Της Αναστασίας Χατζηιωαννίδου,
Στον απόηχο της συμπλήρωσης ενός χρόνου από την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης, και έχοντας πλέον ένα πρώτο δείγμα γραφής από την παρουσία των μελών της νέας Βουλής, η σύγκριση των ψηφοδελτίων με την κοινοβουλευτική πραγματικότητα, όσο κι αν ενίοτε προκαλεί ανακούφιση για ορισμένα από τα πρόσωπα που είδαμε να μένουν πίσω στην κούρσα της εκλογής, συχνότερα αποτελεί μια αντιπαραβολή ευσεβών πόθων με τη σκληρή πραγματικότητα. Παρά τις εξαγγελίες των πολιτικών αρχηγών για ανανέωση των ψηφοδελτίων με φρέσκα πρόσωπα, εντούτοις, η παρακολούθηση της κοινοβουλευτικής πραγματικότητας επαναφέρει γρήγορα στην τάξη τον απείθαρχο, ονειροπόλο της πολιτικής μεταστροφής. Τι μεσολάβησε; Η μεγάλη στιγμή της αλήθειας: ο σταυρός του εκλογικού σώματος.
Γιατί, όντως, η γεμάτη πολιτική έξαψη άνοιξη του 2019 έδινε μια αμυδρή εντύπωση, κυρίως με τα πρόσωπα που κοσμούσαν τα ευρωψηφοδέλτια, πως ίσως κάτι να έχει αλλάξει στη νοοτροπία με την οποία τα κόμματα περιβάλλουν τη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων τους. Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, άνθρωποι με πολυετή θητεία σε διεθνείς θεσμούς και πολιτικούς φορείς, υποψήφιοι, τέλος πάντων, που είχαν τα ελάχιστα (ενίοτε και πολύ περισσότερα από τα ελάχιστα) φόντα να αξιώσουν μία θέση ως αντιπρόσωποι του εκλογικού σώματος. Μόνο που το εκλογικό σώμα, όπως αποδείχθηκε, δεν είχε αυτή την άποψη. Ως ψηφοφόρος που δεν είδε κανέναν από τους τέσσερις σταυρούς του να κερδίζει μία θέση στην Ευρωβουλή – ελέω κυπελλούχων, επαγγελματιών πολιτικών, ανθρώπων, εν πάση περιπτώσει, άσχετων με τη λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών και με περισσή έλλειψη αυτοκριτικής ικανότητας, ώστε να αξιώνουν δεύτερη και τρίτη θητεία στην Ευρωβουλή, όταν η πρώτη και η δεύτερη δεν είχαν τίποτα αξιοπρόσεκτο να επιδείξουν – μπορώ να πω με αρκετή βεβαιότητα, πως η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, όσο κι αν ακούγεται συχνότατα ως θέμα συζήτησης στα κοινωνικά πηγαδάκια, μάλλον εκφράζει μια ρηχή εκδοχή της «αντισυστημικής» ρητορικής που γνώρισε το ζενίθ της ,στις πλατείες των Αγανακτισμένων, παρά ένα στέρεο πολιτικό αίτημα.
Κι είναι αλήθεια αποκαρδιωτικό, δεδομένης της αναγκαιότητας μιας τέτοιας αλλαγής. Στο βαθμό που η τρέχουσα πολιτική σκηνή βρίθει προσωπικοτήτων που αντιμετωπίζουν την πολιτική ως πεδίο βιοπορισμού, η διολίσθηση προς τον λαϊκισμό, που διαχρονικά χαρακτηρίζει την πολιτική ιστορία της χώρας, είναι κάτι παραπάνω από αναμενόμενη: εκείνος που εξαρτά την οικονομική του επιβίωση από την επανεκλογή του, μοιραία προτιμά να είναι ευχάριστος παρά ωφέλιμος. Στην κούρσα αυτή θα βρει πολλούς πρόθυμους (αν και όχι τόσο αξιόπιστους) συνοδοιπόρους, ανθρώπους που κρατούν το ίδιο το πολιτικό σύστημα στα χέρια τους, διαμαρτύρονται γι’ αυτό, αλλά στο τέλος της ημέρας εξαργυρώνουν την ψήφο τους για έναν διορισμό, για μια μετάθεση απ’ την παραμεθόριο, για την κατάργηση της βάσης του 10, για μια νομιμοποίηση αυθαιρέτου, για όλα αυτά που στο ξέσπασμα της πρώτης κρίσης αποδεικνύονται – αποδείχθηκαν – πως ήταν – είναι – πουκάμισα αδειανά.
Σε αυτό το ειδυλλιακό τοπίο, που ολοένα ανανεώνεται, όπως ανανεώνουν τη θητεία τους οι θιασώτες και στυλοβάτες του, ζήτημα ευθύνης γεννάται και για τους ίδιους τους πολιτικούς αρχηγούς και τις επιλογές τους, να διατηρούν στα ψηφοδέλτια των κομμάτων τους τέτοιους θύλακες. Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, πως η πολιτική είναι ένας αδιαμφισβήτητα δαρβινικός χώρος, όπου είναι σχεδόν ακατόρθωτο, και κάποτε επιεικώς επιπόλαιο, κάποιος να πάρει αποφάσεις, χωρίς να υπολογίσει είτε το πολιτικό κόστος είτε την εκάστοτε ισορροπία δυνάμεων. Αυτό έχει μια βάση, στο βαθμό εκείνο που ριζικές και απότομες ρήξεις μπορούν δυνητικά να έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα και να αποτελέσουν βούτυρο στο ψωμί της ακροδεξιάς. Μια τέτοια διελκυστίνδα είναι, αναμφίβολα, ζόρικο ζήτημα να χειριστεί κανείς. Στο τέλος της ημέρας όμως, η πολιτική είναι ζήτημα αναστήματος. Αν αυτό το ανάστημα θα υψωθεί σταδιακά ή άπαξ, είναι πεδίο μελέτης για τον πολιτικό επιστήμονα του παρόντος και τον ιστορικό του μέλλοντος. Φτάνει να μην απογοητευόμαστε, όταν η ποιότητα των αντιπροσώπων μας θα φωνάζει «εικόνα σου είμαι, κοινωνία, και σου μοιάζω…»
