Του Δημήτρη Χαμπαίου,
Το ελλειμματικό θεσμικό πλαίσιο σε συνδυασμό με τον ανεπαρκή έλεγχο έχουν οδηγήσει την χώρα μας στις τελευταίες θέσεις της σχετικής κατάταξης στην Ευρώπη για την ανακύκλωση. Η χώρα μας έχει δεσμευτεί σε συνεννόηση με την Ε.Ε την ανακύκλωση τουλάχιστον του 50% των οικιακών απορριμμάτων της μέχρι το 2020. Ο στόχος αυτός βέβαια παρουσιάζεται ανέφικτος, καθώς ο μέσος Έλληνας πολίτης δεν έχει ενημερωθεί, ούτε φυσικά του έχει δοθεί κάποιο κίνητρο για να ανακυκλώσει. Το βασικότερο όμως πρόβλημα είναι ότι όσο η Ελλάδα δεν ανακυκλώνει, τόσο θα επιβαρύνεται αφενός μεν η δημόσια υγεία και το περιβάλλον και αφετέρου η εθνική οικονομία από τα υπέρογκα πρόστιμα που της επιβάλλονται απ την ευρωπαϊκή επιτροπή.
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Σύμφωνα με τη Eurostat το 80% των απορριμμάτων της χώρας μας καταλήγει στα ΧΥΤΑ, ενώ αγκάθι για την Ελλάδα αποτελεί το γεγονός ότι το 2016 κατατάχθηκε στην δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη μετά τη Μάλτα(92% σε χωματερές).Παρόλα αυτά τα αρνητικά ρεκόρ δεν έχουν σταματημό. Η Ελλάδα κατέγραψε συν τοις άλλοις την τρίτη χειρότερη επίδοση με βάση το ποσοστό των απορριμμάτων που ανακυκλώνονται. Με μόλις 16% ανακύκλωση και 4% κομποστοποίηση βρίσκεται στην τελευταία τριάδα μαζί με την Μάλτα και την Ρουμανία. Στον αντίποδα χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία στέλνουν σε χωματερές μόλις το 1% των απορριμμάτων τους ενώ τα ποσοστά ανακύκλωσης ανέρχονται σε επίπεδα άνω του 48%. Στις συγκεκριμένες χώρες, επιπλέον ποσοστό άνω του 46% των απορριμμάτων οδηγούνται σε μονάδες καύσης. Εάν συγκρίνουμε το ποσοστό ανακύκλωσης στο σύνολο της Ε.Ε. (μέσος όρος) φτάνει στο 28% και της κομποστοποίησης στο 16%. Επιπλέον, το 27% αποτεφρώνεται, ενώ στις χωματερές οδηγείται μόλις το 28% των αποβλήτων.
Όπως αναφέρεται στη μελέτη που εκπονήθηκε από τον Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst της IBHS (Infobank Hellastat), το ποσοστό ανακύκλωσης, αν και έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, εντούτοις υπολείπεται ακόμα σημαντικά συγκριτικά με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τοποθετώντας την Ελλάδα στις χαμηλές θέσεις της κατάταξης (μόλις 22η στις 28 χώρες της Ε.Ε.). Από τα στοιχεία της Eurostat προκύπτει πως από τους 5.354.000 τόνους απορριμμάτων που δημιουργήθηκαν το 2016 στην Ελλάδα, οι 4.415.000 τόνοι καταλήγουν σε χωματερές, περίπου 730.000 τόνοι οδεύουν προς ανακύκλωση και 183.000 τόνοι για κομποστοποίηση.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ανακοίνωση του υπερψήφισε τις νομοθετικές προτάσεις για τα απόβλητα και την κυκλική οικονομία. Όπως επισημαίνεται, «μέχρι το 2025, τουλάχιστον το 55% των αστικών αποβλήτων (από νοικοκυριά και επιχειρήσεις) θα πρέπει να ανακυκλώνεται. Ο στόχος θα ανέλθει στο 60% έως το 2030 και στο 65% μέχρι το 2035. Το 65% των υλικών συσκευασίας θα πρέπει να ανακυκλώνεται ως το 2025, και το 70% έως το 2030. Θα τεθούν ξεχωριστοί στόχοι για συγκεκριμένα υλικά συσκευασίας, όπως το χαρτί και το χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί, το μέταλλο και το ξύλο». Επισημαίνεται πως «η Ελλάδα και η Κύπρος ανακυκλώνουν λιγότερο από το 20% των αποβλήτων τους».
Κλείνοντας, θεωρώ σκόπιμο να τονίσω ότι η ανακύκλωση είναι δείγμα πολιτισμού. Ο σεβασμός στο περιβάλλον, ο σεβασμός στον συνάνθρωπο μας και στην χώρα μας είναι ζήτημα που αφορά τον καθένα ξεχωριστά. Η ανακύκλωση δεν είναι μία νέα τάση, μία μόδα της σύγχρονης εποχής. Εδώ και πολλές δεκαετίες πολλές χώρες έχουν υιοθετήσει αυτό το μοντέλο, το έχουν εντάξει στην καθημερινότητα τους όχι ως αγγαρεία παρά σαν υποχρέωση και αίσθημα ευθύνης. Το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα είναι πέρα για πέρα κομβικό και ως εκ τούτου καθίσταται απαραίτητο η νέα γενιά να πάρει τα ηνία και να δείξει στους μεγαλύτερους τον δρόμο της ανακύκλωσης. Εάν μάλιστα την προσπάθεια αυτή την αγκαλιάσει και το κράτος, όπως και έχει υποχρέωση να κάνει, είμαι πεπεισμένος πως τα επόμενα χρόνια, θα είμαστε πιο ανταγωνιστικοί και πιο έτοιμοι να δεχθούμε την ανακύκλωση, να την αγκαλιάσουμε και να επωφεληθούμε από αυτήν.
