Του Γιώργου Μοσχόπουλου,
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η μαρτζιναλιστική οικονομική θεωρία που βασιζόταν σε μαθηματικά προβλήματα αριστοποίησης ήταν πλέον καθιερωμένη. Ο διάδοχος του Walras, o Pareto, ανέπτυξε περαιτέρω την τη θεωρία γενικής ισορροπίας, μια θεωρία που είναι από τις σημαντικότερες στη οικονομική θεωρία. Στη Αγγλία ο Μάρσαλ είχε επιβάλλει τις θεωρητικές του απόψεις στο πανεπιστήμιο του Cambridge, κυριαρχώντας στη οικονομική επιστήμη με την ανάλυση της προσφοράς και της ζήτησης που θεμελιωνόταν τόσο στη γαλλική και γερμανική παράδοση, όσο και στο έργο πολλών βρετανών συγγραφέων. Τα οικονομικά έπαψαν να είναι πολιτική οικονομία και άρχισαν να μετασχηματίζονται σε μια αφηρημένη καθαρή οικονομική θεωρία. Τόσο το London School of Economics, που ιδρύθηκε από τους ιστορικούς και σοσιαλιστές Beatrice και Sidney Webb, όσο και στη Οξφόρδη διδασκόταν μια περισσότερο ιστορική προσέγγιση, αλλά η επιρροή του Μάρσαλ και του Cambridge ήταν πολύ μεγαλύτερη. Εξάλλου, το LSE, παρά την σοσιαλιστική του καταγωγή, ήταν προσηλωμένο στη ελεύθερη έρευνα για αυτό στελεχωνόταν και από πολλούς θεωρητικούς της οικονομίας και υποστηρικτές του laissez-faire. Παρά την προσπάθεια του Μάρσαλ να κρατήσει ενωμένες τη θεωρία και την ιστορία, αυτές διαχωρίστηκαν.
Στη Αγγλία, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η οικονομική ιστορία αποσχίστηκε από τα οικονομικά. Στον γερμανόφωνο κόσμο, η διαμάχη για τις μεθόδους που έπρεπε να επικρατήσουν οδήγησε στη διάσπαση του επαγγέλματος, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την πιθανότητα μελλοντικής συνεργασίας των δύο κλάδων. Επιπρόσθετα, άρχισαν να χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο τα μαθηματικά, και ιδιαίτερα ο διαφορικός λογισμός, αλλά και η οικονομική επιστήμη είχε χάσει το κλασσικό ενδιαφέρον για την μακροχρόνια δυναμική. Αντίθετα, η στατική ανάλυση προσφερόταν για μαθηματική επεξεργασία.
Το χάσμα μεταξύ θεωρητικών και ιστορικών επηρέαζε και τα ζητήματα οικονομικής πολιτικής. Οι θεωρητικοί υποστήριζαν το ελεύθερο εμπόριο, ενώ οι ιστορικοί ήταν οπαδοί του προστατευτισμού. Η σύγκρουση αυτή έγινε ιδιαίτερα αισθητή στη Αγγλία το 1903, όταν 14 Βρετανοί οικονομολόγοι έγραψαν ένα γράμμα στους Times υποστηρίζοντας το ελεύθερο εμπόριο. Παρόλο που θεωρήθηκε σαν μια προσπάθεια να στηρίξουν μια επιτακτική πολιτική θέση με το επιστημονικό τους κύρους, κατέληξε το περιστατικό να είναι ένα ακόμα τρανό παράδειγμα ότι η επιστημονική κοινότητα είχε διχασθεί. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι που έλαβαν μέρος στις εξελίξεις ήταν υποστηρικτές των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Αν και απείχαν πολύ από το να είναι μαρξιστές, σε καμιά περίπτωση δεν συμφωνούσαν με το κατεστημένο. Το έργο τους ήταν μεν ιδεολογικά φορτισμένο, αλλά στόχος τους ήταν η εφαρμογή πολιτικών για μείωση. Της φτώχειας και την βελτίωση των συνθηκών ζωής της εργατικής τάξης.
Σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι οικονομολόγοι που επικράτησαν εκείνη την δεκαετία τάσσονταν υπέρ των σταδιακών μεταρρυθμίσεων και εναντίον των ριζικών αλλαγών που υποστήριζε ο Μαρξ. Ο Τζορτζ πρότεινε την αντικατάσταση όλων των φόρων με έναν μόνο φόρο επί της γαιοπροσόδου. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν ήταν φανατικοί υποστηρικτές του καπιταλισμού. Ακόμα και οι Αυστριακοί που άσκησαν σοβαρή κριτική στον Μαρξ, τόνιζαν την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος. Ωστόσο, παρά το έντονο ενδιαφέρον των οικονομολόγων για τα κοινωνικά θέματα, η επιστήμη τους ήταν πολύ έντονα διαχωρισμένη και διχασμένη ακόμα και από την κλασσική περίοδο.
