Του Θάνου Σουλελέ,
Οι εταιρίες παίζουν μεγάλο ρόλο στην κοινωνία και στην εξέλιξη αυτής, εξαιτίας της δύναμης που διαθέτουν. Αυτό τρομάζει, πολλές φορές, τους ανθρώπους, που κατηγορούν όλες τις επιχειρήσεις και πιστεύουν πως στον βωμό του χρήματος καμία εταιρία δεν θα δίσταζε για τίποτα.
Η αλήθεια είναι ότι ο θεμελιώδης λόγος της ύπαρξης μιας επιχείρησης είναι να δημιουργεί αξία, συνήθως, με τη μορφή κερδών για τους ιδιοκτήτες της. Αυτό, όμως, δεν είναι ο μοναδικός λόγος ύπαρξης και προφανώς δεν σημαίνει πως μία εταιρία δεν θα θυσίαζε κέρδος αν ήταν να μην παραβεί τις αρχές της. Αυτό μας ακούγεται περίεργο γιατί οι παρατυπίες των εταιριών γίνονται πρωτοσέλιδα, ενώ οι αγαθοεργίες ή οι ηθικές τους πράξεις μένουν στην αφάνεια, αφού δεν θα δημιουργήσουν σκάνδαλο, όπως οι πρώτες.
Οι επιχειρήσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται, επηρεάζοντας και επηρεαζόμενες από τα δεδομένα της εποχής και του χώρου δράσης τους. Καταλαβαίνοντας αυτό, οι επιχειρήσεις πρέπει να καταλαβαίνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και να πράττουν με γνώμονα την κοινωνική ευημερία και όχι τη χρηματική αξία. Μόνο μια επιχείρηση που νοιάζεται για την κοινωνία ειλικρινά, σέβεται, δηλαδή, τις αρχές και τις αξίες που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό μας (τον σεβασμό προς τον άνθρωπο – την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την παροχή ίσων ευκαιριών, τον σεβασμό στο περιβάλλον που κληρονομήσαμε και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής) θα μπορέσει να χτίσει δυνατούς δεσμούς καταναλωτή-αγοραστή. Σε μια τέτοια περίπτωση οι αγοραστές της θα προτιμήσουν να αγοράζουν από την ίδια με υψηλότερη τιμή, πάρα από ανταγωνιστές της που δεν σέβονται το περιβάλλον, τους ανθρώπους τους και γενικότερα δεν έχουν αίσθημα κοινωνικής ευθύνης.
Αυτό επιβεβαιώνεται, μάλιστα, από πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Αειφορίας (CSE) στην Ελλάδα. Σύμφωνα με αυτήν, ο αριθμός των εταιρειών που εξέδωσαν εκθέσεις εταιρικής υπευθυνότητας αυξήθηκε κατά 37% την περίοδο 2012-2016, ενώ οι μισές από αυτές έχουν σχετική στρατηγική και σημείωσαν αύξηση του κύκλου εργασιών τους το 2016, συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.
Η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) είναι μια δυναμική έννοια, η οποία εξελίσσεται συνεχώς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της ανανεωμένης στρατηγικής της για την ΕΚΕ που δημοσιοποίησε το 2011, την ορίζει ως «την ευθύνη των επιχειρήσεων για την επίδραση που έχουν στην κοινωνία». Δέκα χρόνια νωρίτερα, το 2001, στην Πράσινη Βίβλο που αποτέλεσε την πρώτη ανακοίνωση της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΕΚΕ, την όριζε αναλυτικότερα ως «την έννοια σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη». Μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια, αλλά και σε όσα έχουν ακολουθήσει, έχουν σημειωθεί πολλές αλλαγές τόσο στις οικονομικές όσο και στις κοινωνικές συνθήκες, με αποτέλεσμα θέματα και αντιλήψεις επιχειρήσεων και κοινωνιών να έχουν διαφοροποιηθεί.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, η εταιρική κοινωνική ευθύνη άρχισε να γίνεται αισθητή, όλο και περισσότερο, μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, τότε που τέτοιες δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα, πράγματι, είχαν μεγάλο αντίκτυπο στην ελληνική κοινωνία, η οποία δοκιμαζόταν.
Λίγο πριν από τη θέσπιση των όρων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2000, ιδρύθηκε το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη με τη συμμετοχή δεκατριών ελληνικών επιχειρήσεων και τριών συλλογικών επιχειρηματικών φορέων. Το 2008, μάλιστα, εισήχθη στη χώρα μας από το Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης, που υποστηρίζει περισσότερες από 50 επιχειρήσεις στην ενσωμάτωση της φιλοσοφίας της ΕΚΕ στην επιχειρηματική τους στρατηγική. Ο Δείκτης Εταιρικής Υπευθυνότητας (Corporate Responsibility Index) του Βρετανικού Ινστιτούτου Διεθνούς Αναφοράς “Business in the Community” και έτσι κάθε χρόνο βραβεύονται οι 12 επιχειρήσεις που διακρίνονται για τις υψηλές επιδόσεις τους στην εταιρική υπευθυνότητα.
Αύξηση των κοινωνικά υπεύθυνων εταιριών
Όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα δειγματοληπτικής έρευνας που διεξήγαγε για 8η συνεχή χρονιά η Διεύθυνση Οικονομικών-Κλαδικών Μελετών της ICAP ΑΕ εντείνεται η στρατηγική επένδυση των εταιρειών στην κοινωνική τους ευθύνη. Βέβαια παρά την αναγνώριση της σημασίας της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος (51%) θεωρεί ότι ο βαθμός εφαρμογής των πρακτικών ΕΚΕ από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων εξακολουθεί να κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα. Ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό που ελπίζουμε στο άμεσο μέλλον να αυξηθεί. Ελπιδοφόρα ένδειξη, ότι η ΕΚΕ στην Ελλάδα θα αυξηθεί, αποτελεί το γεγονός ότι το 73% των εταιρειών δαπανά έως 200.000 ευρώ για δράσεις ΕΚΕ σε ετήσια βάση και μάλιστα μία στις δύο επιχειρήσεις αύξησε τα έξοδα για ενέργειες ΕΚΕ το 2018.
Ορισμένες από τις κυριότερες πρακτικές ΕΚΕ που εφαρμόζονται σε «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό βαθμό από τις εταιρείες του δείγματος είναι οι εξής:
α) η παροχή δυνατοτήτων εκπαίδευσης ή βελτίωσης των δεξιοτήτων του προσωπικού (85%),
β) η παροχή ίσων ευκαιριών προς όλους τους εργαζομένους (83%) και
γ) δωρεές και χορηγίες σε χρήμα ή/και είδος (79%).
Η ενίσχυση και προστασία της εταιρικής εικόνας και η προσέλκυση και διατήρηση υψηλού επιπέδου ανθρωπίνου δυναμικού αξιολογήθηκε από το 87% και το 85% αντίστοιχα των εταιρειών του δείγματος ως «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό όφελος που επιφέρουν οι δράσεις ΕΚΕ. Ακολουθεί η συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο µε 82%.
Από την άλλη η ελλιπής γνώση και κατάρτιση της διοίκησης της εταιρείας σε θέματα ΕΚΕ, µε ποσοστό 16%, και το οικονομικό κόστος, µε 15%, θεωρούνται οι κυριότεροι ανασταλτικοί παράγοντες υλοποίησης ΕΚΕ από τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την ICAP, το 2018 η καταστροφή στο Μάτι αποτέλεσε αφορμή για την κινητοποίηση ενός μεγάλου αριθμού κοινωνικά υπεύθυνων επιχειρήσεων και τον συντονισμό ενός πλήθους δράσεων και πρωτοβουλιών ΕΚΕ µε κοινό σκοπό την αναζωογόνηση της περιοχής και την ανακούφιση των πληγέντων συμπολιτών. Το γεγονός αυτό δείχνει πως οι επιχειρήσεις µέσω της ΕΚΕ μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα και να αναδείξουν αξίες όπως η αλληλεγγύη, ο εθελοντισμός, η συνεργασία, µε γνώμονα το καλό του κοινωνικού συνόλου. Οι επιχειρήσεις, πλέον, κατανοούν ότι µια στρατηγική προσέγγιση της ΕΚΕ είναι ολοένα και πιο σημαντική για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητά τους, αλλά και πηγή πολλαπλών οφελών για το κοινωνικό σύνολο.
Οι επιχειρήσεις και η κοινωνία είναι δυο πράγματα αλληλένδετα, όπως είπαμε. Όλες οι επιχειρήσεις πρέπει να εφαρμόζουν πρωτόκολλα κοινωνικής ευθύνης και έτσι θα μεγαλώσουν το οικονομικό τους κέρδος, αλλά κυρίως θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση μιας καλύτερης και πιο δίκαιης κοινωνίας.
Ολοκληρώνει φέτος τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο Πατρών στο τμήμα διοίκησης επιχειρήσεων. Ασχολείται με την διοίκηση ανθρώπινων πόρων κάνοντας την πρακτική του σε μία εταιρία και ενδιαφέρεται να συνεχίσει στον ίδιο κλάδο . Έχει μεγάλη αγάπη στον αθλητισμό αφού έχει ασχοληθεί από μικρός με πολλά αθλήματα είτε ομαδικά είτε ατομικά.
