Του Δημήτρη Μπίζα,
Σαν σήμερα πριν 5 χρόνια, η Maria Teresa de Filippis έφυγε από τη ζωή, έχοντας γράψει ιστορία, ούσα η πρώτη γυναίκα που πάτησε γκάζι σε Grand Prix της Formula 1. Θυμόμαστε την καριέρα και τα πεπραγμένα της.
Το έτος είναι 1958, τοποθεσία είναι το Μονακό. Ανάμεσα σε 29 άντρες, μία γυναίκα παίρνει την απόφαση να προκριθεί στον κυριακάτικο αγώνα (τότε οι κατατακτήριες δεν καθόριζαν απλά τη σειρά εκκίνησης, αλλά και το δικαίωμα συμμετοχής του κάθε οδηγού στον αγώνα).
Αυτή η γυναίκα ήταν η Ιταλίδα Maria Teresa de Filippis. Με μία Maserati 250F, ούσα ιδιωτική συμμετοχή, προσπάθησε να περάσει στον αγώνα, να πάρει εκκίνηση. Δεν τα κατάφερε, γράφοντας τον 22ο χρόνο. Για την ιστορία, ο Bernie Ecclestone δεν σημείωσε καν χρόνο εκείνη την ημέρα. Ναι, αυτός ο Bernie Ecclestone.
Πρέπει, όμως, να γυρίσουμε την ιστορία μερικά χρόνια πίσω, και συγκεκριμένα στο 1926.
Ήταν 11 Νοεμβρίου, όταν η de Filippis έβλεπε το φως του κόσμου στη Νάπολη, στον ιταλικό νότο. Ήταν το νεότερο από πέντε παιδιά ενός Κόμη της Ιταλίας, έχοντας Ισπανίδα μητέρα. Προερχόμενη από μία εύπορη, αριστοκρατική οικογένεια, η Maria Teresa είχε όλα τα εφόδια από πολύ νεαρή ηλικία και τα εκμεταλλεύτηκε. Ήταν δεινή ιππέας και τενίστρια, από έφηβη ακόμα, αλλά η τρέλα για το αυτοκίνητο και την ταχύτητα κυλούσε στις φλέβες της.
Ο πατέρας της ήταν μηχανικός συν τοις άλλοις, ενώ τα αδέρφια της, Antonio και Giovanni, αγαπούσαν τους αγώνες και συμμετείχαν σε αρκετές τοπικές διοργανώσεις.
Το 1948, ήρθε το βάπτισμα του πυρός και για την ίδια. Σε ηλικία 22 ετών, έπιασε στα χέρια της ένα Fiat Topolino και κατέβηκε σε αγώνα στην περιοχή Salerno-Cava de ‘Tirreni, στη νότια Ιταλία, κατακτώντας τη νίκη στην κατηγορία της.
Μέσα στους επόμενους μήνες, αγωνίστηκε και σε διάφορες αναβάσεις. Όταν ήρθε δεύτερη γενικής κατάταξης, δήλωσε: «Ήμουν μόνη μου ανάμεσα σε αρσενικά».
Το 1954 κι έχοντας περάσει από διάφορες κατηγορίες μέχρι τότε, αγωνίστηκε στο Ιταλικό πρωτάθλημα sportscar, τερματίζοντας δεύτερη στη βαθμολογία. Θα μπορούσε να είναι κι πρωταθλήτρια, αν δεν είχε ένα ατύχημα, που της κόστισε την ακοή από το αριστερό αυτί. Παρά ταύτα, δεν τα παράτησε, και το επίτευγμά της δεν πέρασε απαρατήρητο από τη Maserati, που την υπέγραψε ως εργοστασιακή οδηγό της.
Η de Filippis, έχοντας πια την υποστήριξη μία μεγάλης μάρκας πίσω της, συνέχισε να αγωνίζεται στην πατρίδα της, σε αναβάσεις και αγώνες αντοχής ανά την επικράτεια.
Η Maserati, όμως, ήταν μία εταιρεία που κατά βάση είχε παρουσία στη Formula 1. Το 1957, είχε στο δυναμικό της τον Juan Manuel Fangio, που με την 250F κατέκτησε τον 5ο και τελευταίο παγκόσμιο τίτλο του. Κι η Maserati ήθελε να βάλει την de Filippis σε ένα μονοθέσιό της, έστω κι ως ιδιωτική συμμετοχή.
Πέρασε δύο χρόνια, το 1956 και το 1957, οδηγώντας μία ιδιόκτητη 250F, για να εξασκηθεί και να προσαρμοστεί στις ταχύτητες της F1 (έστω, της τότε F1). Έτρεξε σε διάφορους ήσσονος σημασίας αγώνες και πάντα κυκλοφορούσε στο paddock με το λυκόσκυλό της – «για να φεύγουν οι κολλιτσίδες», θα έλεγε αργότερα.
Έτσι, όταν ήρθε η ώρα, στις 18 Μαΐου 1958, έγραψε ιστορία. Σε μία εποχή που τα δικαιώματα των γυναικών ήταν ένα ζήτημα διεκδίκησης και συνεχούς αγώνα του φεμινιστικού κινήματος, η de Filippis αποφάσισε να τρέξει στο GP του Μονακό, χωρίς τη στήριξη της Maserati (που είχε αποχωρήσει από την F1 με το τέλος του ’57). Πήρε μέρος στις κατατακτήριες, σημειώνοντας χρόνο στο 1:50.8, ήτοι 5,8 δευτερόλεπτα πιο αργό από εκείνον του 16ου και τελευταίου που πήρε εκκίνηση στον αγώνα.
Ο Fangio, που είχε δει το ταλέντο της, την συμβούλευε συχνά πάνω στην οδήγησή της. Σε συνέντευξή της, το 2006, η ίδια θυμήθηκε πως ο 5κις πρωταθλητής τής είχε πει: «Πηγαίνεις πολύ γρήγορα, παίρνεις πολλά ρίσκα». Ο μεθοδικός Αργεντινός προσπάθησε να τιθασεύσει το ταπεραμέντο της Κόμισσας.
Κι εκείνη δεν τα παράτησε, και κατέβηκε ξανά σε πρωταθληματικό Grand Prix, αυτή τη φορά στο Βέλγιο. Εκεί δεν υπήρχε περιορισμός στο ποιος θα αγωνιζόταν, πράγμα που της επέτρεψε να λάβει μέρος στον αγώνα για πρώτη φορά στην καριέρα της. Τότε θα έπαιρνε και τον μοναδικό τερματισμό της, ούσα 10η με το πέσιμο της καρό σημαίας, μετά από 9 εγκαταλείψεις μπροστά της.
Κι ενώ επρόκειτο να συμμετάσχει και στον αμέσως επόμενο αγώνα, στη Γαλλία, η ίδια δήλωσε πολλά χρόνια αργότερα πως ο αλυτάρχης του Grand Prix δεν της το επέτρεψε, λέγοντάς της πως «το μόνο κράνος που πρέπει να φορούν οι γυναίκες είναι εκείνο στο κομμωτήριο». Σε εκείνον τον αγώνα, ο σύντροφός της και οδηγός, Luigi Musso, έχασε τη ζωή του σε δυστύχημα. Αυτό τη συντάραξε και τις έβαλε τις πρώτες σκέψεις για αποχώρηση από τους αγώνες.
Παρόλα αυτά, συνέχισε να τρέχει συμμετέχοντας στο Πορτογαλικό Grand Prix, τον Αύγουστο. Κατετάγη τελευταία, 15 δευτερόλεπτα πιο αργή από το μονοθέσιο στην αμέσως πιο ψηλά θέση, ενώ εγκατέλειψε μόλις στον 6ο γύρο με πρόβλημα στον κινητήρα.
Ο τελευταίος αγώνας στον οποίο συμμετείχε ποτέ στην F1 ήταν στην πατρίδα της, στη Μόντσα, όπου συμπλήρωσε τους 57 από τους 70 γύρους του GP, προτού εγκαταλείψει και πάλι μετά από αστοχία του μοτέρ.
Το 1958, ο σύντροφός της και οδηγός, Luigi Musso, έχασε τη ζωή του σε δυστύχημα στο Γαλλικό Grand Prix.
Το 1960, η de Filippis γνώρισε και παντρεύτηκε τον Αυστριακό χημικό, Theodor Huschek, και αποσύρθηκε από την ενεργό δράση. Τη δεκαετία του ’90, διετέλεσε αντιπρόεδρος της Société des Anciens Pilote, του συνδέσμου των πρώην οδηγών αγώνων, ενώ υπήρξε μία εκ των ιδρυτών του Maserati Club.
Θα πέθαινε στις 8 Ιανουαρίου 2016, σε ηλικία 89 ετών.
