Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Όλοι μας -ή τουλάχιστον οι περισσότεροι- βιώνουμε το δεύτερο και πιο επιθετικό κύμα της πανδημίας, σήμερα, μέσα από τα σπίτια μας. Εμείς οι μεγαλύτεροι έχουμε τον χρόνο να ασχοληθούμε με παλιές μας συνήθειες, που λόγω της έντονης καθημερινότητας είχαμε αφήσει πίσω, ή να ανακαλύψουμε καινούρια ενδιαφέροντα. Τι γίνεται, όμως, με τα μικρότερα παιδιά που είναι αποκομμένα από το σχολείο και τους φίλους τους; Μήπως θα μπορούσαμε να γεμίσουμε τόσο τον δικό τους χρόνο όσο και τον δικό μας μέσα από έναν πιο εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας;
Ως γνωστόν, όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι κλειστές ή, για να το θέσουμε καλύτερα, λειτουργούν με τη σύγχρονη μέθοδο της τηλεκπαίδευσης. Για εμάς, τα μεγαλύτερα παιδιά της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η μέθοδος αυτή είναι μια πιο διαχειρίσιμη κατάσταση. Τι γίνεται όμως με τις άλλες δύο βαθμίδες; Το βασικό πρόβλημα, τουλάχιστον από την προσωπική μου εμπειρία, εντοπίζεται στους μαθητές του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά είναι πιο δύσκολο να συγκεντρωθούν μπροστά από μια ψυχρή οθόνη και έτσι επέρχεται γρηγορότερα το πνευματικό χάσμα με το μάθημα, παρά τις φιλότιμες και άοκνες προσπάθειες των εκπαιδευτικών που αναχαιτίζουν κάπως το πρόβλημα.
Σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες η «επιστράτευση» της φοιτητιώσας και μη νεολαίας είναι ένα μέσο εξομάλυνσης αυτού του χάσματος, ένα είδος αλληλοδιδακτηρίου, θα λέγαμε, τον 21ο αιώνα. Αρκετοί από εμάς έχουμε μικρότερα αδέλφια ή ξαδέλφια που δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν και να κατανοήσουν το νέο ψηφιακό μάθημα. Είναι, λοιπόν, μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να απαγκιστρωθούμε από τις οθόνες είτε του υπολογιστή είτε του κινητού μας, να βρούμε τα παλιά μας βιβλία και να ξεσκονίσουμε λίγο τις μαθητικές μας γνώσεις. Ωραία όλα αυτά τα θεωρητικά. Το μεγάλο ζητούμενο είναι η εφαρμογή τους!
Η διδασκαλία, λοιπόν, δεν είναι μια απλή υπόθεση, καθώς χρειάζεται να γεμίσουμε τη φαρέτρα μας με ιώβεια υπομονή και με μια αρκετά καλή προετοιμασία. Μερικά «μυστικά» που θα μπορούσα να προτείνω από τη μικρή μου εμπειρία από αυτό το διάστημα της καραντίνας είναι η μελέτη του μαθήματος που έχουμε να παραδώσουμε από πριν, έτσι ώστε πρώτα να το κατανοήσουμε εμείς και έπειτα να μεταδώσουμε τη γνώση. Σε αυτό βοηθάει η δημιουργία σημειώσεων μέσα από τις οποίες θα αποτυπώνεται ο βασικός κορμός του μαθήματος. Αυτά σχετικά με την προετοιμασία.
Οι δυσκολίες ξεκινούν, όταν έρχεται η ώρα του μαθήματος, διότι εκεί είμαστε αντιμέτωποι με την ουσία της διδασκαλίας. Για να μπορέσουμε να μεταφέρουμε καλύτερα την πληροφορία, θα ήταν χρήσιμο ν’ αντλήσουμε παραδείγματα από την καθημερινή ζωή που να είναι γνωστά στα παιδιά, όπου αυτό είναι εφικτό. Έπειτα, η μέθοδος των σημειώσεων που ακολουθήσαμε εμείς ίσως φανεί αποτελεσματική στους μικρούς μας φίλους. Έτσι, λοιπόν, τους ωθούμε να κρατούν τις προσωπικές τους σημειώσεις με έναν πιο ευφάνταστο τρόπο, να γράφουν δηλαδή τις λέξεις-κλειδιά με κάποιο έντονο χρώμα, να χρησιμοποιούν υπογραμμιστές στις σημαντικές προτάσεις κ.ο.κ.
Ένας ακόμα τρόπος για να κινητοποιήσουμε τη σκέψη τους είναι η χρήση διαλόγου και ερωτήσεων, ακολουθώντας κατά κάποιον τρόπο τη μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη. Με αυτή την τακτική το μυαλό τους βρίσκεται σε εγρήγορση και δεν δέχονται παθητικά αυτά που τους λέμε. Τέλος, αποτελεσματική είναι και η παλιά οδός της επανάληψης. Μεγαλύτερη σημασία πιστεύω πως έχει αυτή να γίνεται μέσα στη μέρα, όταν το παιδί είναι ανυποψίαστο, για παράδειγμα την ώρα του φαγητού να το ρωτάμε «πότε έγινε η άλωση της Πόλης;» ή, όταν παρακολουθεί τηλεόραση, να ζητάμε να μας πει «τι λέει το πυθαγόρειο θεώρημα;». Έτσι και την επανάληψή μας κάνουμε και μπορούμε να πούμε πως μαθαίνουμε, παίζοντας.
Σε κάθε περίπτωση, βασική μας επιδίωξη πρέπει να είναι η διατήρηση του ενδιαφέροντος των «μαθητών» μας, αλλά και η εμπέδωση του μαθήματος. Η εμψύχωση και η υποστήριξη είναι επίσης ένας καίριος παράγοντας για την ψυχολογική ενίσχυση του παιδιού, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί ακόμα και με ένα απλό «μπράβο».
Συνεπώς, τώρα, στο διάστημα αυτό που είμαστε σπίτι, είναι η κατάλληλη ευκαιρία να αφιερώσουμε χρόνο στους μικρούς μας φίλους. Έτσι, θα έχουμε και εμείς τη δυνατότητα να θυμηθούμε την περίοδο που βρισκόμασταν στα μαθητικά θρανία, αλλά και να έρθουμε στη θέση των καθηγητών μας, των άγιων αυτών ανθρώπων που πάσχιζαν να μεταφέρουν τη γνώση τους.
