Του Ραφαήλ Νικόλαου Μπελενιώτη,
Η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) με την Ιταλία, αποτελεί προϊόν πολύχρονης και μακραίωνης εργασίας του εθνικού διπλωματικού σώματος. Η Ελλάδα, έχοντας δαπανήσει τα προηγούμενα χρόνια ένα σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο, με σημαντικό σταθμό την ελληνοιταλική συμφωνία για το θαλάσσιο όριο για την υφαλοκρηπίδα του 1977, έρχεται και στέκει στο βάθρο των κρατών με ΑΟΖ. Σε επίπεδο συμβολικό, η χώρα δηλώνει παρούσα στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, πάντα σε συμφωνία με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, μέσω άσκησης μιας δημιουργικής και ενεργούς διπλωματικής πολιτικής.
Ο Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως δεν χρειάζεται υπεραισιοδοξία (Δένδιας στον ΣΚΑΪ: «Μεγαλώσαμε την Ελλάδα – Πλειοδοτούν οι Τούρκοι για συμφωνία με Αίγυπτο», 10/06/20). Η Ελλάδα, μέσω του Διεθνούς Δικαίου, συνεχίζει να επιθυμεί την διευθέτηση όλων των εκκρεμών ζητημάτων με τους γείτονές της. Τα επόμενα βήματα σίγουρα δείχνουν προς την Αίγυπτο παρά προς την Αλβανία, για μια σειρά από λόγους, μεταξύ των οποίων και η προηγούμενη «ατυχής» προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας με την Αλβανία για την οριοθέτηση ΑΟΖ τον Απρίλιο του 2009 (Ακυρωτική απόφαση).
Η πρόσφατη συμφωνία για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία μας δημιουργεί θετικές εντυπώσεις, ύστερα από μια μακρά περίοδο αβεβαιότητας και προκλήσεων από την Τουρκία, τόσο στα θαλάσσια σύνορα μας όσο και στα χερσαία (Έβρος) σε βαθμό μη αναγνώρισης αλλά και παραβίασης της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μας. Στέλνει μηνύματα επίσπευσης των παγωμένων ζητημάτων με γειτονικά κράτη (Αλβανία – Αίγυπτος) και μήνυμα πίστης στις διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όμως επί του πρακτέου, δεν περιλαμβάνει περιοχές του Τουρκο – Λυβικού συμφώνου.
Επομένως, λοιπόν, όλα τα μάτια είναι στραμμένα στην επίσκεψη του Ν. Δένδια στην Αίγυπτο μαζί με την ομάδα εργασίας του ΥΠΕΞ, η οποία έχει προγραμματιστεί για 18 Ιουνίου. Ο ίδιος ο Υπουργός δεν απορρίπτει την επίτευξη μιας τμηματικής συμφωνίας, στη θέση μιας ολικής συμφωνίας και αυτό αποδεικνύει ότι το ενδιαφέρον μας οφείλει να είναι στραμμένο προς την Αίγυπτο διατηρώντας όλα τα σενάρια ανοιχτά..
Το δεύτερο βήμα
Το δεύτερο βήμα σίγουρα θα γίνει στην προσπάθεια επέκτασης των προς εκμετάλλευση υδάτων της χώρας, μέσω μιας συμφωνίας με την Αίγυπτο. Τα αγκάθια όμως, είναι πολλά.
Αρχικά, μια ανάλογη διευθέτηση με την Αίγυπτο θα προξενούσε ευθεία αντίδραση από την Τουρκία και ίσως να προμήνυε έναν νέο πρωτόγνωρο κύκλο κλιμάκωσης στην περιοχή. Θα πρόσβαλε στη ρίζα του την στρατηγική περικύκλωσης (strategic encirclement) που επιχειρεί η Τουρκία, αν και δεν θα αρκούσε μονάχα μια συμφωνία με την Αίγυπτο για να επιτευχθεί αυτό, αλλά και ανάλογες πρωτοβουλίες με την Αλβανία. Μην ξεχνάμε ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα και διόλου τυχαία, η Τουρκία προσπαθεί να αυξήσει τις αμυντικές επαφές της με την Αλβανία, ενώ τρέχει και συγκεκριμένη στρατιωτική συμφωνία ανάμεσα στα δύο κράτη, γεγονός που ίσως και να πυκνώνει τα σύννεφα.
Κατά τα παραπάνω λοιπόν, στόχος οφείλει να είναι η αναχαίτιση του δόγματος στρατηγικής περικύκλωσης, όπως αυτό εξελίσσεται σε όλες τις πτυχές του (Βαλκάνια – Μεσόγειος). Το διπλωματικό παιχνίδι από μόνο του δεν φαίνεται να μπορεί να κατεβάσει τα επίπεδα «θερμότητας» του καλοκαιριού.
Ο κίνδυνος δημιουργίας τετελεσμένων από πλευράς Τουρκίας είναι υπαρκτός όσο ποτέ και η αποτροπή, όλα δείχνουν, ότι θα χρειαστεί να είναι στρατιωτική, ώστε να μην γίνει πράξη καμία ενέργεια στα χωρικά ύδατα της Κρήτης, πράγμα που θα άνοιγε de facto την πόρτα του φρενοκομείου. Αυτό σημαίνει, από τη μια, ενίσχυση του Δόγματος Αποτροπής, αλλά και πολιτική αποφασιστικότητα. Η σύγκληση ενός Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής με σκοπό να χαραχτούν οι επόμενες κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα με την Αίγυπτο, θα ήταν προς την σωστή κατεύθυνση, στέλνοντας μήνυμα ομόνοιας και ενότητας του πολιτικού κόσμου αλλά και καλύτερης συνεννόησης.
Η διεθνοποίηση του ζητήματος, επίσης, δεν θα πρέπει να πέφτει σε δεύτερη μοίρα. Ο διεθνής παράγοντας θα αφήσει το αποτύπωμα του εάν παρέμβει αποφασιστικά (αυτό το μάθημα, το έμαθε καλά ο Κυπριακός ελληνισμός). Συγκεκριμένα, σε μια έκρηξη έκνομων ενεργειών της Τουρκίας, όπως αυτή προβλέπεται όσο θα προχωρούν τα πράγματα με τις Αιγυπτιακές διαπραγματεύσεις, το ελληνικό κοινοβούλιο θα πρέπει να πρωτοστατήσει σε μια ομόφωνη διακοίνωση υπεράσπισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, η οποία θα κάνει χρήση την θέση της Ελλάδας στους διεθνείς οργανισμούς, καθιστώντας σαφές ότι με τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας τίθεται εν αμφιβόλω όλη η Νοτιοανατολική πτέρυγα της Νατοϊκής συμμαχίας και οι ισορροπίες της, όπως εκλαμβάνονται και έχουν διαμορφωθεί από τη Δύση.
Επομένως, μόνο ως αρχή ενός περίπλοκου και ακροβατικού βηματισμού, ενός ξέφρενου τάνγκο, μπορεί να εκληφθεί η συμφωνία με την Ιταλία για την ανακήρυξη ΑΟΖ. Το σχοινί στη γειτονιά μας είναι τεντωμένο και οι ακροβάτες πολλοί. Τα βήματα μας ας είναι μετρημένα και σταθερά.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην Ιστορία. Αρέσκεται στο να αποκωδικοποιεί την τρέχουσα επικαιρότητα μέσω της αρθρογραφίας.
