρκεια της μίσθωσης και δεν απαιτεί πρόσθετες εγγυήσεις, η μορφή αυτή χρηματοδότησης είναι ιδανική για τις ΜΜΕ που όπως είπαμε δεν διαθέτουν συχνά κάτι από τα παραπάνω και δυσκολεύονται στη λήψη τραπεζικού δανείου.
Εάν μια επιχείρηση δεν διαθέτει κάποιο περιουσιακό στοιχείο και δεν υπήρχε η επιλογή της χρηματοδοτικής μίσθωσης, οι μόνοι τρόποι που θα είχε μια ΜΜΕ για να χρηματοδοτήσει τις εργασίες της θα ήταν κεφάλαιο από φίλους και συγγενείς, εσωτερικούς πόρους, τοκιστές ή πίστωση προμηθευτή, ενώ εάν είχε και κάποιο επιπλέον περιουσιακό στοιχείο θα είχε και την επιλογή του τραπεζικού δανείου. Από την άλλη, με την ύπαρξη της επιλογή της χρηματοδοτικής μίσθωσης, η επιχείρηση είτε έχει, είτε δεν έχει κάποιο περιουσιακό στοιχείο μπορεί να χρηματοδοτήσει την αποκτήσει του εξοπλισμού της με την μέθοδο της χρηματοδοτικής μίσθωσης και να αφήσει τις υπόλοιπες επιλογές που αναφέραμε παραπάνω για την κάλυψη των υπόλοιπων εξόδων, όπως για παράδειγμα τους μισθούς των εργαζομένων, τα πάγια έξοδα όπως το ρεύμα και το νερό κ.α..
Το leasing είναι μια εύκολη μέθοδος χρηματοδότησης, ευέλικτη και χωρίς πολλούς περιορισμούς και προϋποθέσεις, ώστε να είναι προσιτή στις περισσότερες των επιχειρήσεων. Πιο σημαντική φαίνεται, όμως, η χρησιμότητα της για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν μεγάλα κεφάλαια και δεν μπορούν να κάνουν εύκολα χρήση των υπόλοιπων χρηματοδοτικών μεθόδων.
Πηγές
- THOMAS W. MERRILL, The Economics and Law of Leasing, 2020
- JOSELITO GALLARDO, Leasing to Support Small Businesses and Microenterprises, 2016
- DAVID A. LEW, Financial Leasing Under the Unidroit Convention and the Uniform Commercial Code: A Comparative Analysis, 2015
- http://www.eiead.gr/publications/docs/efd/sme_user_guide_el.pdf
