Του Νέστορα-Μάριου Αποστολόπουλου,
Ήταν καλοκαίρι του 1997, όταν η J. K. Rowling μας ενέταξε στον μαγικό κόσμο του Harry Potter, με την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου της σειράς, «Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος». Έκτοτε, η σειρά βιβλίων έχει κερδίσει την εκτίμηση του αναγνωστικού κοινού, με εκατομμύρια υποστηρικτές ανά τον κόσμο, αποτελώντας ένα από τα πιο ολοκληρωμένα «πλασματικά σύμπαντα» στην ιστορία της λογοτεχνίας. Η γλαφυρή περιγραφή της συγγραφέως, οι ολοκληρωμένοι χαρακτήρες και η ανατρεπτική πλοκή της ιστορίας είναι μερικά από τα συνθετικά που οδήγησαν στην τόσο μεγάλη επιτυχία.
Η μεταφορά της ιστορίας στον κινηματογράφο συνέβαλε ακόμη περισσότερο στην άνοδο της δημοτικότητάς της. Όπως είναι λογικό, οι κινηματογραφικές διασκευές δεν είναι καθ’ όλα πιστές στα βιβλία, με διάφορα κομμάτια της ιστορίας να παρουσιάζουν μικρότερες ή μεγαλύτερες αποκλείσεις, που όμως σε ορισμένες περιπτώσεις δίνουν μια άλλη νότα στην ιστορία.
Οι δύο πρώτες ταινίες είναι, κατά τη γνώμη μου, οι πιο πιστές στα κείμενα που αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσής τους. Η μεγαλύτερη απόκλιση που θα μπορούσε να επισημανθεί αφορά την πρώτη συνάντηση του πρωταγωνιστή Harry Potter με τον ανταγωνιστή του καθ’ όλη την ιστορία, Draco Malfoy. Στα βιβλία αυτή η συνάντηση πραγματοποιείται στη Διαγώνιο Αλέα και όχι στην τελετή επιλογής στο Hogwarts, όπως παρουσιάζεται στην ταινία. Επίσης, από τις ταινίες παραλείπονται εντελώς ο ρόλος του Peeves, του φαντάσματος, για τον οποίο στα βιβλία γίνεται εκτενής αναφορά, καθώς και εκείνος της Wanda, του σπιτικού ξωτικού.
Από την τρίτη ταινία, «Ο Χάρι Πότερ και ο αιχμάλωτος του Αζκαμπάν», παρουσιάζονται όλο και περισσότερες παρεκκλίσεις. Στην ταινία παραλείπονται δύο εκ των τριών αγώνων Quidditch, σημαντικοί για το γραπτό κείμενο, καθώς και ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας της οικογένειας Black. Παρ’ όλα αυτά, η μεγαλύτερη «αστοχία» αφορά τους Marauders, καθώς γίνεται ελάχιστη αναφορά για την ύπαρξη και τη δράση τους, τις σχέσεις τους με τον Snape, ακόμη και για τη σχέση του Remus Lupin με την «Καλύβα που ουρλιάζει».
Η τέταρτη ταινία, «Ο Χάρι Πότερ και το κύπελο της φωτιάς», παρουσιάζει επίσης αρκετές παρεκκλίσεις σε σχέση με το αντίστοιχο βιβλίο. Η πρώτη και σημαντικότερη παρατηρείται στην αρχή της ταινίας και αφορά την αντίδραση του Dumbledore, όταν βλέπει το όνομα του Harry να βγαίνει από το κύπελο της φωτιάς. Στην ταινία παρουσιάζεται έξαλλος να φωνάζει στον Harry, ενώ στα βιβλία παρουσιάζεται εντελώς ήρεμος, σε μια προσπάθειά του να αφουγκραστεί την κατάσταση. Παράλληλα, χαρακτήρες όπως οι Bill Weasley, Ludo Bagman, Winky, Narcissa Malfoy και Dobby δεν εμφανίστηκαν. Ακόμη, παραλείπεται εντελώς το κομμάτι της ιστορίας το οποίο θέλει τον Percy Weasley να απομακρύνεται από την οικογένειά του, λόγω της επιρροής που ασκεί επάνω του ο υπουργός μαγείας Cornelius Fudge, ο οποίος αρνείται πεισματικά να πιστέψει την επάνοδο του λόρδου Voldemort. Δεν γίνεται, τέλος, καμία αναφορά στο γεγονός ότι η δημοσιογράφος Rita Skeeter μεταμορφώνεται σε σκαθάρι, γεγονός που την καθιστά παράνομη ζωoμάγο, κάτι που συνέβαινε και με τους marauders.
Στην ταινία «Ο Χάρι Πότερ και το τάγμα του Φοίνικα» ο κεντρικός ρόλος της καθηγήτριας -και μετέπειτα διευθύντριας- Umbridge παρουσιάζεται ελαφρώς παραλλαγμένος, καθώς στα βιβλία γίνεται λόγος για έναν σαδιστή, μοχθηρό άνθρωπο, ενώ η ταινία την παρουσιάζει απλώς σαν έναν χαρακτήρα που θέλει να κερδίσει εξουσία και να επιφέρει «τάξη» στο Hogwarts. Ακόμη, στην ταινία δεν δίνεται η απαραίτητη σημασία στο γεγονός ότι η προφητεία που προέβλεπε τη γέννηση του «εκλεκτού» και την πτώση του Voldemort θα μπορούσε να αναφέρεται και στον Neville Longbottom. Ποτέ επίσης δεν γίνεται αναφορά στη συνάντηση του Harry και του Neville στο θεραπευτήριο του Αγίου Μάνγκο, όπου διαμένουν οι γονείς του Neville, αφού έχασαν τα λογικά τους μετά τα βασανιστήρια της Bellatrix Lestrange.
Η ταινία που διαφέρει περισσότερο από το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε είναι, μάλλον, η έκτη της σειράς. Κατ’ αρχάς δεν βλέπουμε παρά μόνο μία εκ των αναμνήσεων του Tom Riddle τις οποίες παρακολούθησε ο Harry στην κιβωτό των στοχασμών και έχουν μεγάλη σχέση με τη ζωή του Voldemort αλλά και την πορεία του πριν την έκβαση του Πρώτου Μαγικού Πολέμου. Επίσης, αυτή που βρίσκει τον Harry ακινητοποιημένο στο Hogwarts Express μετά την αντιπαράθεσή του με τον Draco Malfoy δεν είναι η Luna Lovegood, αλλά η Nymphadora Tonks. Ακόμη, η σκηνή της επίθεσης στο Burrow δεν υπάρχει στα βιβλία. Παράλληλα, στην ταινία, ο Snape παρουσιάζεται να κάνει νόημα στον Harry να παραμείνει κρυμμένος κάτω από τον αόρατο μανδύα, σαν να γνώριζε ότι βρίσκεται εκεί, ενώ στα βιβλία ο Dumbledore έχει μαγέψει τον Harry για να μείνει ακίνητος και, μετά τον θάνατό του, το ξόρκι λύνεται και ο Harry επιτίθεται στον Snape. Τέλος, παραλείπεται εντελώς η σκηνή της κηδείας του Dumbledore.
Η έβδομη και τελευταία ταινία, «Ο Χάρι Πότερ και οι κλήροι του θανάτου», από τη στιγμή που αποτελείται από δύο μέρη, είναι αρκετά πιο πιστή στο πρωτότυπο βιβλίο από ότι οι προηγούμενές της. Μοναδική σημαντική παράλειψη αποτελεί η μικρή αναφορά στην οικογένεια του Dumbledore και τη σχέση του με τον Gellert Grindelwald, καθώς και η ιστορία του Regullus Black, αδερφού του Sirious. Ακόμη, στο τέλος, ο Harry δεν καταστρέφει το ραβδί από κουφοξυλιά, αλλά το χρησιμοποιεί για να επισκευάσει το δικό του και μετά το επιστρέφει στον τάφο του Dumbledore.
Παρά τις όποιες διαφορές, αδιαμφισβήτητα πρόκειται για μία από τις πιο ολοκληρωμένες ιστορίες, με εξαιρετική πλοκή και εξέλιξη χαρακτήρων. Όπως κι αν έχεις μυηθεί σε αυτόν, δύσκολα ο κόσμος του Harry Potter σε αφήνει αδιάφορο, ενώ, ακόμη και αρκετά χρόνια μετά την ολοκλήρωση της ιστορίας, διατηρεί πληθώρα φανατικών υποστηρικτών ανά την υφήλιο, που επιθυμούν να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τον μαγικό κόσμο που οικοδόμησε η J. K Rowling και να πάρουν μια δόση μαγείας ακόμη…
