Του Απόλλωνα-Δαμιανού Κικίδη,
Ο Robert I της Σκωτίας ή αλλιώς Robert the Bruce (11 Ιουλίου 1274-7 Ιουνίου 1329) υπήρξε βασιλιάς της Σκωτίας από το 1306 έως το 1329. Ένας από τους μεγαλύτερους πολεμιστές της εποχής του, διακρίθηκε στους πολέμους της Σκωτσέζικης Ανεξαρτησίας. Πολέμησε σκληρά με μεγάλες επιτυχίες, για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία του βασιλείου της Σκωτίας και θεωρείται από τους σύγχρονους Σκωτσέζους Εθνικός ήρωας. Το ταξίδι του στην εξουσία ήταν γεμάτο περιπέτεια.
Είχε τέσσερα αδέλφια, τους Edward, Neil, Thomas and Alexander. Ως παιδί ευγενών είχε λάβει άριστη εκπαίδευση. Είχε, ακόμα, αναπτύξει τις στρατιωτικές και ηγετικές του ικανότητες και είχε μάθει να ακολουθεί τον κώδικα του ιπποτισμού.
Το 1290, όταν ο Robert έφτασε 16 ετών, πέθανε η Μαργαρίτα της Νορβηγίας, βασίλισσα της Σκωτίας, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν διαμάχες για τη διαδοχή. Ο παππούς του Robert διεκδικούσε τον θρόνο. Τότε ο Robert χρίσθηκε ιππότης. Ο Edward I της Αγγλίας, τον Νοέμβριο του 1292, μετά τη «Μεγάλη Αιτία» εξέλεξε βασιλιά τον John Balliol. Ο παππούς του Robert, στις 7 Νοέμβρη, πέρασε το δικαίωμα για τον θρόνο και την κομητεία του Annandale στον γιο του και αυτός, με τη σειρά του, πέρασε το Carrick και τα υπόλοιπα σκωτσέζικα εδάφη στον Robert.
Μετά την άνοδο του John στον θρόνο, ο Edward Ι διεκδίκησε την απόλυτη κυριαρχία στην Σκωτία και οι σχέσεις των δυο βασιλέων πέρασαν κρίση. Οι Bruce τάχθηκαν με τον Άγγλο βασιλιά εναντίον του Balliol και των συμμάχων του, Comyn, επειδή τον θεωρούσαν σφετεριστή. Ο Edward Ι άκουγε στην αυλή του παράπονα και απαίτησε από τον βασιλιά Balliol να έρθει στην αυλή του, για να ακούσει το παράπονο του κόμη Macduff του Fife και απαίτησε από τους Σκωτσέζους να του παρέχουν στρατιωτική υποστήριξη στους πολέμους του εναντίον των Γάλλων. Οι Σκωτσέζοι κουρασμένοι με τον Άγγλο Βασιλιά αρνήθηκαν να υπακούσουν και συμμάχησαν με τους Γάλλους.
Το βασιλικό συμβούλιο των Comyn, στις 11 Μαρτίου, στο Caddonlee, ζήτησε από τους Bruce να προσέλθουν, αλλά εκείνοι το αρνήθηκαν. Τότε αυτοί έφυγαν από την Σκωτία και οι Comyn κατάσχεσαν τα εδάφη τους, δίνοντάς τα στον John Comyn, κόμη του Buchan. Ο Edward I προστάτεψε την οικογένεια των Bruce και τους παραχώρησε τη διοίκηση του κάστρου του Carlisle. Στις αρχές του 1296, ο Robert παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο, Ισαβέλλα του Mar.
Το πρώτο χτύπημα στον πόλεμο, που ξέσπασε ανάμεσα στην Σκωτία και την Αγγλία, ήταν μια απ’ ευθείας επίθεση των Comyn εναντίον των Bruce. Την Δευτέρα του Πάσχα, στις 26 Μαρτίου 1296, οι Σκωτσέζοι κόμητες υπό την ηγεσία του John Comyn, κόμη του Buchan, και του στρατού του έκαναν αιφνίδια επίθεση στην οχυρωμένη πόλη Carlisle, που έμεναν οι Bruce. Ο Edward, όμως, γρήγορα κατάφερε να συντρίψει τους Σκωτσέζους και να εκθρονίσει τον John Balliol και πλέον η Σκωτία διοικούταν από Άγγλους. Οι Bruce επέστρεψαν στις κτήσεις τους τότε. Αυτοί με άλλους 1.500 Σκωτσέζους δώσαν όρκους υποτέλειας στον Βασιλιά.
Τον Ιούλιο του 1297, ξέσπασε επανάσταση στην Σκωτία εναντίον των Άγγλων υπό την ηγεσία του James Stewart, 5ο High Steward της Σκωτίας. Στο πλευρό του ήταν οι Robert Wishart, επίσκοπος της Γλασκόβης, Macduff του Fife, και ο μόλις 22 χρονών Robert Bruce. Φαίνεται, πάντως, ο Robert να έπραττε ανεξάρτητα από την οικογένειά του, καθώς ο πατέρας του φαίνεται να βρήκε πάλι καταφύγιο στο κάστρο Carlisle. O Bruce, μάλιστα, φαίνεται να είχε ηγετική θέση στην επανάσταση. Στις 7 Ιουλίου, υπογράφηκε μεταξύ των αρχηγών της επανάστασης και του Άγγλου βασιλιά η Capitulation of Irvine, η οποία περιόριζε τους Σκωτσέζους ευγενείς εκτός της θάλασσας, και ο Edward θα συγχωρούσε τη βιαιότητά τους. Ο επίσκοπος της Γλασκόβης, ο James Stuart και ο Σερ Alexander Lindsay εγγυήθηκαν ότι ο Μπρους θα τηρούσε τη συμφωνία και θα έδινε τη μικρή του κόρη, Marjorie, σαν εγγύηση, κάτι που, τελικά, δεν έγινε ποτέ.
Μετά τη νίκη του στη μάχη του Farkirk, ο Edward, για ακόμα άγνωστο λόγο, δεν μοίρασε τις κτήσεις του Bruce στους υποτελείς άρχοντές του.
Μετά από τη μάχη του Farkirk, ο William Wallace παραιτήθηκε από το αξίωμα του Guardian της Σκωτίας. Τον διαδέχτηκαν ως κοινοί Guardian οι διεκδικητές του θρόνου και εχθροί, Robert Bruce και John Comyn του Badenoch. Ο Willian Lamberton, επίσκοπος του Αγίου Ανδρέα, διορίστηκε, έναν χρόνο μετά, το 1299, ως τρίτος ουδέτερος κηδεμόνας, για να φέρει ισορροπία στις σχέσεις τους. Το 1300, ο Robert παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Gilbert de Unfraville, κόμη του Angus. Τον Μάιο του 1301, ο Σερ John de Soules αντικατέστησε και τους τρεις ως ο μοναδικός κηδεμόνας και ουδέτερος πατριώτης. Αυτός έκανε νέες προσπάθειες να επανέλθει ο Balliol στον θρόνο της Σκωτίας. Ο Edward επιτέθηκε ξανά και για άλλη μία φορά ο Robert ήταν στο πλευρό του Άγγλου.
Το 1302, υπογράφηκε ανακωχή και πιο μετά ο Bruce παντρεύτηκε τη δεύτερη γυναίκα του, την Elizabeth de Burgh.
Το 1303, ο Edward Ι επιτέθηκε ξανά και σταδιακά καταλάμβανε την Σκωτία. Το 1304, όλοι οι αρχηγοί των Σκωτσέζων, εκτός του William Wallace, ακόμα και του Guardian John Comyn, υποτάχθηκαν στον βασιλιά. Ο Robert με τον επίσκοπο William Lamberton έκαναν συνθήκη «αμοιβαίας φιλίας και συμμαχίας μεταξύ τους» στις 11 Ιουνίου 1304, ως δείγμα πατριωτισμού, ακόμα και αν και οι δύο είχαν υποταχθεί στου Άγγλους. Δέχθηκαν όρκο υποστήριξης από τους ευγενείς και τους αστούς και δημιουργήθηκε ένα τοπικό κοινοβούλιο, για να καθοριστούν οι εκπρόσωποι της Σκωτίας στο Αγγλικό Κοινοβούλιο, που θα ήταν υπεύθυνοι για τη χώρα τους. Ο ανιψιός του Edward I, ο κόμης του Richmond, διορίστηκε γενικός διοικητής της Σκωτίας.
O William Wallace συνελήφθη κοντά στη Γλασκόβη, μεταφέρθηκε στο Λονδίνο, όπου βρήκε μαρτυρικό θάνατο με τεμαχισμό και αποκεφαλισμό, στις 23 Αυγούστου 1305.
Το κάστρο του Robert, μετά από διαταγή του Edward I, τον Σεπτέμβρη του 1305 μετακινήθηκε στο Kildrummy. Αυτή η διαταγή φαίνεται έγινε για να κάνει τον Robert πιο φιλικό προς τον βασιλιά, καθώς αυτός πίστευε πως κάτι σχεδίαζε ο Robert πίσω από την πλάτη του. Έπειτα, ο Edward πήρε πίσω τη κατασχεθείσα γη του Sir Gilbert de Umfraville, που είχε δωρίσει στον Bruce έξι μήνες πριν.
Ο Bruce σαν κόμης του Carrick και 7ος λόρδος του Annandale είχε τεράστιες εκτάσεις και περιουσία στην Σκωτία, μικρότερες εκτάσεις στην Αγγλία και ένα ισχυρό δικαίωμα διαδοχής στον θρόνο της Σκωτίας. Οι πράξεις του, όμως, και οι υπηρεσίες, που είχε προσφέρει στους Άγγλους, τον έφεραν αντιμέτωπο με την «Κοινότητα του βασιλείου της Σκωτίας».
Ο John Comyn του Badenoch ήταν ο πιο ισχυρός ευγενής στην Σκωτία και ήταν ανένδοτος στο θέμα αυτό και ανέτρεψε τα σχέδια του Bruce. Κατείχε διασυνδέσεις με τις ισχυρότερες οικογένειες στην Σκωτία και την Αγγλία και τις κομητείες Buchan, Mar, Ross, Fife, Angus, Dunbar, and Strathearn. Επίσης, είχε πολύ ισχυρό δικαίωμα στον θρόνο της Σκωτίας ως απόγονος του Donald III της Σκωτίας από τη μεριά του πατέρα του, απόγονος του David I της Σκωτίας από της μητέρας του και ανιψιός του John Balliol.
Σύμφωνα με τον Barbour και τον Fordoun, στα τέλη του καλοκαιριού του 1305, οι δύο αυτοί εχθροί υπέγραψαν μυστική συμφωνία, να παραιτούταν ο Comyn από τη διεκδίκηση του θρόνου, με αντάλλαγμα όλη τη γη στη Σκωτία του Bruce. Ο Comyn φαίνεται πως τον πρόδωσε και ο Edward έμαθε για τη συμφωνία και όσο ο Bruce ήταν στην αγγλική αυλή, προσπάθησε να τον φυλακίσει. Ο γαμπρός του Edward, Ralph de Monthermer, τον ειδοποίησε συνθηματικά με 12 πένες και ένα ζευγάρι από ελατήρια και ο Bruce έφυγε τη νύχτα από τα ανάκτορα και δραπέτευσε στην Σκωτία.
Ο Μπρους ζήτησε συνάντηση με τον Comyn στις 10 Φεβρουαρίου 1306 στο παρεκκλήσι του μοναστηριού Greyfriars στο Dumfries. Τσακώθηκαν μετά από κατηγορίες προδοσίας και τελικά ο Comyn μαχαιρώθηκε μπροστά στο ιερό. Ο Fordoun υποστηρίζει πως δεν πέθανε, όμως, από τη μαχαιριά του Bruce, αλλά από δυο οπαδούς του, όταν άκουσαν πως επιβίωσε, τους Roger de Kirkpatrick και John Lindsay. Στο Flores Historiarum λέει πως ο Bruce τον χτύπησε με το σπαθί στο κεφάλι και τότε έτρεξαν οι οπαδοί του και τον μαχαίρωσαν.
Ο Bruce διεκδίκησε από τότε εξ ολοκλήρου τον θρόνο και ξεκίνησε τον αγώνα της Ανεξαρτησίας. Ο Bruce επιτέθηκε στο κάστρο του Dumfries, από εκεί πήγε στην Γλασκόβη, στην οποία ο φίλος του επίσκοπος, Robert Wishart, τού έδωσε άφεση αμαρτιών και δήλωσε ότι θα διαθέσει τον κλήρο της χώρας του στις υπηρεσίες του. Ο Robert αφορίστηκε αργότερα για το θρησκευτικό έγκλημα από τον Πάπα.
Στις 25 Μαρτίου 1306, Κυριακή των Βαΐων, έξι βδομάδες μετά τη δολοφονία του Comyn στο Dumfries, ο Robert the Bruce στέφτηκε βασιλιάς των Σκωτσέζων στην Scone από τον επίσκοπο Lamberton. Τα βασιλικά ενδύματα που είχε κρύψει ο επίσκοπος Whisart για να τα φυλάξει από τους Άγγλους μεταφέρθηκαν στην επισκοπή, για να τα φορέσει ο νέος βασιλιάς στην στέψη του. Στην τελετή, ήταν παρόντες οι επίσκοποι του Moray και της Γλασκόβης, οι κόμητες του Atholl, του Menteith, του Lennox και του Mar. Τα βασιλικά εμβλήματα της Σκωτίας τοποθετήθηκαν πίσω από τον θρόνο.
Η Isabella MacDuff, κόμισσα του Buchan και σύζυγος του John Comyn του Buchan και ξαδέλφου του προσφάτως δολοφονημένου John Comyn του Badenoch, έφτασε καθυστερημένα την επόμενη ημέρα για τη στέψη. Είχε έρθει, για να στέψει τον βασιλιά ως αντιπρόσωπος των MacDuff, καθώς ο αδελφός της, Duncan IV του Fife, ήταν αιχμάλωτος των Άγγλων. Ήταν έθιμο όλοι οι βασιλιάδες να στέφονται από μέλη της οικογενείας MacDuff και ο Robert στέφθηκε δεύτερη φορά βασιλιάς των Σκωτσέζων, λόρδος του Annandale και κόμης του Carrick.
Η στέψη του, όμως, δεν σήμαινε την αναγνώρισή του από τους Άγγλους και τη συμφωνία όλων των υπόλοιπων Σκωτσέζων και τότε άρχισε ο αληθινός αγώνας για την επικράτησή του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Flores Historiarum, On William Wallace and Robert the Bruce, 1307
- John Barbour, The Bruce, επιμ. W. M. Mackenzie, Adam and Charles Black, Λονδίνο, 1909
- John of Fordun’s Chronicle of the Scottish nation, μεταφρασμένο από Λατινικά από τον Felix J. H. Skene, επιμ. William F. Skene, Edmonston and Douglas, Edinburgh, 1872
- Geoffrey the Baker, Chronicon Galfridi le Baker de Swynebroke, επιμ. Edward Maunde Thompson, Clarendon Press, Oxford, 1889
- Michael Penman, Robert the Bruce: King of the Scots, Yale University Press, New Haven, 2014
- Colm McNamee, Robert Bruce: Our Most Valiant, Prince, King, and Lord, Birlinn, Edinburgh, 2006
- Από την ιστοσελίδα Scottish History Online, Διαθέσιμο εδώ
- Από την ιστοσελίδα του BBC, The rise and triumph of Robert Bruce, Διαθέσιμο εδώ
