Του Μανώλη Στυλιαννάκη,
«Η συρρίκνωση των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων […] οδηγεί σε καθίζηση της ζήτησης εντός της ελληνικής οικονομίας και είναι αντιαναπτυξιακό μέτρο. Η συμπίεση των μισθών σε μία οικονομία όπως η ελληνική συμβάλλει στην εκτόξευση της ανεργίας και σε υφεσιακή κατάσταση. Η δική μας θέση, που επιβεβαιώνεται από το πόρισμα, είναι ότι η τόνωση των εισοδημάτων των εργαζομένων αφενός συμβάλλει στο να έχεις μία δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, αφετέρου δίνει και μία τόνωση στην εσωτερική ζήτηση και με αυτή την έννοια θα αποτελέσει αναπτυξιακό παράγοντα, μοχλό ανάπτυξης» επισήμανε, μεταξύ άλλων η υπουργός Εργασίας, προλειαίνοντας το έδαφος για τον πρωθυπουργό να προκηρύξει την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 650€. Τρικυμία εν κρανίω!
Η κλασική πλάνη «τόνωσης της ζήτησης». Η κυρία Υπουργός Εργασίας μας λέει ότι κάνει κρύο, επειδή έπεσε ο υδράργυρος στο θερμόμετρο ή ότι οι άνεμοι κόπασαν, επειδή σταμάτησαν να κινούνται οι ανεμόμυλοι. Όταν ο Τσίπρας κυκλοφορεί στα διεθνή fora, μιλώντας για την ανάγκη προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων, υπορρήτως παραδέχεται την ανάγκη αύξησης των εξαγωγών, δηλαδή την μέθεξη της Ελλάδας στην παγκοσμιοποιημένη αγορά. Εάν το ζητούμενο είναι η τόνωση της εγχώριας ζήτησης ρίχνοντας κρατικό δανεικό ή αναδιανεμημένο χρήμα στους ντόπιους, ποιος ο λόγος να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις; Ας κάτσουν εκεί που είναι κι εμείς απλά θα εισάγουμε τα αγαθά τους! Η προσφορά προηγείται της ζήτησης και δημιουργεί την δική της ζήτηση. Για να ζητήσεις κάτι, πρέπει να έχεις κάτι να προσφέρεις ως αντάλλαγμα, αφού ο καθένας από εμάς μπορεί να ζητήσει την παραγωγή των άλλων μόνο με δική του παραγωγή. Όσο περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να παράγουν, τόσα περισσότερα θα αγοράσουν. Άρα το ζητούμενο είναι πώς θ’ αυξηθεί η προσφορά, ώστε στη συνέχεια να προσφερθούν τα μέσα προς την κατανάλωση. Η αύξηση της προσφοράς δεν πετυχαίνεται με κρατικές ενέσεις ρευστότητας, αλλά με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απελευθερώνουν την αγορά εργασίας και προϊόντων από τα δεσμά του κράτους, αφήνοντας τους πολίτες να συμβληθούν μεταξύ τους στο πλαίσιο αμοιβαίως επωφελών αγοραίων συναλλαγών. Ειλικρινά είναι ανόητο να πιστεύει κανείς ότι η οικονομική ανάπτυξη έρχεται, όταν τα ΕΛΤΑ σου στέλνουν μία επιδοματική επιταγή. Δεν υπάρχει δημόσιο χρήμα, υπάρχουν μόνο φόροι. Οι άνθρωποι δουλεύουν, βγάζουν κέρδος το οποίο φορολογεί η κυβέρνηση για να μοιράσει και σε άλλους. Αν καθολικεύαμε αυτό το μοντέλο για κάθε άτομο καθ’ άπασαν την επικράτεια, τότε όλοι θα περιμέναμε το επίδομα της κυβέρνησης για να πάμε για ψώνια, πλην όμως δεν θα υπήρχε κανένας εξαρχής να πληρώσει φόρο κερδών για να εισπράξουμε το επίδομα! Βλέπουμε λοιπόν πως το μοντέλο αυτό είναι θνησιγενές εκ γενετής.
Έστω ότι η κυβέρνηση βγαίνει στις ομολογιακές αγορές να αντλήσει κεφάλαια ώστε να επιδοτήσει αυτόν τον κατώτατο μισθό και να διεγερθεί έτσι η πολυπόθητη ζήτηση, αλά Μακρόν. Το δημοσιονομικό αυτό έλλειμμα απλούστατα θα προκαλέσει επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Εφόσον η εγχώρια προσφορά δεν επαρκεί για να καλύψει την υπερβάλλουσα, χρηματοδοτούμενη με δανεικά, ζήτηση των ντόπιων, τα παραπάνω λεφτά θα διοχετευτούν στις εισαγωγές. Με τις αποταμιεύσεις των ξένων, απλά αγοράζουμε τα ξένα αγαθά. Η υπόθεση των δίδυμων αυτών ελλειμμάτων επαληθεύεται εύγλωττα στην ελληνική πραγματικότητα προ κρίσης την περίοδο των «παχιών αγελάδων», όπου το εύκολο χρήμα από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, ελέω πακέτων Ντελόρ και Ευρωζώνης, δεν αύξησε την παραγωγικότητα, η οποία εξαρτάται από τον βαθμό ελευθερίας των δρώντων οικονομικών μονάδων, αλλά διέρρευσε εκτός Ελλάδας, διά της εισροής εισαγώγιμων αγαθών.
Έστω ότι τα χρήματα για την επιδότηση του κατώτατου μισθού προέρχονται από το θηριώδες φοροληστρικό πλεόνασμα το οποίο αναδιανέμεται στα κρατικοδίαιτα θρεφτάρια του κομματικού του στρατού. Όντως θα αυξηθεί η ζήτηση της κομματικής φοροληστοσυμμορίας, εις βάρος όμως των φορολογουμένων που μείωσαν την δική τους ζήτηση, ώστε ν’ αυξηθεί η ζήτηση των πρώτων. Ουσιαστικά πρόκειται για μία κατ’ ευφημισμό ανάπτυξη, αφού καταλήγει σ’ ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, όπου το κέρδος του ενός προϋποθέτει από την ζημία κάποιου άλλου. Μπορούμε και μόνοι μας να ξοδεύουμε τα λεφτά μας και δεν χρειαζόμαστε βοήθεια! Οι μόνες επιχειρήσεις που θα «αναπτυχθούν» θα είναι αυτές που υποστηρίζει ο εκάστοτε κομματικός στρατός.
Έστω ότι η κυβέρνηση δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα από τα παραπάνω και απλά μ’ ένα νόμο κι ένα άρθρο κατά το «αποφασίζομεν και διατάζομεν» απαιτεί στανικώς την επιβολή ενός γενναιόδωρου κατώτατου μισθού. Αυτή η πρόταση στερείται λογικής. Εάν οι απολαβές εκπορεύονται από την πένα του Υπουργού Εργασίας, γιατί δεν δίνει κατώτατο μισθό Λουξεμβούργου; Το να πιστεύεις πως ο Υπουργός Εργασίας έχει την μαγική δύναμη ν’ αυξήσει τον κατώτατο μισθό μ’ ένα νομοσχέδιο είναι λίγο περισσότερο αφελές του να πιστεύεις πως ο Υπουργός Υγείας μπορεί ν’ απαγορεύσει μ’ ένα υπουργικό διάταγμα τον καρκίνο. Όπως για την θεραπεία των ασθενειών απαιτούνται τα φάρμακα, προαπαιτούμενο και για την τόνωση της ζήτησης είναι η τόνωση της προσφοράς.
Οι μισθολογικές απολαβές ενός εργατικού υποκειμένου συναρτώνται της αύξησης των εσόδων που πετυχαίνει μία επιχείρηση από την απασχόλησή του. Aς υποθέσουμε ότι ένα σουβλατζίδικο προσλαμβάνει έναν υπάλληλο για να ψήνει σουβλάκια στη σχάρα. Το σουβλατζίδικο, πριν την πρόσληψη του εργαζομένου πουλούσε 50 σουβλάκια την ώρα για 2 ευρώ έκαστο, πετυχαίνοντας έσοδα 100€ ανά ώρα. Μετά την πρόσληψη του εργαζομένου το μαγαζί πουλάει 55 σουβλάκια ανά ώρα. Από την πώληση τους εισπράττει 5×2=10€ παραπάνω σε σχέση με πριν. Αυτή είναι η παραγωγικότητα του εργαζόμενου και απ’ αυτά τα χρήματα θα προέλθει και ο μισθός του. Λογικά συνεπάγεται ότι το ωρομίσθιο του υπαλλήλου δεν μπορεί να ξεπερνά τα 10€. Αν έρθεις τώρα εσύ και επιβάλεις πλαφόν τα 15€, θα πρέπει να μας πεις πώς θα καλυφθεί το χάσμα των 5€ που υπάρχει. Μία λύση είναι ν’ αυξηθεί η τιμή στο σουβλάκι από τα 2€ στα 3€. Οι επιχειρήσεις δηλαδή θα μετακυλήσουν το κόστος στον καταναλωτή, οδηγώντας σ’ αυτό που ονομάζουμε «πληθωρισμό κόστους». Οι τιμές θα “τσιμπήσουν”, το καλάθι του καταναλωτή θα ακριβύνει, το κόστος ζωής θα ανέβει, η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών θα πάρει την κατιούσα. Μία άλλη λύση είναι να συγκρατηθεί το μισθολογικό κόστος, απολύοντας τα λιγότερο παραγωγικά άτομα. Εάν μάλιστα απαγορεύσεις τις απολύσεις, απλά η αύξηση των τιμών των καταναλωτικών αγαθών θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις αυτές στο λουκέτο, μη δυνάμενες να ανταγωνιστούν στη κοινή αγορά με τα εισαγώγιμα από άλλες επιχειρήσεις που πληρώνουν λιγότερους φόρους στα κράτη τους και έχουν μεγαλύτερη ευελιξία επιχειρηματικών κινήσεων.
Ο κατώτατος μισθός δεν κομίζει τίποτα καινούριο σ’ ένα άτομο που σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς αμείβεται πάνω από το ελάχιστο όριο. Όμως η αύξησή του θα οδηγήσει τους εργάτες με παραγωγικότητα υπό του κατώτατου μισθού στην ανεργία. Ποιος ο λόγος να προσλάβεις κάποιον όταν κοστίζει περισσότερο απ’ όσο παράγει; Πλέον, σε μία αγορά εργασίας με κατώτατο μισθό, οι εργοδότες θα προσλαμβάνουν μόνο εργαζόμενους των οποίων η παραγωγικότητα θα καλύπτει το ατομικό τους μισθολογικό κόστος, για να είναι σίγουροι ότι η επιχείρηση «δεν θα μπει μέσα». Για να βρει ένας χαμηλής παραγωγικότητας εργαζόμενος δουλειά με τον γενναιόδωρο κατώτατο μισθό θα πρέπει να έχει τουλάχιστον μεγάλη προϋπηρεσία και συστάσεις, ώστε ο εργοδότης να πειστεί ότι θα πιάσουν οι μισθοί που δίνει. Αυτό είναι δύσκολο να γίνει, οπότε κανένας δεν θα προσλαμβάνει πλέον ανειδίκευτους εργάτες ή άτομα χωρίς προϋπηρεσία, καταδικάζοντάς τους σε έναν φαύλο κύκλο ανεργίας και στασιμότητας, αφού δεν θα μπορούν να ανταγωνιστούν αυτούς με περγαμηνές και επαγγελματική εμπειρία. Τι ειρωνεία, όσοι υποστηρίζουν τον κατώτατο μισθό απλά πριονίζουν το κλαδί όπου κάθονται.
Τουλάχιστον έτσι ορίζουν οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης. Ένας δικτάτορας μπορεί να καταλύσει τους νόμους τους κράτους, κανείς όμως δεν μπορεί να καταργήσει τους νόμους του φύσεως και οι νόμοι της αγοράς έχουν την ίδια φυσική ισχύ με τους νόμους του Νεύτωνα. Το επιχείρημα ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού θα δράσει ως κίνητρο προσέλκυσης εργατικού δυναμικού δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τον παράγοντα της ζήτησης για εργατικό προσωπικό. Όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα κανείς δεν είναι διατεθειμένος να πληρώσει για κάποιον χαμηλής παραγωγικότητας εργάτη, του ο οποίου η αξία της παραγωγής είναι χαμηλότερη από τον διεκδικούμενο μισθό, οδηγώντας τελικά τελικά σε αύξηση της ανεργίας (Ls-Ld).
Μετά το πολιτικό Βατερλώ που υπέστη η κυβέρνηση Τσίπρα (βασικά ο Ναπολέοντας καλύτερα τα πήγε), συνειδητοποιώντας πως η «ουάου» Συμφωνία των Πρεσπών έπεσε κάπως δύσπεπτη στον ελληνικό λαό, αναγγέλλει αύξηση στον κατώτατο μισθό στα 650€, μπας και χρυσώσει λίγο το χάπι σε όποιον σανοδίαιτο λωτοφάγο είναι αρκετά «αγαθούλης» για να τον πιστέψει. Το μόνο που ίσως μπορούμε να του πιστώσουμε είναι η ολίγον κατ’ ολίγον προσγείωσή του στην πραγματικότητα, αν συνυπολογίσουμε πως έριξε τα στάνταρντ του από τα 751€ που υποσχόταν το 2014 ως προαλειφόμενος πρωθυπουργός της Ελλάδας, στα 650€, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι και πάλι το ίδιο. Μια παταγώδης αποτυχία που μάλιστα θα κάνει τις αγορές να αμφιβάλλουν για την αξιοπιστία του Πρωθυπουργού, που δεν θα διστάσει να παίξει όποιο λαϊκιστικό χαρτί του έχει απομείνει μπας και σώσει ό,τι μπορεί να σωθεί από το εξανεμισμένο πολιτικό κεφάλαιο που του έχει απομείνει. Ωστόσο, μία δυσπιστία των αγορών απέναντι στην ελληνική ηγεσία θα αντικατοπτριζόταν σε άνοδο του ελληνικού spread γκρεμίζοντας το αφήγημα της κυβέρνησης για καθαρή και εύκολη έξοδο στις αγορές. Οψόμεθα…
Γεννήθηκε στην Κρήτη και είναι τελειόφοιτος φοιτητής Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις πολιτικές υγείας και φαρμακευτικής περίθαλψης. Ακραιφνής Φιλελεύθερος και υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με το Debate και το MUN, έχοντας συμμετάσχει σε σχετικούς διαγωνισμούς και προσομοιώσεις. Αγαπημένο ρητό: «Όσο αξίζει ένα άτομο, δεν αξίζει ο κόσμος όλος!»
