Της Βίκυς Ντζούρβα,
Η Ευρώπη πάντα αποτελούσε πεδίο ανάπτυξης καινοτομιών και χώρο μεταλαμπάδευσης ιδεών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται και το εγχείρημα της σύστασης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Τη δεκαετία του 1960, ξεκινά εντός της Γηραιάς Ηπείρου, η δημιουργία τους, με πρωτοβουλία των πρώτων 6 χωρών, που επιθυμούσαν στενότερη συνεργασία στους τομείς της οικονομίας και ενέργειας. Με το πέρασμα των χρόνων, η επιτυχία της αλληλεξάρτησης και η αύξηση των σχετικών κερδών των κρατών οδηγούσε σε αποφάσεις επέκτασης της ολοκλήρωσης. Με τη συνθήκη του Μάαστριχ το 1992, προχώρησε ιδιαίτερα η εμβάθυνση στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής συνεργασίας. Στο κείμενο συμπεριελήφθησαν οι δεσμευτικές αρχές και οι νομικές προϋποθέσεις για την σύσταση της Ευρωζώνης, μίας οικονομικής και νομισματικής ένωσης με στόχο την υιοθέτηση κοινού νομίσματος και κοινών πολιτικών από τις χώρες-μέλη της. Η Κοινότητα επιθυμούσε την προετοιμασία και έναρξη λειτουργίας της «ζώνης του ευρώ» έως την αρχή της νέας χιλιετίας. Πράγματι, εγκαθιδρύθηκε επιτυχώς τον Ιανουάριο του 1999.
Όπως, προαναφέρθηκε, τα κράτη πέρα από την επιθυμία τους για υιοθέτηση του κοινού νομίσματος, οφείλουν να πληρούν και συγκεκριμένες προϋποθέσεις, τα κριτήριά σύγκλισης. Πρωταρχικός στόχος της Ευρωζώνης είναι η διατήρηση των τιμών σε σταθερά επίπεδα, ο επιτυχής έλεγχος του πληθωρισμού εντός Ένωσης. Λιγότερη βαρύτητα δόθηκε στα υπόλοιπα κριτήρια, γεγονός που πυροδότησε αντιδράσεις, κυρίως την περίοδο της οικονομικής κρίσης του 2008. Υποτιμήθηκε ,δηλαδή από την Κοινότητα, η ανάγκη διατήρησης του δημόσιου χρέους των κρατών-μελών σε επίπεδα κάτω του 100% του ΑΕΠ τους, όπως και η σταθερή διακύμανση του ευρώ σε κανονικά περιθώρια, αποφεύγοντας την υποτίμησή του.
Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωζώνη έχει δεχτεί σφοδρή κριτική, για το ζήτημα της διαχείρισης της κρίσης εντός των κόλπων της. Η κρίση ενυπόθηκων στεγαστικών κεφαλαίων από τις ΗΠΑ, λόγω της έντονης παγκοσμιοποίησης, μετατράπηκε άμεσα σε παγκόσμια οικονομική ύφεση, που επηρέασε εξίσου τη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η Ευρωζώνη αντιμετώπιζε ήδη προβλήματα στο εσωτερικό της. Ο Βορράς διέφερε σημαντικά σε σχέση με το Νότο, τόσο σε ζητήματα δημοσιονομικής πολιτικής, όσο και σε ζητήματα οικονομικής κουλτούρας. Ταυτόχρονα, σε χώρες όπως η Ελλάδα, το δημόσιο χρέος εκτοξεύθηκε. Οι παραπάνω λόγοι έφεραν την Ένωση του ευρώ στα πρόθυρα της διάλυσης. Η συνειδητοποίηση ότι η σταθερότητα δύναται να επιτευχθεί μόνο μέσω της χάραξης κοινών δημοσιονομικών πολιτικών (win-win game), οδήγησε στη λήψη μέτρων για εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών και τη δημιουργία θεσμών οικονομικής στήριξής.
Παρά τις περιόδους κρίσης και αμφισβήτησης, η Ευρωζώνη φαίνεται να επιβιώνει και να εξελίσσεται. Ήδη από το 2015, εντάχθηκε στους κόλπους της και η Λιθουανία, υιοθετώντας το ευρώ και εντάσσοντας την κεντρική τράπεζά της στην εποπτεία της Φρανκφούρτης, όπως προβλέπεται. Στις μέρες μας, η Ένωση επεκτείνεται περαιτέρω με την προετοιμασία της ένταξης της Βουλγαρίας και Κροατίας, έως το 2023. Οι δύο χώρες όρισαν στα πλαίσια του ERM-2, τις ισοτιμίες των νομισμάτων τους σε σχέση με το ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι χώρες εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2007 και 2014 αντίστοιχα. Πλέον, αποτελεί υποχρέωση των κρατών-μελών, η προσπάθεια επίτευξης και των κριτηρίων του Μάαστριχτ για ένταξη και στη ζώνη του ευρώ. Χαρακτηριστικό είναι, βέβαια, ότι αν και η νομοθεσία προβλέπει έξοδο της εκάστοτε χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό δεν ισχύει για την Ευρωζώνη, αφού προς το παρόν, δεν υφίσταται ρήτρα εξόδου.
Στη σημερινή εποχή του Κορωνοϊού, η Ευρωζώνη οφείλει για την επιβίωσή της να αποδείξει ότι μία εξίσου κοινή κρίση θα αντιμετωπιστεί συλλογικά και δεν θα διασπάσει την ενότητα της, με διαμάχες Βορρά-Νότου, αντίστοιχες με αυτές της κρίσης του 2008. Πρόκληση για τη συνοχή της αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, η διεύρυνσή της με χώρες διαφορετικών δυνατοτήτων.
Γεννήθηκε το 2000 στο Αγρίνιο. Είναι φοιτήτρια στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, την παρακολούθηση συνεδρίων σχετικά με το ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαί και τη μελέτη βιβλίων.
