Της Κωνσταντίνας Γεωργίου,
Σεισμογενές είναι το έδαφος της πολιτικής ζωής του Μαυροβουνίου, ιδιαίτερα λίγα εικοσιτετράωρα μετά τις εκλογές της Κυριακής, που ανέτρεψαν τα δεδομένα των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Από ιστορική σκοπιά, το μικρό βαλκανικό κράτος αποτελεί, θεωρητικά, μια προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Στην πράξη, κυβερνήθηκε για 30 έτη (1990-2020) από τον πρωθυπουργό Μίλο Τζουκάνοβιτς και το κόμμα του, Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (DPS), το οποίο υπερίσχυσε σε έξι συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις από το 1990. Κατά πολλούς πολίτες της χώρας, αλλά και κατά άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν μοιάζει δημοκρατικό, αλλά νοθευμένο.
Η πολιτική του Τζουκάνοβιτς υπήρξε ξεκάθαρα στραμμένη προς τη Δύση: Το Μαυροβούνιο ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Σερβία το 2006, υπέγραψε συμφωνία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2008, έγινε μέλος του ΝΑΤΟ το 2017 και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, φιλοδοξώντας να ενταχθεί το 2025. Παράλληλα, όμως, η πολιτική του έχει κατηγορηθεί για αυθαιρεσίες, σκάνδαλα και καταπατήσεις δικαιωμάτων. Οι υποψίες για νόθευση των εκλογικών καταλόγων οξύνθηκαν με την παρουσία 50.000 ψηφοφόρων-φαντασμάτων χωρίς διεύθυνση. Όλοι οι κρατικοί μηχανισμοί χρησιμοποιήθηκαν από τον Τζουκάνοβιτς, ώστε να τον ενισχύσουν, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων και ορισμένων ιδιωτικών ΜΜΕ που προέβαλλαν τις προεκλογικές του εκστρατείες.
Έτσι, ιδιαίτερα την τελευταία διετία, ο πρωθυπουργός του βαλκανικού κράτους ήρθε αντιμέτωπος με πλήθος αναταραχών. Δύο γεγονότα έδωσαν ώθηση στους διαμαρτυρόμενους πολίτες. Αρχικά, το 2019 βγήκε στη δημοσιότητα βίντεο που δείχνει μεγιστάνα του Μαυροβουνίου να χρηματοδοτεί το DPS για να κατευθύνει το αποτέλεσμα των εκλογών του 2016. Πρόκειται για είδηση που έριξε κατακόρυφα τη δημοτικότητα του Μίλο Τζουκάνοβιτς και προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών. Δεύτερος ισχυρός παράγων οργής των πολιτών ήταν η ψήφιση ενός μάλλον μισητού θρησκευτικού νόμου κατά τον οποίο το κράτος μπορεί να ελέγχει περιουσιακά στοιχεία της εκκλησίας, αν η ιστορική ιδιοκτησία τους είναι αμφίβολη. Ο νόμος αυτός ώθησε στους δρόμους τον μεγαλύτερο αριθμό διαδηλωτών που έχει γνωρίσει το Μαυροβούνιο, τη στιγμή που η κυβέρνηση επέτρεπε και προέτρεπε αστυνομική βία. Η ένταση δεν εξομαλύνθηκε με απαντήσεις και πράξεις, αλλά σταμάτησε λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.
Σε κλίμα ταραχής και διχασμού, το Μαυροβούνιο έφτασε στις κάλπες την Κυριακή 30 Αυγούστου, με πολλούς πολίτες και με τις χώρες τις Ε.Ε. να φοβούνται ξανά για ενδεχόμενο νόθευσης του αποτελέσματος. Βασικοί αντίπαλοι αυτής της αναμέτρησης ήταν το φιλοδυτικό DPS υπό τον Μίλο Τζουκάνοβιτς και το φιλοσερβικό-φιλορωσικό ZBCG («Για το μέλλον του Μαυροβουνίου») υπό τον Ζντράβκο Κριβίκαπιτς. Εν τέλει, η ετυμηγορία έδωσε το μεγαλύτερο ποσοστό στον Μίλο Τζουκάνοβιτς, με πολύ μικρή διαφορά, όμως, ακολούθησε ο Κριβίκαπιτς. Τα ποσοστά διαμορφώθηκαν ως εξής: Το DPS έλαβε το 35,06%, το ZBCG έλαβε 32,55% και τρίτο και τέταρτο ήρθαν αντίστοιχα το κεντρώο MNN με 12,54% και το κεντρο-αριστερό URA ΜΕ 5,53%.
Συνεπώς, το ποιος θα αναλάβει τελικά την εξουσία του βαλκανικού κράτους δεν ήταν ξεκάθαρο εξαρχής, και αποτέλεσε κομβική ανατροπή στην πολιτική ιστορία του Μαυροβουνίου. Μετά από 30 χρόνια υπό την ηγεσία του Μίλο Τζουκάνοβιτς, τα κόμματα της πρώην αντιπολίτευσης ZBCG, MNN και URA κατόρθωσαν να συμμαχήσουν και να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Νέα κυβέρνηση, νέα πρόσωπα και νέα πνοή στη δημοκρατία του μικρού κράτους των δυτικών Βαλκανίων. Το κατά πόσο αυτή η κατάσταση θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη, θα το κρίνει ο χρόνος και το μέλλον. Το σίγουρο είναι ότι αποφεύχθηκε μία τεράστια εκλογική κρίση, παρόμοια με αυτή της Λευκορωσίας του Λουκασένκο. Ας σημειώσουμε, επίσης, ότι η νέα πολυκομματική κυβέρνηση του Μαυροβουνίου δήλωσε πρόθυμη να συνεχίσει τη συνεργασία με την Ε.Ε. με προοπτική την ένταξη.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1998 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά, με ιδιαίτερη προτίμηση στη διεθνή οικονομική πολιτική. Έχει παρακολουθήσει σχετικά σεμινάρια-ομιλίες, γνωρίζει αγγλικά και μαθαίνει γαλλικά. Στον ελεύθερο χρόνο της έχει ασχοληθεί με την κιθάρα.
