Της Ευαγγελίας Παλαιολόγου,
Η συζήτηση γύρω από τη θέση των γυναικών στη μουσική βιομηχανία έχει γίνει περισσότερο έντονη τα τελευταία χρόνια. Από την εποχή των αμερικανικών μουσικών εκδοτικών οίκων και των τραγουδοποιών του 19ου αιώνα έως σήμερα, η μουσική βιομηχανία είναι υπόθεση, ως επί το πλείστον, ανδρική. Πλέον βέβαια υπάρχει μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της υπάρχουσας ανισορροπίας μεταξύ των δύο φύλων σε όλους τους τομείς της μουσικής βιομηχανίας, από το να γίνονται οι γυναίκες ερμηνεύτριες στη σκηνή έως το να αποτελούν μέλη μιας μουσικής ορχήστρας ή μέλη του τεχνικού προσωπικού. Ακόμα κι αν έχουν γίνει μεγάλα θετικά βήματα τις τελευταίες δεκαετίες, οι άνδρες κυκλοφορούν περισσότερα τραγούδια από ότι οι γυναίκες, ενώ ταυτόχρονα υπογράφουν και περισσότερους δίσκους.
Το βαθύτερο πρόβλημα εδώ δεν είναι τόσο ο αριθμός των δίσκων που υπογράφονται από γυναίκες όσο οι προκλήσεις που συναντούν στον χώρο και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται. Πολλές γυναίκες έχουν αποκαλύψει ότι έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, ενώ άλλες έχουν μιλήσει για τον απαράδεκτο σεξισμό που επικρατεί στον χώρο. Το χειρότερο όλων είναι ότι, ενώ τέτοια περιστατικά έχουν γίνει πλέον ευρέως γνωστά λόγω της δημοσιοποίησής τους από τα μέσα ενημέρωσης, παρόμοια γεγονότα εξακολουθούν να συμβαίνουν συνεχώς.
Ζούμε σε μία κοινωνία που ενδιαφέρεται περισσότερο για το «φαίνεσθαι» παρά για το «είναι». Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλουν διαρκώς περιστατικά σωματικής βίας και σεξιστικών εκβιασμών σε γυναίκες που προσπαθούν να επιβιώσουν στον ανδροκρατούμενο χώρο της μουσικής. Ωστόσο, αυτό που ενδιαφέρει τους περισσότερους ανθρώπους της τηλεόρασης δεν είναι η ευαισθητοποίηση επάνω στο θέμα, αλλά η δημοσιότητα, γιατί, όπως ξέρουμε, τέτοια θέματα αρέσουν στο κοινό. Βέβαια, υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ποικίλες αντιδράσεις. Οι περισσότεροι κατακρίνουν τέτοιες ενέργειες, διεκδικώντας την άμεση αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας και εξέλιξης της μουσικής βιομηχανίας, αλλά και της κοινωνίας γενικότερα. Υπάρχουν όμως και οι λεγόμενοι «μάγκες», για να το πούμε λαϊκά, που με γνωστές φράσεις του τύπου «καλά της κάνανε, θέλει να γίνει και τραγουδίστρια», επικροτούν και θαυμάζουν βίαιες, σεξιστικές συμπεριφορές, κατακρίνοντας τις γυναίκες του χώρου για το ντύσιμό τους, τη συμπεριφορά τους, ή και τις δηλώσεις τους.
Ο τομέας της pop μουσικής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την «εικόνα» και δεν είναι λίγες οι φορές που αυτό οδηγεί στη σεξουαλική έκκληση ως βασικό εργαλείο προώθησης των γυναικών καλλιτεχνών. Μάλιστα, πολλές καλλιτέχνιδες δέχονται παρεμβάσεις στα τραγούδια που συνθέτουν, καθώς είναι πιο συνετό μια γυναίκα να αναφέρεται στα τραγούδια της για την αγάπη και τον αγαπημένο της, αλλά όταν προσπαθεί να μιλήσει για κάτι πιο κοινωνικό ή για τον ακτιβισμό, τότε συχνά κατακρίνεται.
Τα τελευταία χρόνια, διάφορα μουσικά είδη που επικρατούν στη μουσική βιομηχανία, όπως η rap και η trap, μέσα από τους στίχους τους δημιουργούν σεξιστικά πρότυπα και αυξάνουν τον μισογυνισμό. Το κοινό τέτοιων μουσικών ειδών είναι κυρίως νέοι, οι οποίοι σαφώς και επηρεάζονται βαθύτατα από τέτοια πρότυπα. Η έκθεση της νεολαίας σε τραγούδια με μισογυνικούς και σεξιστικούς στίχους επηρεάζει τη συμπεριφορά τους προς το γυναικείο φύλο. Σε μπαρ, σε καφετέριες, στους δρόμους, σε μαγαζιά, σε σπίτια ακούμε τη μουσική αυτή, η οποία το μόνο που κάνει είναι να εκθειάζει τα ναρκωτικά και να χαρακτηρίζει τις γυναίκες με τα πιο υβριστικά σχόλια. Η σημερινή νεολαία όχι μόνο ακούει καθημερινά τέτοιου είδους τραγούδια, αλλά απομακρύνεται και από άλλα είδη μουσικής που αποτελούν βάλσαμο για τη ψυχή του ανθρώπου.
Έχει έρθει λοιπόν η ώρα για τη μουσική βιομηχανία να αναλάβει τις ευθύνες της και να σταματήσει επιτέλους τη διαιώνιση της ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων. Αυτό όμως δεν αρκεί. Δεν αρκεί το να βελτιωθεί η θέση των γυναικών στη μουσική βιομηχανία. Χρειάζεται περαιτέρω αφύπνιση της κοινωνίας. Χρειάζεται αντίδραση και αντίσταση στο σημερινό status quo. Και δεν μιλάμε για την αντίδραση που διαδραματίζεται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά για μια αντίδραση εκεί έξω, στον πραγματικό κόσμο. Οι πράξεις είναι αυτές που μετράνε. Ας δώσουμε επιτέλους τέλος στην ανισότητα των δύο φύλων σε κάθε τομέα. Ας αποτρέψουμε τα παιδιά, τα αδέλφια, τους φίλους μας από το να ακούνε τραγούδια που υποβιβάζουν και εξυβρίζουν το γυναικείο φύλο. Ας έρθουμε κοντά στη φύση, στον συνάνθρωπο, στην παράδοση και στην ποιοτική μουσική. Ας προτρέψουμε τις γυναίκες να εισέλθουν στον χώρο της μουσικής, όπως εκείνες θέλουν, χωρίς ενδοιασμούς και εμπόδια. Η αρχή έχει γίνει. Το ζητούμενο είναι η συνέχεια και αυτή βρίσκεται στα χέρια μας.
