Της Ματίλντας Γεωργελέ,
Η Ρωσία αυξάνει την στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή της Άπω Ανατολής. Μια φράση που από μόνη της δημιουργεί πολλά ερωτήματα, όπως ποιες ήταν οι απειλές, πού θα πάνε τα στρατεύματα, πόσο εκτεταμένες ήταν οι εντάσεις. Όπως ήταν επόμενο, ο Υπουργός Άμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σόιγκου, δε διευκρίνισε τίποτα από τα ανωτέρω και αρκέστηκε μόνο στο να πει ότι: «Η Ρωσία αυξάνει την στρατιωτική της παρουσία στην Άπω Ανατολή, ως απάντηση στις αυξανόμενες εντάσεις στην περιοχή». Η μόνη περαιτέρω δήλωση, που έσπευσε να κάνει, ήταν να υποσχεθεί 500 μονάδες με τεχνολογικά προηγμένο και εκσυγχρονισμένο εξοπλισμό, καθώς και βελτιώσεις στον στόλο του ναυτικού. Ταυτόχρονα, συνεχίζοντας το μοτίβο των αμφίσημων και ιδιαίτερα λεκτικά προσεγμένων δηλώσεων, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι οι ανησυχίες της Ρωσίας στην Άπω Ανατολή επικεντρώθηκαν στις ενέργειες των δυνάμεων που προέρχονται από χώρες εκτός της περιοχής, χωρίς όμως, για μια ακόμα φορά, να προσδιορίζει τις χώρες. Συνεχίζοντας, ακολουθώντας το αφήγημα του ισχυρού στρατού, ο Πέσκοφ δήλωσε ότι «Η Ρωσία δεν μπορεί να μείνει ανυπεράσπιστη και πρέπει, επίσης, να λειτουργήσει με τις ικανότητες της εκεί, όσον αφορά την αεροπορία, την άμυνα και το προσωπικό». Φυσικά, η στείρα αποτύπωση αυτού του γεγονότος, δίχως κάποια περαιτέρω εξήγηση, φαντάζει εντελώς άτοπη και ανούσια. Η ενίσχυση της αμυντικής ζώνης στα ρωσο-κινεζικά σύνορα δεν αποτελεί μια πράξη τυχαία και βεβιασμένη, αλλά αποτελεί μείζον κομμάτι της βαθύτερης τακτικής της Ρωσίας προς την αντιμετώπιση μια ισχυρής -και άλλοτε απρόβλεπτης- Κίνας. Aς πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Καταρχάς, να τονίσουμε ότι οι ανησυχίες για την ασφάλεια της χώρας αναφορικά με την στρατιωτική περιφερειακή ολοκλήρωση είναι κυρίως εμφανείς στην στρατιωτική στάση της χώρας στην Ανατολική Στρατιωτική Περιοχή (Eastern Military District-EMD). Το EMD ιδρύθηκε το 2010, ύστερα από τη συγχώνευση της στρατιωτικής περιοχής της Άπω Ανατολής και των ανατολικών τμημάτων της στρατιωτικής περιοχής της Σιβηρίας. Αυτό το οποίο ουσιαστικά συνέβη είναι ότι, ύστερα από τη συγχώνευση, ολόκληρη η κινέζικη συνοριακή περιοχή, εκτός από μια μικρή, ορεινή και ιδιαίτερα απρόσιτη περιοχή δυτικά της Μογγολίας, καλύφθηκε με μια νέα ενιαία στρατιωτική περιοχή. Η στρατιωτική αυτή θωράκιση μπορεί, φυσικά, να αιτιολογηθεί από την επιθυμία της Ρωσίας να είναι προστατευμένη και, ταυτόχρονα, να δύναται να ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο και φύλαξη της συνοριακής της περιοχής με την Άπω Ανατολή. Όμως, η σημαντικότερη διάσταση του ΕMD είναι η ανάπτυξη μεγάλης στρατιωτικής δυνατότητας, για να απωθήσει μια κινεζική εισβολή σε ρωσικό έδαφος. Ένα τέτοιο σενάριο βρίσκεται, βέβαια, στη σφαίρα του εφικτού, καθότι, εάν λάβουμε υπόψιν μας ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στα σύνορα είναι ασυνήθιστα μεγάλες και ότι αναπτύσσονται με το ενδεχόμενο της πραγματικής σύγκρουσης, φαίνεται ότι η σινο-ρωσική σχέση είναι γεμάτη από εντάσεις και ανασφάλειες. Φυσικά, δεν είναι μόνο το ζήτημα της κινεζικής απειλής –και της στρατιωτικής θωράκισης, εν γένει- που απασχολεί τη ρωσική κυβέρνηση, καθότι η κινεζική πολιτική “περικύκλωσης” της ρωσικής παραμεθορίου συνδυάζει την ενίσχυση της στρατιωτικής της παρουσίας με μια πολιτική επενδύσεων, που στόχο έχουν να ενσωματώσουν τη Ρωσική Άπω Ανατολή στα δίκτυα της Ανατολικής Ασίας, αλλά, ταυτόχρονα, και να συμβάλλουν στη σύνδεση ολόκληρης της περιοχής με την Ευρωπαϊκή Ρωσία. Σημαντικό στοιχείο, που πρέπει σίγουρα να τονιστεί, είναι το γεγονός ότι οι δύο χώρες μεταξύ τους έχουν προβεί, ήδη από το 2005, σε πολλές στρατιωτικές και ναυτικές κοινές ασκήσεις, πράγμα που καταδεικνύει ένα επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ τους, που, όμως, δε σημαίνει ότι αυτή η σινο-ρωσική εταιρική σχέση που δημιουργήσαν θα μετατραπεί σε συμμαχία.
Ας γυρίσουμε, τώρα, πίσω στη δήλωση του Ρώσου Υπουργού Άμυνας περί στρατιωτικοποίησης της ζώνης στα ρωσο-κινεζικά σύνορα, προς θωράκιση της χώρας από μια ενδεχόμενη ναυτική σύγκρουση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτείων και της Κίνας. Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενων εντάσεων για διάφορα ζητήματα, κυρίως, όμως, για την αναστολή των πυραυλικών συστημάτων S-400 στην Κίνα. Το σύστημα αυτό αποτελεί αδιαμφισβήτητα το πιο προηγμένο στη Ρωσία, ικανό να καταστρέψει στόχους σε απόσταση 400 χλμ. και σε ύψος 30 χλμ. Η αναστολή της αποστολής των πυραύλων από τη Ρωσία προς την Κίνα μπορεί να αιτιολογηθεί και από τις κατηγορίες που εξαπέλυσε η Μόσχα περί Κινέζικης κατασκοπείας. Άλλη μια αφορμή -ασύγκριτα μικρότερης σημασίας- θα μπορούσε να αποτελεί και η λεκτική διαμάχη που είχαν τα δυο κράτη σχετικά με το Βλαδιβοστόκ. Ρώσοι αξιωματούχοι δημοσίευσαν ένα βίντεο εορτασμού των 160 ετών από την ίδρυση του Βλαδιβοστόκ και αμέσως οι Κινέζοι ομόλογοί τους έσπευσαν να διαψεύσουν τη ρωσική παραδοχή, δηλώνοντας ότι η περιοχή αυτή άνηκε στην κινεζική επικράτεια κατά τον 19ο αιώνα.
Κλείνοντας, είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η Ρωσία έχει επιδείξει ένα εντυπωσιακό επίπεδο πολιτικής και στρατιωτικής ολοκλήρωσης, για την επίτευξη των στόχων της. Η οργανωμένη και απόλυτα σκόπιμη στρατιωτική επέκταση της χώρας έχει ως στόχο, αφενός να αμφισβητήσει τη δυτική κυριαρχία στο διεθνές στερέωμα και αφετέρου, να εξασφαλίσει τη μέγιστη θωράκιση, ασφάλεια και άμυνα των περιοχών της. Έτσι και τώρα, με το φόβο μια νέας πρόκλησης είτε από την πλευρά της ίδιας της Κίνας είτε ως απότοκο της σύγκρουσης ΗΠΑ-Κίνας, η χώρα έκανε αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα· να θωρακίζεται. Κατά πόσο θα δυσχαιράνει το γεγονός αυτό τις διμερείς σχέσεις Ρωσίας-Κίνας, κανείς δεν το ξέρει προς το παρόν. Επομένως, οψόμεθα… Kαι μπορεί σίγουρα να μην μπορούμε να πούμε ότι “Missiles flying over your head, if you want to survive, get out of bed”, όμως οι στρατιώτες που θα στελεχώσουν τις νέες δυνάμεις στα ρωσο-κινεζικά σύνορα, σίγουρα θα γνωρίζουν για τι πράγμα μιλάμε.
