Της Αγγελικής Καλούδη,
Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα μονοπωλεί το ενδιαφέρον της κοινωνικής και πολιτικής ζωής τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα αρχικά προβλήματα, που ανέκυψαν, είχαν σχέση με τα κέντρα υποδοχής, τον αριθμό των εισερχόμενων στη χώρα και των αιτούντων άσυλο, την προώθηση τους στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τις συνθήκες διαβίωσης σύμφωνα πάντα με τα ανθρώπινα δικαιώματα τους. Κανείς δεν είχε προβλέψει τι μπορεί να συνέβαινε με τις λεγόμενες ΜΚΟ, ενώ μόλις προσφάτως άρχισε να γίνεται λόγος για το ρόλο αυτών στο μεταναστευτικό πρόβλημα, αφού η πολιτεία ενέσκηψε στη δράση τους με μεγαλύτερη καχυποψία και επιφυλακτικότητα, για την ανθρωπιστική και κυρίως την ανιδιοτελή προσφορά τους στη μεταναστευτική κρίση.
ΜΚΟ μπορεί να είναι οποιοσδήποτε ιδιωτικός οργανισμός, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος ή την παροχή ανθρωπιστικής, ιατρικής και κάθε άλλου είδους αρωγής, σε μερίδα του πληθυσμού ανά τον κόσμο, που έχει ανάγκη και -φυσικά- χωρίς κάποιο προσωπικό όφελος ή κάποια πολιτική ή φιλοκυβερνητική στάση. ΜΚΟ είναι για παράδειγμα, οι Γιατροί του Κόσμου, όπως είναι και όλες οι ΜΚΟ, που έχουν συσταθεί με όλα τα νόμιμα μέσα και δραστηριοποιούνται γύρω από το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα. Στην Ελλάδα έχουν αναπτύξει τις δραστηριότητές τους περί τις 450 τέτοιες οργανώσεις, η πλειοψηφία των οποίων αξιοποιούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια για το μεταναστευτικό πρόβλημα με σημαντική συνεισφορά στην εξομάλυνσή του. Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός αυτών των οργανώσεων έχουν σκοπίμως, αυθαιρέτως και παράνομα κινηθεί εκτός πλαισίου του νόμου, εκμεταλλευόμενες προφανώς την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση.
Με αφορμή, λοιπόν, την καχυποψία ως προς τις δράσεις ορισμένων ΜΚΟ, που προκλήθηκε μετά και από την αποκάλυψη διαπλοκής και διαφθοράς μέρους αυτών και μάλιστα με πολιτικά πρόσωπα εμπλεκόμενα, αποφασίστηκε να μπει μια τάξη. Η Κυβέρνηση σκοπεύει να εισάγει ένα νομοσχέδιο, το οποίο καλώς εχόντων των πραγμάτων θα ψηφιστεί μέσα στον Ιούλιο από τη Βουλή και θα καθορίζει λεπτομερώς τη λειτουργία των ΜΚΟ. Συγκεκριμένα, το εν λόγω νομοσχέδιο θα θέτει περιορισμούς στις παράνομες και κερδοσκοπικές δράσεις και στο εξής, οι ΜΚΟ θα ορίζονται ως «Οργανώσεις Κοινωνίας των Πολιτών». Θα εγγράφονται υποχρεωτικά σε δημόσια βάση δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών και θα παρακολουθούνται τακτικά από ειδική διεύθυνση, που πρόκειται να συσταθεί. Σε αυτό το σχετικό μητρώο θα εντάσσονται οργανώσεις, που πληρούν πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η σύσταση τους προ τριετίας της εγγραφής στο μητρώο, η τήρηση κριτηρίων ανεξαρτησίας και διαφάνειας που ορίζονται από το νόμο, η μη σύναψη οποιουδήποτε είδους σύμβασης με πρόσωπα που συμμετέχουν στη διοίκηση ή έχουν συγγενική σχέση εκτός αν πρόκειται για σχέση εξαρτημένης εργασίας και η μη λήψη περισσότερο από το 40% της κρατικής επιχορήγησης επί του προϋπολογισμού. Αυτή είναι μια γενική σκιαγράφηση του νομοσχεδίου, ενώ ενδέχεται να υπάρξουν και επιπλέον ασφαλιστικές δικλείδες για την διασφάλιση της διαφάνειας, όπως η τήρηση τραπεζικών λογαριασμών, το άνοιγμα ειδικής ιστοσελίδας από την κάθε ΜΚΟ, η υποβολή στοιχείων για το πόθεν έσχες, με παράλληλο έλεγχο από ορκωτό λογιστή. Σημαντικό σημείο του νομοσχεδίου θα αποτελούν οι κυρώσεις σε όσες ΜΚΟ δε συμμορφώνονται με τη νομοθεσία, αφού θα υπάρχει προειδοποίηση για άρση της παραβίασης ακόμα και διαγραφή από το μητρώο και παύση της κρατικής χρηματοδότησης.
Τα παραπάνω μέτρα -αν και καθυστερημένα- έρχονται να εξυγιάνουν το νοσούντα τομέα του μεταναστευτικού ζητήματος στη χώρα μας. Προασπίζουν τη διαφάνεια των ενεργειών και του ρόλου τους, θέτουν περιορισμούς στα εμπλεκόμενα πρόσωπα, καθορίζουν λεπτομερώς την πηγή χρηματοδότησης τους και επιβάλλουν τακτικούς ελέγχους. Παρά τις αντιδράσεις ορισμένων Οργανώσεων, που κάνουν λόγο για αχαριστία και μη αναγνώριση του έργου και της προσφοράς, που έχουν επιτελέσει τόσα χρόνια, καθώς και για κωλυσιεργία και υπεκφυγή διευθέτησης σοβαρότερων θεμάτων σχετιζόμενων με το μεταναστευτικό, οι περισσότερες οργανώσεις είναι θετικές απέναντι σε αυτό το βήμα. Είναι όμως εύλογοι οι προβληματισμοί που θέτουν, ή πρόκειται για αποπροσανατολισμό και κρύψιμο κάτω από το χαλί των ατασθαλιών τους;
Πράγματι, υπάρχουν ΜΚΟ, που προσέφεραν έργο όλα αυτά τα χρόνια και έγιναν με νόμιμα μέσα, προτάσσοντας όντως την κοινωνική προσφορά και την αλληλεγγύη κατά της κερδοσκοπίας και της οικονομικής ιδιοτέλειας. Δυστυχώς όμως, η ύπαρξη φωτεινών οδοδεικτών δεν αναιρεί τους καιροσκόπους που πλούτισαν, εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία και τον ανθρώπινο πόνο με τον πιο ανήθικο τρόπο, κοστολογώντας ακόμα και ζωές και αδειάζοντας τα ταμεία. Είναι καιρός, λοιπόν να διαχωριστεί ο ρόλος τους, που είναι η εξασφάλιση μιας στοιχειώδους διαβίωσης των ανθρώπων, που φτάνουν στη χώρα μας και όχι ο θησαυρισμός τους. Είναι καιρός, να διαχωρίσουμε τους πραγματικούς ουμανιστές από τους δήθεν αλληλέγγυους, αυτούς που παράγουν έργο από αυτούς που το ναρκοθετούν.
