Του Οδυσσέα Βλαχονικολού,
Δεν είναι πρώτη φορά που η Ουγγαρία, του Βίκτορ Ορμπάν, προκαλεί διαταραχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μόλις πριν λίγα χρόνια, με τις μεταναστευτικές ροές να αυξάνονται, η Ουγγαρία πρωτοστάτησε στο κλείσιμο των συνόρων, ενεργοποιώντας έτσι, τον μηχανισμό άρσης της ζώνης Σένγκεν. Η κίνηση αυτή έπληξε την ευρωπαϊκή συνοχή και δημιουργήθηκαν ερωτήματα σχετικά με την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών.
Ανά τα χρόνια, οι Ούγγροι δημιουργούσαν προβλήματα στην ΕΕ, σχετικά με την εφαρμογή του κράτους δικαίου στη χώρα τους. Η Ευρώπη δεν έμεινε άπραγη, καθώς η ολλανδή πράσινη ευρωβουλευτής Σαρτζεντίνι, ανέλαβε -ως rapporteur– τη διεξαγωγή έρευνας τυχόν παραβάσεων της ουγγρικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με την έκθεση Σαρτζεντίνι, παρατηρήθηκαν περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου, καθώς το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της χώρας δεν διασφαλίζει τον πλήρως, χωρίς λογοκρισία, Τύπο, ενώ παράλληλα τροποποιήθηκαν νόμοι για τον περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης σε κυβερνητικές πληροφορίες. Παράλληλα, η ευρωβουλευτής αναφέρει τις ανησυχίες της σχετικά με το νομοθετικό σύστημα, που δίνει την ευχέρεια με 44% των ψήφων να λαμβάνεται 66% πλειοψηφία για την αλλαγή του Συντάγματος. Επομένως, είναι κατανοητή η επίθεση στην ελευθερία του Τύπου και αναπόφευκτα σε όποια κριτική εντός της χώρας, ενώ η αντιπολίτευση παραμένει αδύναμη λόγω του εκλογικού συστήματος.
Ο Ορμπάν δεν έμεινε μόνο εκεί. Οι επιθέσεις του στον ομοεθνή του εβραίο δισεκατομμυριούχο, επιχειρηματία και φιλάνθρωπο Τζορτζ Σόρος είναι γνωστές. Χρηματοδότησε προπαγάνδα και αφίσες μίσους εναντίον Σόρος, καθώς και του ιδρύματός του, Open Society Foundation. Παράλληλα, ο Ορμπάν ανάγκασε το Πανεπιστήμιο του δισεκατομμυριούχου (Central University of Europe) να μετακινηθεί στην Βιέννη από την Βουδαπέστη, με αποτέλεσμα να μην διδάσκονται οι αξίες της ανοιχτής κοινωνίας, σύμφωνα με τον Καρλ Πόπερ, τις οποίες υποστηρίζει και προωθεί μέσω του Πανεπιστημίου του ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας. Τέλος, η ουγγρική κυβέρνηση έχει αναλάβει τον έλεγχο των ερευνητικών ιδρυμάτων, προκαλώντας άλλη μία επίθεση στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών.
Τον τελευταίο καιρό, με την πανδημία του κορωνοϊού, η Ουγγαρία επανεμφανίστηκε στο προσκήνιο. Ο λόγος ήταν η παράκαμψη του ουγγρικού Κοινοβουλίου με ένα νομοθέτημα, που έδινε την αποκλειστική λήψη των αποφάσεων στον Πρωθυπουργό της χώρας για λόγους υγειονομικού κινδύνου. Η κίνηση αυτή σήκωσε θύελλα αντιδράσεων από την ΕΕ, η οποία κατηγόρησε την Ουγγαρία για παραβίαση των θεμελιωδών αρχών της Ένωσης, καθώς και εκμετάλλευση της συγκυρίας της πανδημίας. Παράλληλα, μία τέτοια νομοθεσία, σύμφωνα με επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπερβαίνει τα όρια του Ουγγρικού Συντάγματος, καθώς δεν είναι ξεκάθαρη η χρονική διάρκεια που ο πρωθυπουργός Ορμπάν έχει αυτές τις αρμοδιότητες. Συνεπώς, υπάρχει πιθανότητα η νομοθεσία αυτή να διαρκέσει επ’ αόριστον.
Όσο λοιπόν η Ουγγαρία δυσκολεύει τις σχέσεις της με την ΕΕ, ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας υποστήριξε ότι θα ξεκινήσουν διάλογο με την Ρωσική κυβέρνηση για την παροχή του ρωσικού εμβολίου Sputnik V. Ένα εμβόλιο για το οποίο επιστήμονες και ειδικοί έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους. Επιπλέον, ο Ούγγρος Υπουργός δεν ξεκαθάρισε αν θα περιμένει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων για την παροχή του εμβολίου στους πολίτες της Ουγγαρίας. Είναι κατανοητό, λοιπόν, ότι ο Ορμπάν φλερτάρει με την Ρωσία εις βάρος των υπολοίπων κρατών-μελών, καθώς υπονομεύει την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών και αξιών.
Είναι φανερό επίσης πως ο Ορμπάν έχει και έναν ευρωπαίο σύμμαχο, τον Πολωνό ομόλογό του, Αντρέι Ντούντα. Ειδικότερα, οι δύο αυτές χώρες έχουν επανειλημμένως παραβιάσει το κράτος δικαίου με τις μεθοδεύσεις τους στο δικαστικό σύστημα, καθώς και την προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τις επιθέσεις τους στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ και τα φεμινιστικά κινήματα. Είναι εμφανής η φιλία των δύο κυβερνήσεων, από την υπόσχεση τους να αρνηθούν τυχόν κυρώσεις η μία εναντίον της άλλης, όπως προβλέπεται από την διαδικασία του άρθρου 7 που προτάθηκε από την έκθεση Σαρτζεντίνι, η οποία μπορεί να αφαιρέσει από ένα κράτος-μέλος το δικαίωμα ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των ηγετών. Ωστόσο, κάτι τέτοιο απαιτεί ομοφωνία μεταξύ των Κ-Μ, εξαιρουμένης προφανώς της παραβατικής χώρας. Δηλαδή, όσο κυβερνάει ο Ορμπάν και ο Ντούντα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν μπορεί να αποβάλλει κανέναν από τις ομόφωνες αποφάσεις.
Όπως βλέπουμε την τελευταία εβδομάδα, η Ουγγαρία και Πολωνία θα ασκήσουν βέτο στον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ, αν τα κονδύλια συνδέονται με τον σεβασμό του κράτους δικαίου. Επομένως, η Ουγγαρία με την Πολωνία μπλοκάρουν την ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα, τα οποία όλως τυχαίως άπτονται με αυτά της Ρωσίας, γνωστή για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Ίσως η Ουγγαρία να διαδραματίζει τον ρόλο του δούρειου ίππου, με την Ρωσία να κρύβεται από μέσα.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η ΕΕ δεν διαθέτει τους απαραίτητους μηχανισμούς κυρώσεων εναντίον ενός κράτους-μέλους από την παραβίαση των θεμελιωδών αρχών που έχουν συμφωνηθεί. Παράλληλα, είναι αξιοσημείωτο ότι το ποσοστό των ευρωπαίων πολιτών, που θεωρούν ότι η ΕΕ οφείλει να επιβάλει κυρώσεις στα κράτη που παραβιάζουν τις αρχές του Κράτους Δικαίου, φτάνει το 77%. Μήπως ήρθε η ώρα για μία θεσμική ανασυγκρότηση, που θα δίνει περισσότερες αρμοδιότητες στα υπερεθνικά όργανα της ΕΕ, όπως το Ευρωκοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έτσι ώστε να προτάσσονται τα συμφέροντα όλων των ευρωπαίων αντί των κρατών-μελών ξεχωριστά;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- www.europarl.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- www.theguardian.com, “Europe must stop this disgrace: Viktor Orbán is dismantling democracy”, διαθέσιμο εδώ
- www.reuters.com, “EU warns Hungary against use of Russia’s COVID-19 vaccine”, διαθέσιμο εδώ
- www.bbc.com, “Istanbul Convention: Poland to leave European treaty on violence against women”, διαθέσιμο εδώ
- www.theguardian.com, “Hungary votes to end legal recognition of trans people”, διαθέσιμο εδώ
- www.foreignaffairs.com, “The Right Way to Fix the EU”, διαθέσιμο εδώ
