Της Αθανασίας Πολυζοπούλου,
Το να είναι κανείς εσωστρεφής σε έναν κόσμο εξωστρεφών φαντάζει μεγάλη πρόκληση. Η σύγχρονη κοινωνία, με μια πρώτη ματιά, φαίνεται να στηρίζει την εξωστρέφεια. Οι άνθρωποι που είναι κοινωνικοί, αυθόρμητοι, που παίρνουν ρίσκα, που αρέσκονται να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής, που δεν φοβούνται να πάρουν θέση ανοιχτά, τείνουν να κυριαρχούν. Είναι αυτοί που μπορούν να σταθούν σε κάθε κοινωνική εκδήλωση, να συνεργάζονται με πολλά διαφορετικά άτομα ταυτοχρόνως, να προωθούν τα συμφέροντα του εργασιακού χώρου που εκπροσωπούν, να φέρνουν τα πολυπόθητα κέρδη και οφέλη χάρη στις ισχυρές τους προσωπικότητες.
Τι γίνεται όμως με όσους δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία; Αυτούς που είναι λιγότερο θορυβώδεις, που περιμένουν τη σειρά τους για να μιλήσουν, που προτιμούν μια λιγότερο έντονη καθημερινότητα; Ο κοινωνικός περίγυρος συχνά αντιμετωπίζει αυτά τα άτομα ως αδιάφορα, αγνώμονα, ντροπαλά, ακόμα και αντικοινωνικά. Όμως, κάτι τέτοιο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Οι άνθρωποι αυτοί είναι απλώς εσωστρεφείς.
Οι εσωστρεφείς απολαμβάνουν εξίσου τις διάφορες κοινωνικές περιστάσεις, όπως τα πάρτι, τις εκδηλώσεις ή τις διαφόρων τύπων συγκεντρώσεις, καθώς και τη συζήτηση με γνωστούς και φίλους. Έχουν έναν δραστήριο νου, ενδιαφέροντα, χόμπι, αγαπούν τη μάθηση και αφιερώνουν σημαντικό χρόνο και κόπο για την ολοκλήρωση των εργασιών που τους έχουν ανατεθεί. Διαθέτουν δε, ορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως η προτίμηση στην ατομική εργασία, η ευκολότερη έκφραση των σκέψεών τους μέσω του γραπτού, παρά του προφορικού λόγου, η ικανότητά τους να ακούν τον συνομιλητή τους, καθώς και το έντονο βίωμα των συναισθημάτων τους.
Το βασικό χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει έναν εσωστρεφή από έναν εξωστρεφή, όπως προσδιορίστηκε από τον Carl Jung, κατά τη δεκαετία του 1960, έγκειται στον χρόνο και στον τρόπο που χρειάζεται ο καθένας για τη λεγόμενη «επαναφόρτιση». Η επιστημονική θεωρία που ενέχεται πίσω από αυτή τη διαδικασία υποστηρίζει ότι στον εγκέφαλο κάθε ανθρώπου υπάρχουν, μεταξύ άλλων, δύο σημαντικές χημικές ουσίες, η ντοπαμίνη (dopamine) και η ακετυλχολίνη (acetylcholine). Η ντοπαμίνη είναι σαν μια μεγάλη δόση ενέργειας. Είναι αυτή που μας ωθεί να βγαίνουμε έξω, να γνωρίζουμε νέους ανθρώπους, να ρισκάρουμε, να επιδιώκουμε την αναγνώριση σε κάθε ευκαιρία. Εξαιτίας της, οι εξωστρεφείς, αλλά και οι εσωστρεφείς, μπορούν να αντλούν ευχαρίστηση και ικανοποίηση από τις κοινωνικές συναναστροφές, την εξερεύνηση του περιβάλλοντός τους και την ανάληψη νέων καθηκόντων.
Σε αντίθεση, ωστόσο, με τους εξωστρεφείς, οι εσωστρεφείς παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι σε αυτή την επίδραση της ντοπαμίνης, καθώς τους προκαλεί μια ενοχλητική υπερδιέγερση. Για τον λόγο αυτόν, προτιμούν περισσότερο το αίσθημα της αργής αίσθησης που προκαλεί η έκκριση της ακετυλχολίνης, η οποία είναι υπεύθυνη για τη ζεστασιά που νιώθει κανείς όταν διαβάζει ένα βιβλίο, όταν ζωγραφίζει, όταν απολαμβάνει ένα ποτήρι καφέ και παρακολουθεί ένα επεισόδιο της αγαπημένης του σειράς. Οι εσωστρεφείς τείνουν να λαχταρούν αυτό το συναίσθημα, εν αντιθέσει με τους εξωστρεφείς, οι οποίοι μόλις που καταγράφουν κάποια θετική ανταπόκριση τη στιγμή που η ακετυλοχολίνη απελευθερώνεται στον εγκέφαλό τους.
Βέβαια, τόσο η εξωστρέφεια όσο και η εσωστρέφεια δεν συνιστούν απόλυτες έννοιες, αλλά εκτείνονται σε μία ευρεία κλίμακα. Ο καθένας από εμάς μπορεί να νιώθει ότι τείνει λίγο περισσότερο στη μία πλευρά, λίγο περισσότερο στην άλλη, ή ακόμα και να ανήκει και στις δύο, να είναι δηλαδή αμφιστρεφής.
Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι που είναι εσωστρεφείς, είναι σημαντικό να μη νιώθουν ότι υπολείπονται έναντι των υπολοίπων. Άλλωστε, κατέχουν ορισμένα πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, μπορεί να μην έχουν μεγάλο κοινωνικό κύκλο, όμως διαθέτουν λίγους, επιλεγμένους φίλους που θα τους συνοδεύουν για μια ζωή. Ακόμη, δεν έχουν την ανάγκη για άσκοπες κουβέντες, αφού η ικανότητά τους να ακούν τους καθιστά ικανούς για ουσιώδεις συζητήσεις. Τέλος, δεν φοβούνται να μένουν μόνοι τους, αφού ξέρουν πώς να αξιοποιούν αυτόν τον χρόνο με τον καλύτερο και ωφελιμότερο τρόπο. Όλα αυτά μέχρι να έρθει η στιγμή να μοιραστούν ξανά τον εαυτό τους με τον σύγχρονο, θορυβώδη και έντονο κόσμο.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η ήρεμη δύναμη και τα μοναδικά χαρακτηριστικά των εσωστρεφών ατόμων είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψιν και να γίνονται σεβαστά από την κοινωνία, σε όλες τις περιστάσεις της καθημερινής ζωής. Εξάλλου, είναι οι διαφορετικές προσωπικότητες εκείνες που συνθέτουν την πολύπλευρη καθημερινότητα που βιώνουμε όλοι μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Golimbet, V.E., Alfimova, M.V., Gritsenko, I.K. et al. (2007). Relationship between dopamine system genes and extraversion and novelty seeking, Neuroscience and Behavioral Physiology, 37 (6), 601–606. Doi: 10.1007/s11055-007-0058-8
