Της Μαριέτας Μουγιάντση,
Σχεδόν 60 χρόνια πριν, ο Αμερικάνος επιστήμονας Τζον Κάλχουν διεξήγε ένα πείραμα, το οποίο έμελλε να δώσει απαντήσεις σχετικά με έναν από τους αόρατους εχθρούς του σύγχρονου ανθρώπου.
Από το 1960 έως το 1970, ο Κάλχουν επανέλαβε το ίδιο πείραμα 25 φορές, γι’ αυτό μάλιστα το πείραμα είναι γνωστό ως «Σύμπαν 25». Σκοπός του πειράματος του ήταν να κατανοήσει πώς η πυκνότητα του πληθυσμού επηρεάζει την κοινωνική συμπεριφορά.
Αντικείμενο του πειράματος ήταν τέσσερα ζευγάρια ποντικιών, τα οποία επρόκειτο να ζήσουν σε ιδανικές για αυτά συνθήκες: τροφική αφθονία, ασφάλεια από κινδύνους και αρρώστιες, μεγάλο χώρο για να φτιάχνουν φωλιές και να αναπαράγονται. Ήταν πραγματικά ένας παράδεισος ποντικιών. Κάτω από αυτές τις ιδεατές συνθήκες, τα ποντίκια αναπαράγονταν με ταχύτατους ρυθμούς και πολλαπλασιάζονταν συνεχώς. Ωστόσο, μετά από ένα χρόνο περίπου, ο αριθμός αναπαραγωγής τους μειώθηκε σημαντικά. Άρχισε μάλιστα να υπάρχει μια ιεραρχία ανάμεσα στα ποντίκια με αποτέλεσμα τα νέα μέλη να μη μπορούν να ενταχθούν σε αυτήν. Τα αρσενικά κατέρρευσαν ψυχολογικά και σταμάτησαν να προστατεύουν τα θηλυκά. Τότε τα θηλυκά έγιναν επιθετικά ακόμη και με τα παιδιά τους,ενώ επίσης αρνούνταν και να αναπαραχθούν. Όσα από τα λίγα θηλυκά αναπαρήγαγαν ονομάστηκαν «όμορφες», αν και δεν αποδείχθηκαν τόσο τρυφερές μητέρες. Η θνησιμότητα των νέων αυξήθηκε και παρατηρήθηκαν φαινόμενα κανιβαλισμού παρά το γεγονός ότι υπήρχε άφθονο φαγητό. Σχεδόν μετά από δυο χρόνια από την έναρξη του πειράματος είχε πλέον πεθάνει και το τελευταίο ποντίκι.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα, τόσο οι άνθρωποι, όσο και τα τρωκτικά είναι τρωτά στον σωματικό αλλά και στον ψυχολογικό θάνατο. Μάλιστα συμπέρανε πως αρκετά από τα δεινά που έπληξαν τον παράδεισο των τρωκτικών είναι τα ίδια που μαστίζουν τις σύγχρονες ανθρώπινες κοινότητες. «Δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής από τις επιπτώσεις της αύξησης της πυκνότητας του πληθυσμού» αναφέρει μεταξύ άλλων ο Κάλχουν, ο οποίος δε φαίνεται να έχει άδικο.
Πράγματι ο υπερπληθυσμός αποτελεί έναν αόρατο εχθρό, με τον οποίο ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά. Και τον ονομάζω «αόρατο», διότι περνάει απαρατήρητος προκαλώντας σταδιακά μικρές αλλαγές στον πυρήνα των κοινωνιών. Η αλόγιστη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος και των πόρων, η πίεση, οι συγκρούσεις, η εξάπλωση ασθενειών, η χειρότερη ποιότητα ζωής, αποτελούν μερικά από τα αποτελέσματα του στριμώγματος στα μεγάλα αστικά κέντρα. Τα κέντρα αυτά που φαντάζουν αδιάφορα και μίζερα, ενώ σε αυτά δεν υπάρχει η διάθεση αναπαραγωγής, παρόλο που, φαινομενικά, υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις.
Από τη μια συνεχώς πληθαίνουν τα μεγάλα αστικά κέντρα με τις μαζικές μετακινήσεις λαών, μεταναστών και προσφύγων, υπάρχει πρόνοια, ασφάλεια και ευημερία για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, επιτρέποντας, πάλι φαινομενικά, την αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους. Από την άλλη πληθαίνουν επίσης και τα εργαλεία για τον έλεγχο των γεννήσεων. Ηθελημένες εκτρώσεις, στείρωση, διαθεσιμότητα αντισυλληπτικών σε χαμηλό κόστος, με σκοπό την διαχείριση του πληθυσμού.
Αντίθεση.
Ένας ειρηνικός τρόπος μείωσης του πληθυσμού, μια σιωπηλή αποδοχή των κατευθυνόμενων αλλαγών, μια χειραγώγηση δίχως τέλος.
