Της Κυριακής Θεοδοσάκη,
Η πανδημία του Covid-19 , με αφετηρία την κινεζική πόλη Wuhan, αποτελεί ένα νέο, ισχυρό πλήγμα στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Ωστόσο, ειδικότερες αρνητικές επιπτώσεις από το ξέσπασμα της πανδημίας επήλθαν και στη δημόσια εικόνα της Κίνας, ως χώρας προέλευσης του ιού, επηρεάζοντας την αποδοτικότητα της εξωτερικής της πολιτικής. Ο τρόπος διαχείρισης της πανδημίας, η αποφυγή ενημέρωσης σχετικά με τη φύση του ιού, η ελλιπής πληροφόρηση και η προπαγάνδα, καθώς και οι τεράστιες διαστάσεις που έλαβε η πανδημία στους εταίρους της Κίνας, καλλιέργησαν σε σημαντικό βαθμό ένα κλίμα εχθρότητας προς τη χώρα.
Σε πρώτο επίπεδο, η ανάγκη διαχείρισης της πανδημίας εξωτερίκευσε τον αυταρχικό χαρακτήρα του κινεζικού καθεστώτος, γεγονός που δεν κέρδισε τις εντυπώσεις των εταίρων της χώρας. Η παραπληροφόρηση αναφορικά με τις συνθήκες, υπό τις οποίες διαδόθηκε ο ιός, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η αρνητική επίδραση της πανδημίας στη δημόσια εικόνα της χώρας, λειτούργησε εκ διαμέτρου αντίθετα. Η διάδοση, μάλιστα, μιας θεωρίας συνωμοσίας, η οποία εκφράστηκε από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Εξωτερικών, Zhao Lijian, και σύμφωνα με την οποία ο ιός μεταφέρθηκε στην Κίνα από Αμερικανούς στρατιώτες, αποτέλεσε -ίσως- το αποκορύφωμα της κινεζικής παραπληροφόρησης. Η απόκρυψη πληροφοριών από μέρους της Κίνας, τη στιγμή που η πανδημία αποτελεί εθνική τραγωδία για κάποιες χώρες, καλλιέργησε ένα κύμα αρνητικότητας και αναθεωρητισμού, πιθανότατα μη αναστρέψιμο.
Κατά συνέπεια, σε ένα «κυνήγι μαγισσών» για την προέλευση του ιού, ένα μεγάλο τμήμα της διεθνούς κοινότητας απηύθυνε εκκλήσεις για την διερεύνηση των αιτιών της πανδημίας. Μπορεί οι εκκλήσεις αυτές να ξεκίνησαν από τον Αμερικανό Πρόεδρο, Donald Trump, σε μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού της αμερικάνικης κοινής γνώμης από την τραγική διαχείριση της πανδημίας στις Η.Π.Α., ωστόσο, πολλοί ηγέτες ακολούθησαν την ίδια πορεία, αναζητώντας απαντήσεις για την άνευ προηγουμένου κρίση που βιώνουν οι πολίτες τους. Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων και ο Γάλλος Πρόεδρος Macron, δε δίστασαν να καλέσουν την Κίνα να δώσει τις απαραίτητες απαντήσεις. Μάλιστα, η Αυστραλία, μια χώρα που αποτέλεσε θετικό παράδειγμα στη διαχείριση του ιού και που είναι σε μεγάλο βαθμό εμπορικά εξαρτημένη από την Κίνα, δε δίστασε εξίσου να πρωτοστατήσει στην αναζήτηση απαντήσεων.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Κίνα; Από τη μια πλευρά, τα υψηλά ποσοστά ξενοφοβίας και ρατσισμού, σε συνδυασμό με τις προσπάθειες των κρατών να απεξαρτηθούν από το κινεζικό εμπόριο, συνθέτουν την εικόνα της διεθνούς απομόνωσης της χώρας. Από την άλλη πλευρά, τη στιγμή που η Κίνα δέχεται συνεχώς τα πυρά για το ξέσπασμα της πανδημίας, άλλες χώρες, μεσαίες ίσως δυνάμεις, κέρδισαν σημαντικό προβάδισμα στη διεθνή κοινή γνώμη, χάρη στην αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας. Μια τέτοια χώρα είναι η Αυστραλία, η οποία ανήλθε δυναμικά στο διεθνές προσκήνιο, στον αντίποδα της υπαίτιας Κίνας. Η ανάδειξη νέων κρατών που αποτελούν πρότυπα πολιτικής διαχείρισης απεικονίζει, ενδεχομένως, και την ανάδειξη νέων πόλων ισχύος. Όταν, δε, το σενάριο της διπολικότητας ανάμεσα στην Κίνα και τις Η.Π.Α. έχει ήδη αρχίσει να φθίνει, η εμφάνιση νέων αναδυόμενων δυνάμεων αρχίζει να διαμορφώνει το πλαίσιο ενός πολυπολικού συστήματος.
Παράλληλα, οι διαστάσεις της πανδημίας στα υπόλοιπα κράτη φαίνεται να απειλούν εξίσου άμεσα τις ανοδικές βλέψεις της Κίνας. Συγκεκριμένα, η πρωτοβουλία επενδύσεων «One Belt One Road» αντιμετωπίζει μια στασιμότητα, η οποία μάλλον επιβεβαιώνει τις αρχικές αρνητικές κριτικές που είχαν εκφραστεί ενάντια στα επενδυτικά σχέδια της Κίνας. Το γεγονός ότι η Κίνα βομβάρδιζε κράτη με τεράστια χρηματικά ποσά για την υλοποίηση έργων υποδομών, τα οποία η πλειοψηφία των κρατών αυτών δεν θα είχε την δυνατότητα να αποπληρώσει, επαληθεύτηκε γρηγορότερα από όσο αναμενόταν. Πολλές χώρες, στην προσπάθεια διαφύλαξης πόρων για την αντιμετώπιση του Covid-19 και τη μη κατάρρευση της οικονομίας τους, ζήτησαν από την Κίνα, είτε να παραγράψει τις οφειλές τους, είτε να επαναδιαπραγματευτεί με αυτές τους όρους αποπληρωμής. Η Αιθιοπία, η Μαλαισία και το Πακιστάν αποτελούν παραδείγματα κρατών που έχουν ήδη απευθυνθεί στην Κίνα για οικονομικές ελαφρύνσεις. Έτσι, στο προαναφερθέν πλαίσιο εχθρότητας, η Κίνα είναι αντιμέτωπη με ένα ακόμα στρατηγικό δίλημμα: να προχωρήσει στη διαγραφή των χρεών των κρατών, ώστε να διαφυλάξει τη φιλική εικόνα στα μάτια των εταίρων και να διαψεύσει την αυταρχική της πλευρά ή να μη δεχτεί και να θυσιάσει την εξωτερική της εικόνα, προς όφελος της επιβίωσης του κινεζικού καθεστώτος στο εσωτερικό;
Αναμφίβολα, οι προσπάθειες παροχής βοήθειας, με την αποστολή ιατρικού προσωπικού και υλικού προς κράτη, όπως η Ιταλία, αποτέλεσαν σημαντική κίνηση για την εξισορρόπηση των αρνητικών εντυπώσεων. Εντούτοις, και αυτή η κίνηση δεν κατάφερε να εξισορροπήσει σημαντικά τον αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας. Τα στρατηγικά διλήμματα της Κίνας διογκώνονται συνεχώς, ενώ κάθε επιλογή αποτελεί ένα νέο βήμα στο σχέδιο της κινεζικής ανόδου.
Σπουδάζει στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Γνωρίζει Αγγλικά και Γαλλικά και συμμετέχει ενεργά σε προσομοιώσεις (Εuropa.S, RhodesMRC). Συμμετείχε στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ευρωπαϊκές εκλογές «This time I’m voting» ως εθελόντρια. Ενδιαφέρεται για τα ευρωπαϊκά θέματα καθώς και για τα ζητήματα της διεθνούς πολιτικής.
