Του Παύλου Πετίδη,
Καθώς επίκειται σε λίγους μήνες η οριστική έγκριση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου -ΠΔΠ 2021-2027- ύψους €1.074 δις, και του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους €750 δις, τα αναγκαία επόμενα βήματα προς την εκκρεμή ολοκλήρωση και εμβάθυνση της Ευρωζώνης θα επανέλθουν στο προσκήνιο μετά την πρωτόγνωρη κρίση που προκάλεσε η πανδημία. Ο νεοεκλεγής Ιρλανδός πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου θα κληθεί να παράσχει σημαντικές κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες θα συμβάλλουν εμπράκτως στη γεφύρωση των διαφορών, που χωρίζουν τον Βορρά από τον Νότο της Ευρωζώνης, και στην προώθηση της εκκρεμούς, εδώ και δεκαετίες, οικονομικής ένωσης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα επόμενα βήματα προς την ολοκλήρωση της ΟΝΕ δεν θα είναι παρά σταδιακά. Η εμπειρία μας προσφέρει πλούσιο υλικό. Αρχικά, ένα σημαντικό πακέτο νομοθετικών προτάσεων της Επιτροπής, που στηρίζονται στις Συνθήκες λειτουργίας της ΕΕ όπως ισχύουν σήμερα, βρίσκεται σε εκκρεμότητα στο Eurogroup από το τέλος του 2017 ή και νωρίτερα. Η επικαιροποίηση και έγκριση αυτού του νομοθετικού πακέτου θα σηματοδοτούσε, ήδη, μια ουσιαστική αναβάθμιση της Ευρωζώνης. Ανάμεσα στις προτάσεις αυτές, προωθείται η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, περιλαμβανομένων και του δημοσιονομικού «διχτυού ασφαλείας» ύψους €60 δις, παρεχομένου από τον ΕΜΣ προς το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης των τραπεζών, της ενιαίας εγγύησης των καταθέσεων μέχρι €100.000, καθώς και της ολοκλήρωσης της ενιαίας κεφαλαιαγοράς. Επιπρόσθετα, η πρόβλεψη ενός ειδικού προϋπολογισμού της Ευρωζώνης για τη σταθεροποίηση των δημοσίων επενδύσεων σε περιόδους κρίσης, τη σύγκλιση και την ανταγωνιστικότητα των κρατών-μελών. Σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις, όπως η καθιέρωση της θέσης του Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών και την ταυτόχρονη ενσωμάτωση του Eurogroup στην έννομη τάξη και στο θεσμικό σύστημα της ΕΕ, οφείλουν να δρομολογηθούν με στόχο τη ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ.
Η άμεση εμβάθυνση της ΟΝΕ καθίσταται αδήριτη προϋπόθεση ώστε το ευρώ να αποτελέσει δημόσιο αγαθό κοινό σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης και επωφελές για όλους τους πολίτες. Η προώθηση της οικονομικής ένωσης θα συμβάλλει και στην πιο συστηματική και οριζόντια χρηματοδότηση της απασχόλησης και της βιώσιμης ανάπτυξης της οικονομίας και των επιχειρήσεων σε όλα τα κράτη-μέλη και σε όλες τις φάσεις του οικονομικού κύκλου. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να εξασφαλίσει αυτομάτως την ευημερία της απλώς και μόνον χάρις σε ένα ισχυρότερο και καλύτερο δημόσιο αγαθό, το βελτιωμένο ευρώ. Η βοήθεια της ΕΕ είναι απαραίτητη και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα είναι ιστορικά πρωτοφανής, φθάνοντας συνολικά ποσά επιχορηγήσεων της τάξεως των €55-60 δις, και συνολικά ποσά ευνοϊκών δανείων, κυρίως από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, της τάξεως των €25-30 δις στην επόμενη δεκαετία.
Ο μετασχηματισμός του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, με έμφαση στην ουσιαστική ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, στην ενίσχυση της μεταποίησης, της καινοτομίας των εξαγωγών αγαθών, στις μεταρρυθμίσεις και στην ψηφιοποίηση του ευρύτερου δημοσίου τομέα, στην αναβάθμιση της παιδείας και της συνεχιζόμενης κατάρτισης, ώστε να αποκτούν συνεχώς οι πολίτες και η νέα γενιά τις απαιτούμενες δεξιότητες και γνώσεις, όλα αυτά είναι δική μας δουλειά και ευθύνη. Ουδέποτε θα αποκτήσει η ΕΕ αρμοδιότητες και εξουσίες που θα της επιτρέπουν να επιτύχει τους στόχους αυτούς στην Ελλάδα για δικό μας λογαριασμό.
Όμως, η πρόκληση της επιτυχούς και έγκαιρης υλοποίησης, στην επόμενη δεκαετία, του στρατηγικού σχεδιασμού και προγραμματισμού που θα εγκριθεί τελικά από την ΕΕ και θα συμφωνηθεί με την Ελλάδα, θα είναι πολύ μεγαλύτερη και πολύ πιο δύσκολη. Στη φάση της υλοποίησης, δημόσιος και ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να αναμετρηθούν οριστικά και με επιτυχία με όλους τους παραδοσιακούς δαίμονές τους, που ιστορικά ταλανίζουν τη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες.
