Της Ευαγγελίας Παλαιολόγου,
Στην καθημερινότητά μας, πολλές φορές ακούμε ή χρησιμοποιούμε τον όρο «ξενομανία». Τι είναι όμως η ξενομανία; Αν αναζητήσουμε τον συμβατικό ορισμό της, ως ξενομανία ορίζεται η μίμηση του ξένου τρόπου ζωής και η απάρνηση των οικείων ηθών και εθίμων. Στην εποχή μας, ο όρος αυτός έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται με την αρνητική του έννοια. Έτσι, ξενομανία σημαίνει η γοήτευση από οτιδήποτε ξενόφερτο, να υιοθετούμε ξένα πρότυπα και τρόπους ζωής και συνακόλουθα να απορρίπτουμε ή να παραμελούμε τα στοιχεία εκείνα, που συγκροτούν την εθνική μας ταυτότητα ή ιδιαιτερότητα. Αυτό πολλάκις γίνεται άνευ της επίγνωσης ή της κατανόησης, ότι πολλά από τα ξενόφερτα στοιχεία που εισβάλουν μέσα σε έναν πολιτισμό μπορεί να αποδειχθούν επιζήμια ή ακόμα και καταστροφικά για αυτόν. Αυτό συνεπάγεται την παρακμή και σταδιακή εξαφάνιση της εθνικής ταυτότητας ενός λαού, που σε κάθε περίπτωση είναι μοναδική. Η εθνική και πολιτισμική ταυτότητα κάθε λαού είναι μια και μοναδική και ο έντονος μιμητισμός μπορεί να αποβεί μοιραίος.
Η ξενομανία των Ελλήνων δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο. Προϋπήρχε και παλιότερα, κατά τα αρχαία χρόνια και μάλιστα πολλοί σπουδαίοι πρόγονοί μας, όπως ο Θουκυδίδης, ο Αισχύλος, ο Σωκράτης και ο Σοφοκλής, προσπάθησαν να καταπολεμήσουν το φαινόμενο αυτό με διάφορους τρόπους. Ο μιμητισμός των αρχαίων Ελλήνων περιοριζόταν περισσότερο στον τομέα της ένδυσης. Επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς κατά τα βυζαντινά χρόνια και φυσικά, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και Ενετοκρατίας έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Πάντως αυτό που παρατηρεί κανείς και είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο, είναι ότι σε περιόδους σχετικής παρακμής ή κρίσεως, η ξενομανία στους Έλληνες εμφανίζει σημαντική έξαρση. Έτσι, προκύπτει ένας φαύλος κύκλος που πλέον έχει αποκλείσει τη μοναδική ταυτότητα και το ήθος των κλασικών χρόνων της χώρας μας.
Βέβαια, κάθε πολιτισμός δέχεται ξενικές επιδράσεις, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας και της επικοινωνίας των λαών. Σαφώς οι πολιτιστικές ανταλλαγές δεν βλάπτουν ένα λαό, καθώς μπορεί έτσι να πάρει πλήθος θετικών στοιχείων από άλλους, να τα προσαρμόσει στις δικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες και να εξελιχθεί. Ωστόσο, η στείρα και άγονη ξενομανία οδηγεί σε αρνητικές συνέπειες, εξουθενώνει τους πολιτισμούς και τελικά, καταφέρνει να εξολοθρεύσει την μαγεία του να είναι κάθε λαός μοναδικός. Έτσι συμβαίνει και με την χώρα μας. Όταν μιμούμαστε αφιλτράριστα και σε μεγάλο βαθμό στοιχεία άλλων πολιτισμών, αντί να εξελισσόμαστε, υποβιβάζουμε τα δικά μας μοναδικά εθνικά και πολιτισμικά στοιχεία.
Πού οφείλεται όμως, η υπερβολική ξενομανία των Ελλήνων, που καταντά πλέον ξενολαγνεία; Βασικά, ξεκινά από τη φυσική περιέργεια του Έλληνα και το ενδιαφέρον του για καθετί καινούργιο. Βέβαια, αυτό δεν είναι μεμπτό, το αντίθετο μάλλον. Ο εμπλουτισμός και η αφομοίωση νέων ιδεών στον πολιτισμό, είναι η διαχρονική βάση της ελληνικής ευφυΐας. Για αυτό το λόγο, δεν καταδικάζεται η οποιαδήποτε τύπου επαφή με τους ξένους, αλλά μόνον ο εκφυλισμός αυτής της επαφής. Καθώς η κύρια αιτία της μειονεξίας δεν είναι η δημιουργική περιέργεια του Έλληνα, αλλά η πολιτισμική του αλλοτρίωση, η έλλειψη πίστης στις ίδιες τις δυνάμεις του, στον πολιτισμό του και στις αξίες του αυτά που καθιστούν τον μιμητισμό, «στείρα ξενολαγνεία».
Η ξενομανία βασίζεται στην άγνοια και στην ανεπάρκεια μιας ψυχής, που έχει εγκαταλείψει τη θέληση να δημιουργήσει. Οι επιπτώσεις της ξενομανίας είναι δυσάρεστες και επικίνδυνες για τους Έλληνες. Η καταστροφή, που έχει προκληθεί από τη μειονεξία της ετερόφωτης ξενομανίας, είναι παντού και υποσκάπτει τα πάντα, στα ήθη, στα έθιμα, στη γλώσσα, στην οικονομία, στην πολιτική διακυβέρνηση. Απόρροια της ξενομανίας είναι η πολιτισμική και ηθική αλλοτρίωση. Η απόρριψη των εθίμων του ελληνικού λαού και η αποδοχή ξενικών προτύπων οδηγεί βαθμιαία στην καταστροφή της εθνικής μας κουλτούρας και ταυτότητας.
Αναμφίβολα, λοιπόν, δεν μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι απέναντι στο φαινόμενο της άκρατης ξενομανίας, που πλήττει τη χώρα μας. Ειδικά σε μια εποχή, που η επικοινωνία με τους άλλους λαούς είναι συνεχής αλλά και αναγκαία. Γι’ αυτό, θα πρέπει, με σύνεση και χωρίς υπερβολές, να ερευνήσουμε σε βάθος τα αίτιά του και να αναζητήσουμε λύσεις έγκαιρα. Η επιρροή που ασκούμε και που μας ασκούν άλλοι λαοί, είναι αναπόφευκτη και πολλές φορές, αναγκαία. Ο ετερόφωτος μιμητισμός όμως, σε καμία περίπτωση δεν συνιστά πλεονέκτημα, αφού φέρει επώδυνες συνέπειες για ένα λαό.
