Της Σοφίας Μηλιοπούλου,
Θύελλα αντιδράσεων στη διεθνή κοινότητα προκλήθηκε, το πρωί της 20ης Αυγούστου 2020, με τη δηλητηρίαση του Alexei Navalny, αρχηγού της ρωσικής αντιπολίτευσης. Ο σφοδρός επικριτής της διαφθοράς και του Vladimir Putin φημολογείται ότι δηλητηριάστηκε από ουσία αναμεμειγμένη με το τσάι που έπινε, κατά τη διάρκεια της πτήσης του από το Τομσκ στη Μόσχα. Η ραγδαία επιδείνωση της κατάστασής του οδήγησε το αεροπλάνο σε προσγείωση έκτακτης ανάγκης στο Όμσκ, όπου μετέβη απευθείας στο Emergency City Clinical Hospital No1. Σε ενημέρωση που έγινε για την υγεία του, ανακοινώθηκε πως η κατάστασή του είναι μεν κρίσιμη, αλλά σταθερή, καθώς βρίσκεται σε τεχνητό κώμα, σε μονάδα εντατικής θεραπείας και αναπνέει με την αρωγή αναπνευστήρα. Στις 24 Αυγούστου, Γερμανοί γιατροί δήλωσαν πως στο αίμα του βρέθηκε μια ουσία της ομάδας των αναστολέων της χολινεστεράσης, η οποία, ωστόσο, δεν έχει ταυτοποιηθεί, με τη σύζυγο του πολιτικού να κατηγορεί τους Ρώσους γιατρούς για προσπάθεια συγκάλυψης του «εγκλήματος». Το Κρεμλίνο έσπευσε γρήγορα να απορρίψει τις κατηγορίες περί ανάμειξης του Ρώσου Προέδρου, Vladimir Putin, όπως, άλλωστε, έγινε και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.
Ποιος είναι ο Navalny και γιατί αποτελεί αποτελεί απειλή;
Γεννημένος στις 4 Ιουνίου του 1976, σε μία πόλη έξω από τη Μόσχα, ο δικηγόρος και πολιτικός αφιέρωσε την καριέρα του στο Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς, που ο ίδιος ίδρυσε, και ερευνά τον πλούτο του κύκλου και συνεργατών του Putin. Διακρίθηκε παγκοσμίως για τις διαδηλώσεις που οργάνωσε και συμμετείχε, για προώθηση μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς της ρωσικής προεδρίας, με την Wall Street Journal να τον ανακηρύσσει ως τον «άνθρωπο που φοβάται περισσότερο ο Putin». Παρά την απαγόρευση να μεταδίδεται στην κρατική τηλεόραση της Ρωσίας, ο Navalny αποτελεί συχνά θέμα των ΜΜΕ, διαχειριζόμενος τη δημοσιότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να προάγει τα μηνύματα και τις θέσεις του στο ρωσικό λαό. Το ντοκιμαντέρ του, μάλιστα, που δημοσιεύθηκε στο YouTube, το 2017, για την διαφθορά του πρωθυπουργού, πρώην Προέδρου και στενού συνεργάτη του Vladimir Putin, Dimitri Medvedev, είχε 30 εκατομμύρια προβολές εντός 2 μηνών. Φυσικά, δεν υπήρξε θύμα μιας μόνο επίθεσης. Τον Απρίλιο του 2017, του επιτέθηκαν -όχι για πρώτη φορά- με zelyonka, μια πράσινη αντισηπτική ουσία, που τον άφησε εν μέρει τυφλό από το ένα μάτι, ενώ, 2 χρόνια μετά, φυλακίστηκε και υπέστη αλλεργική αντίδραση, απόρροια ενός τοξικού παράγοντα. Τέλος, τον Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου, σημειώθηκε εισβολή στα γραφεία του Ιδρύματός του, απ’ όπου οι αρχές απέσπασαν εξοπλισμό, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ξένο πράκτορα».
Ο Navalny δεν είναι ούτε ο πρώτος -και σίγουρα- ούτε ο τελευταίος που θεωρήθηκε απειλή για την ρωσική κυβέρνηση. Ήδη από το 1921, με πρωτοβουλία του Λένιν, οι πολιτικοί αντίπαλοι εξαφανίζονταν από το προσκήνιο μέσω μυστηριώδους δηλητηρίασης, πράγμα που είχε εκλείψει μέχρι την εκλογή του Putin, το 2000. Σύμφωνα με μαρτυρία πρώην αρχηγού της KGB, το δηλητήριο αποτελούσε τον πλέον αποτελεσματικότερο τρόπο άμεσης εξόντωσης της απειλής. Γνωστά περιστατικά αποτελούν ο πρώην σωματοφύλακας του Putin, Roman Tsepov, ο οποίος πέθανε, αφού ήπιε δηλητηριασμένο τσάι, το 2004, ενώ λίγους μήνες αργότερα συνέβη το ίδιο στη δημοσιογράφο Anna Politkovskaya, σε πτήση της προς το Ροστόφ. Η επιβίωσή της εξελήφθη ως ατυχία και, 2 χρόνια αργότερα, δολοφονήθηκε έξω από το διαμέρισμά της. Άλλα θύματα υπήρξαν ο πολιτικός Boris Nemtsov και ο αξιωματικός της υπηρεσίας πληροφοριών Alexander Litvinenko, ο οποίος πέθανε, αφού δηλητηριάστηκε το τσάι του από ραδιενεργό πολώνιο 210, το 2006. Δεν πρέπει να παραληφθεί, εντούτοις, η υπόθεση Skripal, όπου ο Ρώσος Sergei Skripal, διπλός πράκτορας για το Ηνωμένο Βασίλειο, και η κόρη του Yulia, βρέθηκαν το 2018 σε ένα παγκάκι στην βρετανική πόλη Σάλσμπουρι, δηλητηριασμένοι από το άκρως επικίνδυνο Νόβιτσοκ. Η ουσία αυτή βρέθηκε και στο αίμα 3 αστυνομικών, που ανέλαβαν την έρευνα της υπόθεσης.
Εν κατακλείδι, η δηλητηρίαση του Alexei Navalny αποτελεί μια ακόμα προσπάθεια πολιτικής δολοφονίας, πίσω από την οποία κρύβονται υφέρποντα συμφέροντα. Σε μια δήλωσή του, ο Putin υποστήριξε πως επιδιώκει να μείνει Πρόεδρος της Ρωσίας μέχρι το 2036, ενώ με τις πρόσφατες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις το έκανε και θεσμικά εφικτό. Με έναν δυνατό πολιτικό αντίπαλο, όπως ο Navalny, να στέκεται συνέχεια εμπόδιο στο καθεστώς, αποκαλύπτοντας απρόσκοπτα τη διαφθορά που επικρατεί στον εσωτερικό του κύκλο, είναι λογικό ο Putin να επιθυμεί να τον απομακρύνει από το προσκήνιο. Ωστόσο, η έλλειψη πρωτοτυπίας στον τρόπο εκτέλεσης της απόπειρας δολοφονίας καθιστά απίθανη την αθωότητα της ρωσικής κυβέρνησης, με το Κρεμλίνο πάντα να αρνείται κάθε κατηγορία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδικάζει το συμβάν και παροτρύνει τη Ρωσία να λάβει πρωτοβουλία για μια ανεξάρτητη και διαφανή έρευνα, χωρίς καθυστέρηση, με τους ενόχους να πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους. Οι πιθανότητες για τη βελτίωση της υγείας του Navalny βρίσκονται πλέον στα χέρια των γιατρών και των αρχών, για την εύρεση των ενόχων και την επιβολή της τιμωρίας τους.
