Της Ελευθερίας-Μαρίας Γκίκα,
Ως παιδική θνησιμότητα ορίζεται η θνησιμότητα των νηπίων από το πρώτο μέχρι το πέμπτο έτος από τη γέννησή τους. Σε σχετική έκθεση του 2012, σημειώθηκε μεν παιδική θνησιμότητα υποδιπλασιασμένη σε σχέση με τα ποσοστά του 1990, οι καθημερινοί όμως θάνατοι άγγιζαν -όντας βελτιωμένοι- και πάλι το τραγικό νούμερο των 18.000 ημερησίως. Αν ανάγουμε τον αριθμό αυτό σε ετήσια αναλογία, τότε προκύπτουν περίπου 6,6 εκατομμύρια θάνατοι παιδιών κάτω των πέντε ετών, όπως δόθηκε στη δημοσιότητα από τη UNICEF, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, την Παγκόσμια Τράπεζα και την Υπηρεσία Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ.
Αναλογιζόμενοι τα αίτια του φαινομένου, δυστυχώς πρέπει να ανατρέξουμε σε ιάσιμες ως επί το πλείστον ασθένειες ή περιστατικά που σε καλύτερες συνθήκες θα είχαν αντιμετωπιστεί. Και λέω δυστυχώς, γιατί καμιά φορά το μη αναστρέψιμο είναι περισσότερο παρήγορο. Κυνικό ομολογουμένως, αλλά είναι πιο ανακουφιστικό να χάνεται κάποιος επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα να σωθεί, μα να χάνονται άνθρωποι που θα μπορούσε να τους σώσει ένα αντιβιοτικό, ή καθαρό νερό, αυτό είναι αληθινά ζοφερό. Συχνότερες λοιπόν αιτίες για το θάνατο αυτών των παιδιών, αποτελούν διάφορα προβλήματα που σχετίζονται με τον τοκετό- πρόωρη γέννηση, ασφυξία κατά τον τοκετό- αλλά και άλλες ασθένειες όπως η πνευμονία και η ελονοσία. Από τη λίστα θανάτου αυτή δε θα μπορούσε να λείπει φυσικά ο υποσιτισμός, ο οποίος είναι υπεύθυνος σε παγκόσμιο επίπεδο για το 45% της παιδικής θνησιμότητας.
Φυσικά, όλα αυτά δε συμβαίνουν σε κάποιο μακρινό υπερπέραν. Το 50% των θανάτων σημειώνονται σε χώρες όπως η Κίνα, η Νιγηρία, το Πακιστάν, η Ινδία και το Κονγκό. Η Κίνα μαζί με τη Νιγηρία μάλιστα αντιπροσωπεύουν το 1/3 του συνολικού αριθμού των θανάτων. Το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων καταγράφεται σε νεογέννητα βρέφη την πρώτη κιόλας μέρα της ζωής τους, θάνατοι που όπως είπαμε στην Ευρώπη θα θεωρούνταν απλώς επιπλοκές σε μια κατά τα άλλα φυσιολογική γέννα. Λίγο πιο μακριά όμως, κοστίζουν τη ζωή ενός μωρού, ενδεχομένως και μιας μητέρας. Το 2018 έρευνα του ΟΗΕ ανέδειξε ότι στην υποσαχάρια Αφρική, ένα στα τρία παιδιά έχαναν τη ζωή τους προτού μπουν στον πέμπτο της χρόνο, όταν στην Ευρώπη αντίστοιχα χάνεται ένα στα 196. Παρόμοια αναλογία έχουμε αν μη τι άλλο και στη μητρική θνησιμότητα, όπου στην Αφρική πέθαινε μία μητέρα στις 37, ενώ στην Ευρώπη μία στις 6.500. Ο ρυθμός αυτός μάλιστα ανέδειξε πως ο στόχος του ΟΗΕ για τη μείωση της μητρικής θνησιμότητας σε 70 ανά 100.000 φαντάζει από μακρινός έως και ανέφικτος, αν δεν υπάρξει άμεση αναστροφή.
Βέβαια, από το 2.000 ως το 2017 η μητρική θνησιμότητα αυξήθηκε σε χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, όπως η Συρία και η Βενεζουέλα. Η μεγαλύτερη όμως αύξηση αυτού του ποσοστού καταγράφηκε στις ΗΠΑ, με ποσοστό αύξησης 58%! Στον Καναδά παρατηρήθηκε μια αύξηση της τάξεως του 11%, χωρίς όμως να υπάρχει ακόμη κάποια επίσημη εξήγηση για τα ποσοστά αυτά.
Σε κάθε περίπτωση, το συμπέρασμα που προκύπτει από τα παραπάνω δεδομένα είναι απλό και περιεκτικό. Οι ζωές των ανθρώπων αυτών είναι πολύτιμες, ισότιμες κι αξιοπρόσεκτες όσο κι αυτές του δυτικού κόσμου και η ανάγκη για επενδύσεις κυβερνήσεων και υπεύθυνων υγείας στις υπηρεσίες υγείας των χωρών αυτών, είναι κυριολεκτικά ζωτικής σημασίας.
