Της Κατερίνας Σφυράκη,
Ο κλασικός χορός θεωρείται από πολλούς μια εκ των υψίστων μορφών τέχνης. Συνδυάζει αρμονικά την κίνηση και τον βηματισμό στους ρυθμούς της κλασικής μουσικής• απαιτεί υπομονή και επιμονή, συνεχή προσπάθεια και συγκέντρωση. Πέρα από τη χάρη και την ευλυγισία που αναμφίβολα προσφέρει, καλλιεργεί το αίσθημα της κοινής ταυτότητας μέσα από την συνεργασία στα πλαίσια της ομάδας. Ωστόσο, μόνο οι πραγματικά παθιασμένοι χορευτές-τριες καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν και να κυνηγήσουν τον χορό σε επαγγελματικό επίπεδο, καθώς απαιτείται σωματική αντοχή και ψυχική δύναμη.
Κοινές αρχές, ανά τον κόσμο, διέπουν αυτό που ορίζουμε ως κλασικό χορό, ο οποίος όμως εξελίχθηκε φυσικά με το πέρασμα των χρόνων. Τα παλαιότερα είδη συνδέονταν με τη γεωγραφική προέλευση, όπως το γαλλικό, το ιταλικό και το ρωσικό μπαλέτο, ενώ οι νεότερες μορφές συνδύασαν το κλασικό μπαλέτο με άλλες τεχνικές χορού, όπως τον νεοκλασικό και τον σύγχρονο χορό. Τον 19ο αιώνα, η ρομαντική εποχή έφερε στο παρασκήνιο το ρομαντικό στυλ μπαλέτου, μια προσέγγιση που διακρίνεται για την έντονη παραστατικότητα στην έκφραση των συναισθημάτων και την δραματικότητα στην εκτέλεση των κινήσεων. Χαρακτηριστικά του είναι, επίσης, οι ακριβείς, απαλές, σχεδόν ανεπαίσθητες κινήσεις του σώματος. Στο επίκεντρο της προσοχής βρίσκονται οι μπαλαρίνες• γυναικείες, λεπτεπίλεπτες φιγούρες που αναπαριστούν συχνά τον ρόλο μυστικιστικών γυναικών που υποδούλωναν την καρδιά των θνητών ανδρών. Τα πιο γνωστά ρομαντικά μπαλέτα είναι τα La Sylphide (Συλφίδα) και Coppélia (Κοπέλια).
Πολλές από τις μεθόδους εκμάθησης που ακολουθούνται, πήραν τα ονόματά τους από τους δημιουργούς τους, όπως η μέθοδος Cecchetti, μετά τον Ιταλό χορευτή μπαλέτου Enrico Cecchetti. Το 1920 δημιουργήθηκε στο Λονδίνο η Royal Academy of Dance (Βασιλική Ακαδημία Χορού). Το συγκεκριμένο αγγλικό στυλ συγχώνευσε γαλλικά, ιταλικά, ρωσικά στοιχεία. Τα πιο γνωστά κλασικά μπαλέτα είναι του Pyotr Ilyich Tchaikovsky, όπως το Swan Lake (Λίμνη των Κύκνων) και το The Nutcracker (ο Καρυοθραύστης).
Το νεοκλασικό στυλ μπαλέτου, σε αντίθεση με το κλασικό μπαλέτο, έχει περισσότερο αφηρημένα στοιχεία, καθώς δεν υπάρχει αυστηρό σκηνικό και κοστούμια και εντάσσει σύγχρονες τεχνικές και ιδέες. Το μοντέρνο στυλ μπαλέτου προέκυψε από το νεοκλασικό. Σε αντίθεση με τις λεπτές κινήσεις, δόθηκε έμφαση στις έντονες, δυναμικές και γρήγορες κινήσεις. Το σύγχρονο στυλ μπαλέτου χρησιμοποίησε τεχνικές μπαλέτου, όπως το κλασικό μπαλέτο και μοντέρνα, έθνικ και τζαζ στοιχεία. Οι κινήσεις των χορευτών είναι μεγαλύτερες και γρηγορότερες. Ο σύγχρονος χορός χαρακτηρίζεται από την υποκριτική, την μίμηση και τον χορό με ειδικά, μικρά, υφασμάτινα καλύμματα στα πόδια, χωρίς δηλαδή οι χορευτές-τριες να φορούν παπούτσια.
Οι μέθοδοι αντιπροσωπεύουν τυποποιημένα συστήματα εκμάθησης κλασικού μπαλέτου, τα οποία συχνά δημιουργούνται από έναν δημιουργό ή από μια ομάδα μπαλέτου. Το ιταλικό στυλ μπαλέτου φέρει τη μέθοδο Cecchetti που πήρε το όνομά του από τον χορευτή μπαλέτου Enrico Cecchetti. Η ρώσικη εκδοχή ασπάζεται την μέθοδο Vaganova που ονομάζεται έτσι από τη χορεύτρια Agrippina Vaganova, ενώ η αγγλική διαθέτει το σύστημα εκπαίδευσης της Royal Academy of Dance που δημιουργήθηκε από την ομάδα επαγγελματιών χορευτών μπαλέτου. Παράλληλα, το γαλλικό στυλ μπαλέτου, διαθέτει εκπαιδευτικό σύστημα από ομάδες, όπως το Paris Opera Ballet School. Τέλος, το γαλλικό και αμερικανικό στυλ δεν τυποποιούνται ως εκπαιδευτικό σύστημα ή μέθοδος από έναν δημιουργό.
Ο κλασικός χορός δέχθηκε τις επιδράσεις διαφόρων καλλιτεχνικών ρευμάτων ανά τα χρόνια, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί και να προστεθούν στο ευρύ φάσμα που αναπτύχθηκε, διάφορες μορφές χορού. Παρά τις αλλαγές που προέκυψαν, ο κλασικός χορός εξειδικευόταν και εξακολουθεί να εστιάζει σε θέματα από το πώς ο χορευτής-τρια θα σηκωθεί στις μύτες των ποδιών του, μέχρι το πώς θα κοιτάξει την/τον παρτενέρ του. Παραμένει το συνονθύλευμα της σκληρής προσπάθειας και της αφοσίωσης, ο ορισμός του «να δίνεσαι ολοκληρωτικά».
Πηγές
