Της Αρετής Μούστου,
Σε περίπτωση που είστε χρήστες των social media, θα γνωρίζετε πολύ καλά πως είναι πάρα πολύ εύκολο μέσα στη μέρα σας, να επισκεφτείτε επανειλημμένα τις οικείες αυτές πλατφόρμες, ακόμα και χωρίς κάποιον απαραίτητο λόγο. Δεν είστε οι μόνοι. Αναρωτηθήκατε, όμως, ποτέ, ποιος είναι ο αντίκτυπος όλης αυτής της ασταμάτητης ροής εικόνων άλλων ανθρώπων, που παρακολουθούμε – είτε αυτές είναι από τις διακοπές ενός φίλου είτε μία selfie κάποιας διασημότητας- στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε εμείς οι ίδιοι τη δική μας εικόνα;
Πολλά έχουν ειπωθεί, με την πάροδο των χρόνων, σχετικά με το πώς τα media παρουσιάζουν και προωθούν μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς μέσω των επεξεργασμένων φωτογραφιών διασήμων ή των μοντέλων μόδας. Τώρα, όμως, με τους γνωστούς, στους περισσότερους από εμάς, “influencers” να γεμίζουν την αρχική μας, είναι πολύ πιο εύκολο να φανταστούμε πως τα κοινωνικά μέσα δεν αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα, όταν πρόκειται για την εικόνα του σώματος. Η πραγματικότητα είναι σαφώς πιο αποχρωματισμένη, γεγονός που συχνά φέρει ως επόμενο την αρνητική αντίληψη της δικής μας εικόνας, όταν επιχειρήσουμε να κάνουμε τη σύγκριση.
Τούτου λεχθέντος, η χρήση κοινωνικών μέσων φαίνεται να σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τις ανησυχίες σχετικά με την εικόνα του σώματος. Μια συστηματική ανασκόπηση 20 εφημερίδων, που δημοσιεύθηκαν το 2016, διαπίστωσε ότι όλες οι δραστηριότητες που βασίζονται, ως επί το πλείστον, σε φωτογραφίες, όπως το “scrolling” στο Instagram ή η δημοσίευση φωτογραφιών του εαυτού μας, αποτελεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, όσον αφορά τις αρνητικές σκέψεις για το σώμα σας.
Την ίδια στιγμή, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι με ποιoν επιλέγουμε να κάνουμε τη σύγκριση με τον εαυτό μας. Σε μια έρευνα 227 φοιτητριών πανεπιστημίου, τα κορίτσια ανέφεραν ότι τείνουν να συγκρίνουν την εμφάνισή τους αρνητικά με συνομηλίκους τους και με διασημότητες, αλλά όχι με τα μέλη της οικογένειάς τους, κατά την περιήγηση στο Facebook. Η ομάδα σύγκρισης που είχε τον ισχυρότερο σύνδεσμο με τις ανησυχίες της εικόνας του σώματος ήταν οι μακρινοί συνομήλικοι ή οι γνωστοί. Αυτό μπορεί, εν μέρει, να ερμηνευθεί από την άποψη ότι, όταν γνωρίζουμε κάποιον καλά, ξέρουμε ότι παρουσιάζει μια μονόπλευρη πλευρά του εαυτού του στα μέσα, ενώ, αν είναι μια απλή γνωριμία, υπάρχει πάντοτε η αμφιβολία.
Ωστόσο, η ύπαρξη ορισμένων body positive σελίδων φαίνεται να έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Το πρόβλημα, όμως, παρά το γεγονός ότι δημιουργούν θετικά συναισθήματα στο κοινό τους, έγκειται αλλού. Η προσμονή και η προώθηση της εξωτερικής εμφάνισης, έστω και υπό αυτές τις συνθήκες, εξακολουθεί να προτάσσει το «φαίνεσθαι» έναντι του «είναι». Στο επίκεντρο παραμένει το σώμα και όχι η προσωπικότητα ή οι ικανότητες. Αυτό σημαίνει ότι, όταν κάποιος γράφει «Είμαι όμορφη, -ος» σαν λεζάντα σε μία body positive εικόνα, παρουσιάζει και τα αρνητικά πράγματα, που θα έλεγαν ορισμένοι για το σώμα τους. Όλοι αυτοί που προωθούν το κίνημα του body positivity, λοιπόν, θα μπορούσαν να προβάλλουν μια ευρύτερη εικόνα για το από πού προέρχεται η ομορφιά τους, συμπεριλαμβάνοντας εσωτερικά και φυσικά χαρακτηριστικά. Και αυτό, διότι μιλάμε για την αγάπη του σώματος, αλλά εξακολουθεί να δίνεται μεγάλη εστίαση στην εμφάνιση.
Το κυριότερο βήμα για όλους θα ήταν να σκεφτούμε κριτικά ποιους ακολουθούμε και γιατί. Γιατί το να βρεθείς να αντιμετωπίζεις μια ατελείωτη ροή φωτογραφιών, που εστιάζουν στην εμφάνιση καθημερινά, περνάει την ιδέα πως αυτό έχει πραγματικά σημασία. Σε τελική ανάλυση, η εγκατάλειψη των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι πιθανώς μια πολύ μεγάλη συζήτηση για τους περισσότερους ανθρώπους, ειδικά όταν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τη χρήση τους εξακολουθούν να είναι ασαφείς. Ωστόσο, η εύρεση σελίδων και προφίλ που έχουν κάτι παραπάνω να δώσουν, πέρα από μια εμμονή με την εξωτερική εμφάνιση, όπως για παράδειγμα εμπνευσμένα τοπία ή ταξιδιωτικά ημερολόγια, μπορούν να γεμίσουν τη ροή στο Instagram και να μας βοηθήσει να θυμηθούμε ότι υπάρχουν περισσότερα πράγματα στη ζωή από την εξωτερική εμφάνιση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Grace Holland, Marika Tiggemann, A systematic review of the impact of the use of social networking sites on body image and disordered eating outcomes, Body Image, Volume 17, 2016.
- Jasmine Fardouly, Lenny R. Vartanian, Negative comparisons about one’s appearance mediate the relationship between Facebook usage and body image concerns, Body Image, Volume 12, 2015.
