Του Ιάσωνα Χαλκίδη,
Την 1η Φεβρουαρίου 2018, ο Μη Κυβερνητικός Οργανισμός «Γιατροί χωρίς Σύνορα» προέβησαν σε επίσημη ανακοίνωση, ότι το ιατρικό σύστημα της Κέντρο-Αφρικανικής Δημοκρατίας (ΚΑΔ) βρίσκεται σχεδόν στα πρόθυρα της κατάρρευσης, εξαιτίας ενός πολυετούς εμφυλίου πολέμου που εξελίσσεται στην Αφρικανική χώρα από το 2013. Ειδικότερα, ο ΜΚΟ αναφέρει συγκεκριμένα ότι οι παροχές του, μαζί και με τις αντίστοιχες των οργάνων του ΟΗΕ, προς τους πολίτες της ΚΑΔ αποτελούν τη μόνη αξιόλογη μορφή παροχής υπηρεσιών υγείας στη χώρα και ότι αρκετά μέλη της αποστολής τους στο κράτος αυτό έχουν χάσει της ζωή τους όντας υπό τα πυρά των εμφύλιων συγκρούσεων. Με αφορμή λοιπόν την ανακοίνωση αυτή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, έρχεται στην επικαιρότητα μία εμφύλια σύγκρουση η οποία βρίσκεται εκτός των ραντάρ των Γραφείων Εξωτερικών των περισσοτέρων χωρών και διεθνών οργανισμών αλλά και της προσοχής της διεθνούς κοινότητας λόγω της επικράτησης σοβαρότατων έκρυθμων καταστάσεων σε γειτονικά κράτη, όπως το Νότιο Σουδάν και Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, με τα Ηνωμένα Έθνη να έχουν λάβει εξ ολοκλήρου την διαδικασία αποκατάστασης της ειρήνης στη χώρα. Τί συμβαίνει επομένως στο συγκεκριμένο πολύπαθο αφρικανικό κράτος και σε τι κατάσταση βρίσκεται;
Από την ανεξαρτητοποίηση του κράτους το 1960 μέχρι και σήμερα, έχοντας βιώσει πολλαπλά πραξικοπήματα, τυραννία, και συνεχείς βίαιες ένοπλες συγκρούσεις, θρησκευτικά χρωματισμένες τις περισσότερες φορές, η ΚΑΔ, ειδικότερα από το 2010, βρίσκεται συνεχώς στο μάτι του κυκλώνα, από το οποίο κωλύεται να ξεφύγει. Πιο συγκεκριμένα, από το 2009, η ΚΑΔ μαστίζεται από ένοπλες συγκρούσεις που έχουν συνήθως ως πρωταγωνιστές τους κυανόκρανους του ΟΗΕ, τις κρατικές στρατιωτικές δυνάμεις, χριστιανικές αντί-μουσουλμανικές πολιτοφυλακές εναντίον της αντικυβερνητικής μουσουλμανικής οργάνωσης, που ονομάζεται Σελέκα. Η συγκεκριμένη οργάνωση μάλιστα, συνέβαλε στην διενέργεια πραξικοπήματος στη χώρα το 2014, αναλαμβάνοντας την διακυβέρνηση της χώρας, η οποία είναι κατά κύριο λόγο χριστιανική. Οι εχθροπραξίες δυστυχώς συνεχίζονται εντόνως μέχρι και σήμερα, παρά την ύπαρξη κυανόκρανων του ΟΗΕ και μια γαλλικής δύναμης στην χώρα και την πραγμάτωση επιτυχημένων εκλογών με στόχο την διασφάλιση της ειρήνης το 2016, με νικητή τον Φοστίν-Ασάνζ Τουαντερά. Όπως είναι εμφανές μέχρι σήμερα, το κέρδος από τις εκλογές ήταν σχεδόν μηδαμινό, με τις εθνικά και θρησκευτικά χαρακτηρισμένες συγκρούσεις να μαίνονται δίχως παύση, με το 15% του πληθυσμού της χώρας να είναι αποκλεισμένο από το χώρο κατοικίας του, με εκατοντάδες ανθρώπους να έχουν χάσει τη ζωή τους και τη χώρα να βρίσκεται στα πρόθυρα του να βιώσει εντός των κόλπων της μία σύγχρονη γενοκτονία.
Επιπρόσθετα, γρήγορα γίνεται αντιληπτό πως ο κατεξοχήν αρωγός της προσπάθειας της ΚΑΔ για να ορθοποδήσει και να επανέλθει στο δρόμο της ασφάλειας, είναι ο ΟΗΕ. Αυτήν την περίοδο συγκεκριμένα, 12,870 ειρηνιστές και κυανόκρανοι των Ηνωμένων Εθνών βρίσκονται στο αφρικανικό κράτος έχοντας εγκατασταθεί και ξεκινήσει έντονα τις δράσεις τους από το 2014, όταν και οι ένοπλες συγκρούσεις άρχισαν να λαμβάνουν μεγάλες εντάσεις, με στόχο την προστασία του άμαχου πληθυσμού και βοηθώντας στο να επικρατήσει η ειρήνη, να περιοριστεί όσο το δυνατό περισσότερο η βία, να φέρει τις δύο πλευρές κοντά για ειρηνικές διαπραγματεύσεις και να παραδοθεί η παραπάνω από επιτακτική υλικοτεχνική και ιατροφαρμακευτική βοήθεια. Το βασικότερο όργανο υποστήριξης της ΚΑΔ από τον ΟΗΕ, είναι το σχέδιο MINUSCA (Multidimensional Integrated Stabilized Mission in the Central African Republic- Πολυδιάστατη Προσαρμοσμένη Σταθερή Αποστολή στην Κέντρο-Αφρικανική Δημοκρατία) το οποίο εστιάζει στον αφοπλισμό, την αποστράτευση και την επανένταξη των μαχόμενων πολιτών στη χώρα αυτή. Η υλοποίηση του σχεδίου αυτού ξεκίνησε το 2014, όπου συμμετέχουν περίπου 12000 μέλη της αστυνομίας και του στρατού από όλη τη χώρα, υπό τις οδηγίες των κυανόκρανων του ΟΗΕ. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο του εν λόγω σχεδίου, η αστυνομία και οι κυανόκρανοι των Ηνωμένων εθνών στοχεύουν στην αύξηση των διαθέσιμων κτηρίων για τη στέγαση και την οργάνωση της εθνικής αστυνομίας και χωροφυλακής, την επίβλεψη των δράσεων του προσωπικού αυτών, την προστασία των αμάχων, την διενέργεια περιπόλων, το περιορισμό της βίας και την εγκαθίδρυση της ασφάλειας στη χώρα. Ο ΟΗΕ επίσης αποβλέπει στον αειφόρο αφοπλισμό και την βιώσιμη επανένταξη 6000 περίπου παιδιών μαχητών, μέσω του UN Population Fund. Κατά τη διάρκεια βέβαια των εργασιών αυτών, 12 κυανόκρανοι και ειρηνιστές του ΟΗΕ έχουν χάσει τη ζωή τους μόνο μέσα στο 2017 και επιφυλάσσεται έντονα πως οι εθνικιστικές συγκρούσεις και διαμάχες μπορεί να ενταθούν και να εξελιχθούν σε μια μεγαλύτερη σύγκρουση.
Πέραν των προαναφερθέντων δράσεων του ΟΗΕ, το Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) στις 30 Ιανουαρίου του 2018, προέβη στην έκδοση του Ψηφίσματος 2399(2018) με στόχο τη δραστική αποκλιμάκωση των εχθροπραξιών στη χώρα και την εγκαθίδρυση της ειρήνης. Μέσω του Ψηφίσματος αυτού, το οποίο αποτελεί την συνέχεια των δύο προηγούμενων ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσα στο 2017, το ΣΑ στηρίζει και παροτρύνει τις όποιες πρωτοβουλίες έχουν παρθεί από τρίτους διεθνείς οργανισμούς για την καλυτέρευση της κατάστασης στην ΚΑΔ. Η κυριότερη από τις πρωτοβουλίες αυτές ήταν η υιοθέτηση στις 17 Ιουλίου του 2017 στη Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν ενός κοινού σχεδίου για την εύρεση μόνιμης πολιτικής λύσης για την κατάσταση στην ΚΑΔ, υπογεγραμμένο και στηριζόμενο από τις Κεντροαφρικανικές αρχές, την Αφρικανική Ένωση, την Κεντροαφρικανική Οικονομική Κοινότητα και το Διεθνές Συνέδριο της περιοχής των Μεγάλων Λιμνών (the International Conference on the Great Lakes region), με την υποστήριξη χωρών όπως η Αγκόλα, το Τσαντ, το Κονγκό και η Γκαμπόν.
Εν κατακλείδι, βρισκόμενη στο κέντρο μίας περιοχής που μαστίζεται εδώ και δεκαετίες από εμφύλιες συγκρούσεις εθνικού και θρησκευτικού χαρακτήρα, όπως αυτές στο Νότιο Σουδάν και τις Ανατολικές επαρχίες της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, η Κέντρο-Αφρικανική Δημοκρατία αποτελεί και αυτή μία τέτοια περίπτωση η οποία χρήζει την ανάγκη της προσοχής, και πολλώ δε μάλλον της άμεσης σύσσωμης βοήθειας από τη διεθνή κοινότητα. Το γεγονός λοιπόν της μετατόπισης του κέντρου της καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας από την Μέση Ανατολή, στην Αφρικανική ήπειρο, μπορεί να ωφελήσει την ομάδα των κρατών όπως η ΚΑΔ, να καταπολεμήσουν τις δράσεις των παράνομων ένοπλων ομάδων και να βοηθήσουν στην εγκαθίδρυση της ειρήνης και της ασφάλειας. Εν κατακλείδι, η αποστολή αυτή αν και δύσκολη, μπορεί να διευθετηθεί, μέσω προπαντός της συνεργασίας των Διεθνών Οργανισμών που δρουν εκεί με τις τοπικές αρχές και μέσω της εύρεσης μίας μόνιμης και βιώσιμης πολιτικής λύσης που θα επιφέρει τελικά την σταθερότητα στη χώρα.
Είναι βαλκανιολόγος, 25 χρονών και κατάγεται από την Θεσσαλονίκη. Κάνει το μεταπτυχιακό του στις Ευρωπαϊκές Σπουδές, με ιδιότητα τις Δημόσιες Σχέσεις και τη Διοίκηση, στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ στην Ολλανδία. Έχει διατελέσει ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ, έχει αρθρογραφήσει σε ιστοσελίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά και ομιλεί 5 ξένες γλώσσες.
