Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Ο τομέας των αερομεταφορών
Το να διοικεί κανείς μία αεροπορική εταιρεία είναι ένα πολύ δύσκολο έργο. Οι αερομεταφορές, σε γενικές γραμμές, απαιτούν πολύ μεγάλα κεφάλαια για είσοδο στον κλάδο, επομένως, οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν επιφορτίζονται με πολύ μεγάλα εφάπαξ κόστη. Στη συνέχεια, προσδοκούν να αποσβέσουν τα κόστη αυτά μέσω της πληρότητας των αεροσκαφών τους.
Οι διάφορες εταιρείες του κλάδου, βέβαια, χρησιμοποιούν διάφορα μοντέλα. Η κάθε μία έχει διαρθρώσει τις δραστηριότητές της με τον τρόπο που οι διοικούντες πιστεύουν ότι ταιριάζει στις ανάγκες και τις προσδοκίες της. Δηλαδή, κάποιες εταιρείες αγοράζουν αεροσκάφη, ενώ κάποιες άλλες τα μισθώνουν. Επίσης, κάποιες αεροπορικές εστιάζουν στην ποιότητα των υπηρεσιών τους, χρεώνοντας φυσικά και την ανάλογη τιμή, ενώ κάποιες άλλες στην ποσότητα των επιβατών, έχοντας φυσικά χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τους άλλους αερομεταφορείς. Την ίδια στιγμή, διαφορές υπάρχουν και στο εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ορισμένες εταιρείες ασχολούνται με τη μεταφορά εμπορευμάτων, όταν άλλες επιλέγουν τη μεταφορά επιβατών ή και συνδυασμό δραστηριοτήτων.
Η Lufthansa
Η Lufthansa AG είναι ένας όμιλος εταιρειών με βασικό του πυρήνα τις αερομεταφορές. Δραστηριοποιείται στους τομείς της μεταφοράς επιβατών, όπως είναι ευρέως γνωστό, της συντήρησης των εμπορικών αεροσκαφών, των logistics, των IT υπηρεσιών, καθώς και του εναέριου catering. Έχει πάνω από 500 θυγατρικές και συνδεδεμένες εταιρείες, ενώ μετοχές του ομίλου κατέχουν επενδυτές από διάφορα κράτη, με την πλειοψηφία αυτών να προέρχονται εντός των γερμανικών συνόρων.
Μετά την πανδημία του κορωνοϊού και την κατακόρυφη πτώση της πληρότητας των αεροσκαφών, ο όμιλος Lufthansa, όπως και άλλες αεροπορικές φυσικά, εξετάζει το κλείσιμο των περιττών δραστηριοτήτων με στόχο τη μείωση των εξόδων του. Το πρώτο τρίμηνο του 2020, ο όμιλος αντιμετώπισε ζημία ύψους 2.1 δις. Η ζημία αυτή είναι υπολογισμένη μετά από διαγραφή στοιχείων ενεργητικού ύψους 266 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, υπήρξε μείωση της αξίας της μονάδας catering της Lufthansa, LSG North America και της Eurowings, θυγατρική του ομίλου και βασικού ανταγωνιστή της Ryanair, κατά 100 και 57 εκατομμύρια αντίστοιχα.
Η συνολική κεφαλαιοποίηση της Lufthansa είναι, πλέον, κάτω από 4,9 δις ευρώ, έχει χάσει δηλαδή το 38% της συνολικής της αξίας, γεγονός που οδήγησε στην έξοδό της από τον χρηματιστηριακό δείκτη DAX, καθώς δεν πληροί πλέον τις προϋποθέσεις ένταξης στον συγκεκριμένο δείκτη. Εκτός από τη μείωση των δραστηριοτήτων του, ο όμιλος προχωρά πλέον και σε απολύσεις, προκειμένου να περιορίσει, όσο περισσότερο γίνεται, τα λειτουργικά του κόστη.
Τι είναι το bailout;
Όταν το κράτος πραγματοποιεί bailout, δηλαδή «διάσωση από έξω», χρησιμοποιεί στην ουσία κρατικά κεφάλαια, δηλαδή τα χρήματα που πληρώνουν οι φορολογούμενοι, προκειμένου να διασώσει μία εταιρεία. Ο λόγος που το κράτος πραγματοποιεί μία τέτοια ενέργεια είναι η πεποίθηση ότι αν μία, ή και περισσότερες, εταιρεία δεν διασωθεί, μπορεί να προκαλέσει μία σειρά αντιδράσεων στην οικονομία που μπορεί να επιφέρουν ύφεση ή να χειροτερέψουν μία ύφεση που πιθανόν να βρίσκεται σε εξέλιξη.
Πάντοτε υπάρχει φυσικά και η λύση του bail-in, δηλαδή της «διάσωσης από μέσα». Στην περίπτωση αυτή, τη διάσωση της εταιρείας αναλαμβάνουν οι μέτοχοι με δικά τους κεφάλαια. Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, οι μέτοχοι μπορεί να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να συνεισφέρουν κεφάλαια, επομένως αν δεν επέμβει το κράτος, η εταιρεία θα πτωχεύσει.
Όταν, λοιπόν, εισέρχονται κρατικά κεφάλαια σε μία εταιρεία, αυτή παύει να ανήκει πλέον στους μετόχους της και περνάει στην ιδιοκτησία του κράτους. Όταν η εταιρεία έχει ξανά οικονομική ευρωστία, το κράτος πουλά την εταιρεία ξανά σε ιδιώτες και εισπράττει τα χρήματά του πίσω. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, τα κέρδη που αποκομίζει το κράτος μετά την πώληση της εταιρείας είναι πολύ μεγαλύτερα από τα κεφάλαια που εισήγαγε σε αυτή.
Κάποιες φορές, η διάσωση των εταιρειών γίνεται και με τη μορφή κρατικού δανεισμού. Το αν θα εισρεύσουν κεφάλαια στην εταιρεία ή αν θα εκδοθεί δάνειο είναι κάτι που εξαρτάται από την κρίση των κυβερνώντων, από το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει την κάθε χώρα και επίσης από πολιτικές σκοπιμότητες.
Η διάσωση της Lufthansa
Στην περίπτωση του ομίλου, το γερμανικό κράτος θα συνεισφέρει κεφάλαια ύψους περίπου 10 δις ευρώ και ως αντάλλαγμα θα λάβει το 20% των μετοχών του ομίλου. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως κάποιοι από τους μεγαλύτερους επενδυτές που συμμετέχουν στη Lufthansa κατείχαν μετά βίας ένα μερίδιο κοντά στο 4%-5%. Επομένως, το γερμανικό κράτος λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος.
Ένας από τους λόγους που διάφορες εταιρείες όλων των κλάδων πρόκειται να διασωθούν ανά την Ευρώπη, είναι διότι οι αρμόδιοι φοβούνται πως ξένοι επενδυτές, για παράδειγμα από την Κίνα, θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν την πτώση των μετοχών των ευρωπαϊκών εταιρειών και να τις εξαγοράσουν.
Ο όμιλος Lufthansa κατέχει στρατηγικής σημασίας θυγατρικές εταιρείες και συνδέει αεροδρόμια σε όλο τον κόσμο. Άλλωστε, οι περισσότερες από τις εταιρείες της Lufthansa κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Επομένως, είναι άκρως σημαντικό ο όμιλος να παραμείνει σε ευρωπαϊκά χέρια, καθώς ο τελευταίος έχει στρατηγική σημασία στον τομέα των μεταφορών.
Η διάσωση του ομίλου ωστόσο, είχε εγείρει αντιδράσεις. Συγκεκριμένα, οι αερομεταφορείς χαμηλού κόστους που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, ισχυρίστηκαν ότι η κρατική ενίσχυση στη Lufthansa προκαλεί στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της ενέκρινε το πακέτο στήριξης προς τον όμιλο κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η Lufthansa υποχρεούται να παραχωρήσει slots σε αεροδρόμια του Μονάχου και της Φρανκφούρτης, προκειμένου να δημιουργηθούν ευκαιρίες και για τις ανταγωνιστικές εταιρείες. Αρχικά, το εποπτικό συμβούλιο του ομίλου δε δέχτηκε την πρόταση αυτή και η Lufthansa προσπάθησε να μειώσει τουλάχιστον τον αριθμό τον slots που πρόκειται να παραχωρηθούν, τελικά όμως η συμφωνία εγκρίθηκε και από τον όμιλο.
Η επόμενη μέρα
Αυτό το διάστημα, ο όμιλος έχει καθηλώσει στο έδαφος το μεγαλύτερο μέρος του στόλου του. Αυτό έχει ως συνέπεια να ξοδεύει πάρα πολλά εκατομμύρια το μήνα, δίχως να παρουσιάζει έσοδα από πτήσεις. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι ακόμη και ένα χρόνο μετά η Lufthansa, σύμφωνα με το δίκτυο France24, θα καταφέρει να επαναφέρει στον αέρα περίπου το 60% του στόλου της. Έτσι, το bailout της γερμανικής κυβέρνησης θα καταφέρει προς το παρόν να κρατήσει ζωντανό τον όμιλο μέχρι να καταφέρει και πάλι να σταθεί στα πόδια του. Σε κάθε περίπτωση ο δρόμος προς την ανάκαμψη πρόκειται να είναι μακρύς για τη Lufthansa.
