Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Ο Δημήτριος Υψηλάντης αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μορφές του Ελληνικού Απελευθερωτικού αγώνα, υπηρετώντας τον τόσο μέσα από την στρατιωτική, όσο και από την πολιτική του δραστηριότητα.
Γεννήθηκε το 1793 στην Κωνσταντινούπολη. Γονείς του ήταν ο Φαναριώτης, Κωνσταντίνος Υψηλάντης, που υπήρξε ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας, και η Ελισάβετ Βακαρέσκου, ενώ ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ήταν αδελφός του. Μετά από τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη, μεταβαίνει στο Παρίσι και φοιτά σε στρατιωτική σχολή, ενώ, στους Ναπολεόντειους Πολέμους, εντάσσεται στον ρωσικό στρατό και αργότερα φτάνει μέχρι τον βαθμό του λοχαγού.
Το 1818, γίνεται μέλος της Φιλικής Εταιρίας. Με την έκρηξη της επανάστασης, θα αναλάβει ηγετική θέση στην Πελοπόννησο ως «Πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής». Θα φέρει στην Ελλάδα, εκτός από το πόσο των 300.000 γροσίων, ένα τυπογραφείο. Έτσι, θα εκδοθεί στην Καλαμάτα η πρώτη εφημερίδα, η «Σάλπιγξ Ελληνική». Στόχος του ήταν η δημιουργία ενός τακτικού στρατού και στόλου.
Η Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου τον αναδεικνύει ως πρόεδρο του Βουλευτικού. Τον Δεκέμβριο του 1821, συμμετείχε στην προσπάθεια κατάληψης του Ναυπλίου, η οποία όμως δεν είχε αίσιο αποτέλεσμα. Τον Ιανουάριο του 1822, όμως, κατάφερε την παράδοση του Άργους, ύστερα από μια επιτυχημένη πολιορκία, ενώ πολέμησε και στο πλευρό του Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια και το Αγιονόρι. Οι έριδες της Β΄ Εθνοσυνέλευσης τον απογοήτευσαν και έτσι αποφάσισε να αποσυρθεί στην Τρίπολη.
Όταν, όμως, εμφανίστηκε η απειλή του Ιμπραήμ Πασά, επανήλθε στον αγώνα και μαζί με άλλους 350 άνδρες κατάφερε να τον αποκρούσει στους Μύλους Αργολίδας. Η μάχη, ωστόσο, στα Βέρβαινα Αρκαδίας δεν είχε την ίδια επιτυχή έκβαση, καθώς ηττήθηκε από τις δυνάμεις του Ιμπραήμ και κινδύνευσε μάλιστα να πιαστεί αιχμάλωτος.
Με την έλευση του Ιωάννη Καποδίστρια, αναλαμβάνει την αρχηγία του στρατού της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, δίνοντας νικηφόρες μάχες στην Βοιωτία το 1828 και τον Σεπτέμβριο του επόμενου χρόνου θα ηγηθεί στην τελευταία μάχη του αγώνα στην περιοχή της Πέτρας. Έπειτα, συντάσσεται με την αντικαποδιστριακή μερίδα των πολιτικών και μετά από την δολοφονία του Καποδίστρια, γίνεται μέλος της «Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδας».
Την περίοδο του αγώνα η γνωριμία που είχε με την Μαντώ Μαυρογένους εξελίχθηκε σε ειδύλλιο, το οποίο θα έφτανε στον γάμο, εάν δεν διέβαλαν διάφοροι την Μαυρογένους στον Υψηλάντη.
Στις 5 Αυγούστου 1832, θα τον βρει ο θάνατος, σε ηλικία 39 ετών.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1999. Φοιτητής του Τμήματος Ιστορία, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, της Καλαμάτας. Λάτρης της Βυζαντινής και Νεότερης Ιστορίας, του αρχαίου θεάτρου, του βιβλίου και της μαγειρικής.
