Του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Κατά τη δημαρχία του Michael Bloomberg στη Νέα Υόρκη, ο δισεκατομμυριούχος έφυγε από το αξίωμα με το 67% των πολιτών της Νέας Υόρκης να θεωρεί ότι έκανε καλή δουλειά. Σήμερα θα εξετάσουμε μια πτυχή της δημαρχίας του, που βασίστηκε στον ρατσισμό και την καταπίεση των Αφροαμερικανών και των Ισπανόφωνων, την πολιτική του “Stop – and – frisk”.
Το Stop – and – frisk, σε ελληνική απόδοση μπορούμε να το μεταφράσουμε «Σταματάω για σωματική έρευνα», ξεκίνησε κάτω από τον Ρεπουμπλικανό Δήμαρχο της Νέας Υόρκης, Rudy Giuliani. Στην ουσία αναπτύχθηκε μαζί με τη βοήθεια του Αστυνομικού Τμήματος της Νέας Υόρκης και ήταν η πρακτική της κράτησης, ανάκρισης και σωματικής έρευνας σε πολίτες ή υπόπτους στους δρόμους της πόλης, που βασιζόταν στην υποψία εγκληματικής ενέργειας. Σε άλλες πολιτείες, αυτό το φαινόμενο ονομάζεται Terry Stop. Το Stop and Frisking βασίζεται στην πολιτική του «σπασμένου παραθύρου», το οποίο θεωρεί ότι η μικρο-εγκληματικότητα δημιουργεί ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει για πιο σημαντικά εγκλήματα. Αυτά τα μικρο-εγκλήματα ήταν η αποφυγή πληρωμής εισιτηρίων ΜΜΕ, η δημόσια μέθη, η δημόσια ούρηση και τα γκράφιτι.
Το πρόγραμμα πήρε «σάρκα και οστά» το 2002 με την εκλογή του Michael Bloomberg, ο οποίος είχε την υποστήριξη των Ρεπουμπλικανών. Την πρώτη χρονιά λειτουργίας της πολιτικής αυτής συνέβησαν 97.926 σωματικοί έλεγχοι στον δρόμο σε περαστικούς. Το 82.4% δεν είχαν κάποια ποινή. Μέχρι το 2008 είχαμε 540.302 σωματικούς ελέγχους, με το 88% να μην οδηγεί σε καμία σύλληψη. Μεταξύ 2002 και 2013, το 87.6% των πολιτών που τους άσκησαν σωματική έρευνα, δεν είχαν τίποτα ενοχοποιητικό εναντίον τους. Ο ανούσιος σωματικός έλεγχος κορυφώθηκε το 2011, με 685.729 ελέγχους.
Το 2008 ξεκίνησε έρευνα για το πόσο αυτή η πρακτική της αστυνομίας βασίζεται σε ρατσιστικά χαρακτηριστικά και όχι σε αντικειμενική έρευνα. Έτσι, ο αξιωματικός της αστυνομίας Adrian Schoolcraft έκανε μια εκτενής έρευνα, η οποία έφερε στο φως ότι οι περισσότεροι σωματικοί έλεγχοι γίνονταν σε Αφροαμερικανούς. Ο Bloomberg, για την έρευνα, είχε αναφέρει ότι «είναι λογικό οι αστυνομικοί να σταματάνε τους Αφροαμερικανούς και τους Ισπανόφωνους στον δρόμο, καθώς αυτοί είναι πιο πιθανόν να είναι βίαιοι εγκληματίες και θύματα βίαιων εγκλημάτων». Το 2012 έγινε μια πορεία χιλιάδων ανθρώπων προς το δημαρχείο της Νέας Υόρκης, με στόχο να σταματήσει η πολιτική αυτή, αλλά ο Bloomberg αρνήθηκε να τη σταματήσει, καθώς θεωρούσε ότι το πρόγραμμα μειώνει την εγκληματικότητα και σώζει ζωές. Την ίδια χρονιά, το περιοδικό The Nation έφερε στη δημοσιότητα ηχογραφήσεις, όπου αστυνομικοί της Νέας Υόρκης διενεργούσαν σωματικό έλεγχο με βίαιο και ρατσιστικό τρόπο.
Το 2013, η πρακτική του “Stop and Frisk” βρέθηκε στο εδώλιο στην υπόθεση Floyd v. City of New York. Η μήνυση έγινε μετά τον βίαιο σωματικό έλεγχο που άσκησαν δύο αστυνομικοί στον Αφροαμερικανό David Floyd, όταν αυτός προσπαθούσε να ανοίξει την πόρτα του ενοίκου του, ο οποίος (επίσης Αφροαμερικανός) είχε κλειδωθεί έξω από το διαμέρισμά του. Οι αστυνομικοί τούς πλησίασαν, τούς άσκησαν σωματικό έλεγχο χωρίς να τηρούν το πρωτόκολλο, με τους δύο «υπόπτους» να βρίσκονται στο έδαφος για 10 λεπτά και με τους αστυνομικούς να μην τους αφήνουν να σηκωθούν.
Η υπόθεση έληξε με τη δικαστική νίκη του Floyd και την καταδίκη του Bloomberg, ο οποίος σύμφωνα με το Δικαστήριο της Πολιτείας και τη Δικαστή Shira Schneindlin, να αποφασίζουν ότι το “Stop and Frisk” παραβίαζε την 4η Τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία προστατεύει: «Το δικαίωμα των πολιτών στην ατομική ασφάλεια, στην ασφάλεια των οικιών τους, των εγγράφων τους και των αντικειμένων τους έναντι παράλογων ερευνών και κατασχέσεων δε θα παραβιαστεί και δε θα εκδοθούν εντάλματα, εκτός σοβαρής αιτίας, συνοδευόμενα από όρκο [ένορκη καταγγελία] ή επιβεβαίωση [αποδείξεις], και ειδική περιγραφή του τόπου που θα ερευνηθεί και των ατόμων ή των αντικειμένων που θα συλληφθούν».
Έτσι, η πρακτική της αστυνομίας κρίθηκε αντισυνταγματική και τροποποιήθηκε το 2014 από τον νέο δήμαρχο της Νέας Υόρκης και υποκείμενο στους Δημοκρατικούς, Bill de Blasio, χωρίς να καταργείται οριστικά. Συμπερασματικά, η πολιτική αυτή, τόσο από ακαδημαϊκούς αλλά και από πολιτικούς αναλυτές, θεωρείται ρατσιστική χωρίς να μειώνει την εγκληματικότητα. Μια έρευνα που διεξήχθη το 2016, θεωρεί ότι δεν υπάρχει κανένα δείγμα αποτελεσματικότητας στο Stop and Frisk. Ένας από τους συγγραφείς της έρευνας γράφει: «Μπορείς να επιτύχεις πολύ καλά αποτελέσματα και να μειώσεις την εγκληματικότητα αν κάνεις έλεγχο με κάποια βασικά στοιχεία. Αν απλά αφήνεις τον έλεγχο στη μοίρα των αστυνομικών και τις ορέξεις τους, τότε δε θα έχεις καμία μείωση στην εγκληματικότητα».
Το 2017, το 90% αυτών που τους άσκησαν σωματικό έλεγχο ήταν Αφροαμερικανοί ή Ισπανόφωνοι, στην πλειοψηφία τους 14-24 χρόνων. Το 2010, το 54.1% του πληθυσμού της Νέας Υόρκης ήταν Αφροαμερικανοί ή Ισπανόφωνοι και το 74.4% των συλλήψεων την ίδια χρονιά αφορούσε αυτές τις δύο μειονότητες. Σύμφωνα με τη Washington Post, το επιχείρημα ότι το έγκλημα μειώθηκε κατά τα χρόνια της δημαρχίας του Bloomberg είναι ανύπαρκτο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Michele Lee (2016), Fact Check: Trump on crime statistics and stop – and – frisk, The Washington Post
- Michael Bloomberg (2013), Stop – and – Frisk keeps New York safe, The Washington Post
- Ryan Devereaux (2012), Scrutiny mounts as NYPD ‘stop-and-frisk’ searches hit record high, The Guardian
Διαμένει στην Αθήνα και βρίσκεται στο 4ο έτος των σπουδών του στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών (Κόρινθος) του Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Έχει παρακολουθήσει αρκετά συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, καθώς έχει βοηθήσει και στην δημιουργία κάποιων από αυτών. Ασχολείται με την αρθρογραφία από τον χειμώνα του 2017. Αυτήν την περίοδο τον εντοπίζουμε στην Πράγα, όπου κάνει πρακτική στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Τσεχίας. Τα ενδιαφέροντα του είναι η διεθνής πολιτική, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η συγκριτική πολιτική, οι Ευρωπαϊκές και οι Λατινοαμερικάνικες σπουδές.
