Της Νεφέλης Κανέλλου,
Η Σομαλιλάνδη είναι μία περιοχή στον Κόλπο του Άντεν, η οποία κήρυξε την ανεξαρτησία της μετά την πτώση του δικτάτορα της Σομαλίας, Siad Barre, το 1991. Μετά από την ανεξαρτητοποίησή της, η Σομαλιλάνδη εγκαθίδρυσε ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, σύστημα υγείας, εκπαίδευσης, αστυνόμευσης, έχει δικό της λιμενικό και δικό της νόμισμα. Γιατί λοιπόν αυτή η περιοχή, με μέγεθος και δομές που αρμόζουν σε μία χώρα, δεν έχει αναγνωριστεί από κανέναν;
Ο κύριος λόγος, για τον οποίο δεν έχει διεθνή αναγνωρισιμότητα η χώρα, είναι κυρίως η σχέση της με τη Σομαλία, η οποία δεν υπήρξε πάντοτε ειρηνική. Οι δύο χώρες ενώθηκαν το 1960, μετά την αποαποικιοποίηση της χώρας από τους Βρετανούς και τους Ιταλούς. Μετά την ένωση, η «δύναμη» συγκεντρώθηκε σύντομα στο Νότιο μέρος της χώρας, στο Μογκαντίσου, την τωρινή πρωτεύουσα της Σομαλίας. Οι κάτοικοι της περιοχής της Σομαλιλάνδης εξέλαβαν τη συγκέντρωση δύναμης αυτή ως πράξη αποικιοκρατίας και έδειξαν τη δυσαρέσκειά τους. Το αποτέλεσμα ήταν το 1980, ο Siad Barre να λάβει βίαια τον έλεγχο της χώρας. Ως αντίποινα για την δυσαρέσκεια των κατοίκων της Σομαλιλάνδης, ο Barre κατέστρεψε το 90% της πόλης Hargeisha, της τωρινής πρωτεύουσας της περιοχής και προχώρησε σε σφαγή περίπου 50.000 ανθρώπων της πολυπληθέστερης φυλετικής ομάδας της χώρας.
Η Σομαλιλάνδη και η Σομαλία είναι δύο περιοχές τελείως διαφορετικές όσον αφορά και στην εξέλιξή τους, αλλά και την τροπή που έχουν πάρει οι εσωτερικές τους υποθέσεις. Η Σομαλιλάνδη, ένα χρόνο μετά την ανεξαρτητοποίησή της, πραγματοποίησε τις πρώτες της δημοκρατικές εκλογές και από τότε η πολιτική κατάστασή της είναι δίχως εντάσεις και με σταθερές εναλλαγές στην εξουσία. Αντίθετα, η πολιτική σκηνή της Σομαλίας βυθίστηκε στην αστάθεια και την αβεβαιότητα μετά το κενό εξουσίας που άφησε ο θάνατος του Barre. Επιπλέον, η Σομαλία, εν μέσω πολιτικής αστάθειας, είχε να αντιμετωπίσει και τη μακρά μάχη του Μογκαντίσου. Στο διάστημα αυτό, η Σομαλιλάνδη κατάφερε να αναπτύξει και να θεμελιώσει τόσο τους πολιτικούς θεσμούς, όσο και την οικονομία της.
Βάσει της μεταξύ τους ιστορίας, αλλά και των διαφορών στην μετέπειτα εξέλιξή τους, πολλά μέλη της διεθνούς κοινότητας είναι διστακτικά στο να αναγνωρίσουν τη Σομαλιλάνδη. Συγκεκριμένα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν πως δεν θα την αναγνωρίσουν, καθώς μια τέτοια πράξη θα μπορούσε να αποτελέσει αποσταθεροποιητικό παράγοντα για την ήδη εύθραυστη πολιτική κατάσταση στη Σομαλία. Την άποψη των Ηνωμένων Πολιτειών συμμερίζεται η πλειοψηφία των κρατών. Οι μόνες κινήσεις κοντά στην αναγνώριση που έχουν γίνει από κάποιες χώρες είναι η ύπαρξη διπλωματικών αντιπροσωπειών, στο επίπεδο των προξενείων, στην πρωτεύουσα της περιοχής και η αποδοχή των διαβατηρίων της Σομαλιλάνδης ως έγκυρο ταξιδιωτικό έγγραφο.
Το ζήτημα της Σομαλιλάνδης επανήλθε στο προσκήνιο ξανά στις αρχές Ιουλίου του 2020, οπότε η Ταϊβάν ανέφερε πως θα ανέπτυσσε δεσμούς με τη χώρα, όσον αφορά στη γεωργία, την αλιεία, την ενέργεια κ.α. Επιπλέον, στη δήλωσή του ο Υπουργός Εξωτερικών της Ταϊβάν ανέφερε πως οι δύο χώρες θα προχωρούσαν στην ίδρυση αντιπροσωπειών η μία στο έδαφος της άλλης. Αυτή είναι η πρώτη επίσημη κίνηση που έχει γίνει από οποιαδήποτε χώρα προς την αποδοχή της Σομαλιλάνδης. Παρόλα αυτά, καμία από τις δύο χώρες δεν ανέφερε το αν θα αναγνωρίσει η μία την άλλη επίσημα.
Είναι συχνό φαινόμενο το να μην αναγνωρίζονται χώρες από τη διεθνή κοινότητα, με την προαναφερθείσα Ταϊβάν να αποτελεί παράδειγμα. Παρόλα αυτά, και βάσει της παραπάνω ανάλυσης, γίνεται εμφανές πως, στην περίπτωση της Σομαλιλάνδης, η κατάσταση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κάπως άδικη. Η περιοχή δε βρίσκεται σε αμφισβητούμενο έδαφος, δεν έχει αμφισβητούμενη κυβέρνηση, ούτε έχει εχθρικούς γείτονες, τόσο ώστε να αμφισβητείται η κυριαρχία της ή η ύπαρξή της ως χώρα. Ο λόγος για τον οποίο δεν αναγνωρίζεται είναι ο φόβος για μία περαιτέρω αποσταθεροποίηση της γύρω περιοχής, και κυρίως της Σομαλίας. Έχουν γίνει, όμως, και κάποια θετικά βήματα, όπως οι οικονομικοί δεσμοί που έχει αναπτύξει με χώρες, αλλά και με μεγάλες εταιρείες, όπως η Coca- Cola και ακόμη το γεγονός πως, κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκλογών που έγιναν, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες έστειλαν παρατηρητές για να σιγουρευτούν για τη διαφάνεια τους, αλλά και την ομαλή άσκηση της δημοκρατίας. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε, πως μία από τις μεγάλες χώρες θα καταλάβει πως μία πλήρως δημοκρατική χώρα, με ισχυρούς δημοκρατικούς και οικονομικούς θεσμούς, μπορεί να αποτελέσει μία όαση σε μία περιοχή με εύθραυστη σταθερότητα και όχι μόνο να την αναγνωρίσουν, αλλά και να επενδύσουν σε αυτή, με την ελπίδα ότι και οι γύρω χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
Η Νεφέλη Κανέλλου είναι τελειόφοιτη στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Κύρια ενδιαφέροντά της είναι οι διεθνείς σχέσεις, η διπλωματία και τα θέματα διεθνούς και περιφερειακής ασφάλειας. Για το λόγο αυτό, έχει συμμετάσχει σε Μοντέλα των Ηνωμένων Εθνών και περιφερειακών οργανισμών. Έχει συμμετάσχει επίσης σε προγράμματα ERASMUS για σπουδές, αλλά και Placement. Είναι γνώστης της αγγλικής, της ιταλικής, της γαλλικής και της κινεζικής.
