Του Ιάσονα Χαλκίδη,
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια ολοκληρωμένη νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, με στόχο να επαναφέρει τη φύση στη ζωή μας και τη στρατηγική: «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Ο βασικός στόχος της στρατηγικής αυτής, είναι ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων. Οι δύο στρατηγικές ενισχύουν η μία την άλλη, φέρνουν σε επαφή τη φύση, τους γεωργούς, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές για να εργαστούν από κοινού για ένα ανταγωνιστικό και βιώσιμο μέλλον.
Η νέα στρατηγική αυτή, σε άμεση σύνδεση με τη νέα Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, προτείνει φιλόδοξες ενωσιακές δράσεις και δεσμεύσεις για την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας στην Ευρώπη και στον κόσμο, και τον μετασχηματισμό των συστημάτων τροφίμων μας σε παγκόσμια πρότυπα για την ανταγωνιστική βιωσιμότητα, την προστασία της υγείας του ανθρώπου και του πλανήτη, καθώς και για τα μέσα βιοπορισμού όλων των παραγόντων της αλυσίδας αξίας των τροφίμων. Η κρίση του κορωνοϊού κατέδειξε πόσο ευάλωτους μας καθιστά η όλο και μεγαλύτερη απώλεια της βιοποικιλότητας, και πόσο σημαντική είναι η εύρυθμη λειτουργία του συστήματος τροφίμων για την κοινωνία μας. Οι δύο στρατηγικές θέτουν τον πολίτη στο επίκεντρο, αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να αυξήσουν την προστασία της ξηράς και της θάλασσας, αποκαθιστώντας τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα και καθιερώνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ως ηγετική δύναμη στη διεθνή σκηνή, τόσο όσον αφορά την προστασία της βιοποικιλότητας όσο και την οικοδόμηση μιας βιώσιμης αλυσίδας τροφίμων.
Ακόμη, επιμέρους στόχοι της στρατηγικής, μεταξύ άλλων, είναι μείωση κατά 50% της χρήσης φυτοφαρμάκων και του κινδύνου που συνδέεται με αυτά και κατά 50% της χρήσης των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων έως το 2030, η μείωση των απωλειών θρεπτικών ουσιών τουλάχιστον κατά 50%, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν θα υπάρξει υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους, η μείωση κατά 50% των πωλήσεων αντί-μικροβιακών φαρμάκων για τα εκτρεφόμενα ζώα και τις υδατοκαλλιέργειες έως το 2030, και η αύξηση των εκτάσεων βιολογικής καλλιέργειας έως το 25% της γεωργικής γης μέχρι το 2030. Οι γεωργοί, οι αλιείς και οι παραγωγοί υδατοκαλλιέργειας, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας. Η στρατηγική αυτή, έχει ως στόχο να ανταμείψει αυτούς τους γεωργούς, τους αλιείς και τις επιχειρήσεις της αλυσίδας τροφίμων που έχουν ήδη πραγματοποιήσει τη μετάβαση σε βιώσιμες πρακτικές, να διευκολύνει τη μετάβαση για τους υπόλοιπους και να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις τους.
Επιπρόσθετα, οι προσδοκίες των πολιτών εξελίσσονται και επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην αγορά των τροφίμων. Τα ευρωπαϊκά τρόφιμα αποτελούν ήδη παγκόσμιο πρότυπο ασφαλών, άφθονων, θρεπτικών και υψηλής ποιότητας τροφίμων. Η μετάβαση αυτή θα τους επιτρέψει να κάνουν τη βιωσιμότητα εμπορικό τους σήμα και να εγγυηθούν το μέλλον της αλυσίδας τροφίμων της ΕΕ. Η μετάβαση στη βιωσιμότητα μπορεί να προσφέρει τα πλεονεκτήματα του «πρωτοπόρου» σε όλους τους συντελεστές της αλυσίδας τροφίμων. Επίσης, η εφαρμογή γεωργικών πρακτικών που απομακρύνουν το CO2 από την ατμόσφαιρα συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας και θα πρέπει να ανταμείβεται είτε μέσω της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) είτε μέσω άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών πρωτοβουλιών.
Η ΚΓΠ, αλλά και η κοινή αλιευτική πολιτική (ΚΑΠ), θα εξακολουθήσουν να αποτελούν βασικά εργαλεία για τη στήριξη της μετάβασης σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων, εξασφαλίζοντας παράλληλα αξιοπρεπή διαβίωση για τους γεωργούς, τους αλιείς και τις οικογένειές τους. Η έρευνα και η καινοτομία είναι βασικές κινητήριες δυνάμεις για την επιτάχυνση της μετάβασης σε βιώσιμα, υγιεινά και χωρίς αποκλεισμούς συστήματα τροφίμων. Στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη, η Επιτροπή προτείνει να δαπανηθούν 10 δισ. ευρώ στην έρευνα και καινοτομία για τα τρόφιμα, τη βίο-οικονομία, τους φυσικούς πόρους, τη γεωργία, την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια και το περιβάλλον, καθώς και για τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και για τις λύσεις που βασίζονται στη φύση για τα γεωργικά είδη διατροφής.
Η Επιτροπή θα εντείνει τον συντονισμό μιας κοινής ευρωπαϊκής απάντησης σε κρίσεις που επηρεάζουν τα συστήματα τροφίμων, ώστε να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια και την ασφάλεια των τροφίμων, να ενισχύσει τη δημόσια υγεία και να μετριάσει τον κοινωνικοοικονομικό τους αντίκτυπο στην ΕΕ. Με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανθεκτικότητα του συστήματος τροφίμων και θα αναπτύξει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τη διασφάλιση της προσφοράς τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας που θα πρέπει να εφαρμόζεται σε περιόδους κρίσης. Το αποθεματικό για τις κρίσεις στον γεωργικό τομέα θα ανανεωθεί, έτσι ώστε το πλήρες δυναμικό του να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευθύς εξαρχής σε περίπτωση κρίσης στις γεωργικές αγορές. Εκτός από τα μέτρα εκτίμησης και διαχείρισης κινδύνου που θα πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της κρίσης, το σχέδιο θα δημιουργήσει έναν μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων στον τομέα των τροφίμων, που θα συντονίζεται από την Επιτροπή και θα εμπλέκει τα κράτη μέλη. Τέλος, θα αποτελείται από διάφορους τομείς (γεωργία, αλιεία, ασφάλεια των τροφίμων, θέματα εργατικού δυναμικού, υγεία και μεταφορές) ανάλογα με τη φύση της κρίσης.
Εν κατακλείδι, η εν λόγω στρατηγική σε άμεση συνάρτηση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αποτελεί ένα από τα στοιχήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και παρ’όλες τις δυσκολίες που προέκυψαν από την πρόσφατη αναζωπύρωση της μεταναστευτική κρίσης, το BREXIT και την τρέχουσα κατάσταση που προκάλεσε η επιδημία του κορωνοϊού, πιστεύει πως θα έχει άμεσα αποτελέσματα, όταν και τεθεί σε δράση. Βέβαια, το πότε είναι ακόμα ρευστό, λόγω των τρεχουσών διαπραγματεύσεων για την επικύρωση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την επταετία 2021-2027.
Είναι βαλκανιολόγος, 25 χρονών και κατάγεται από την Θεσσαλονίκη. Κάνει το μεταπτυχιακό του στις Ευρωπαϊκές Σπουδές, με ιδιότητα τις Δημόσιες Σχέσεις και τη Διοίκηση, στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ στην Ολλανδία. Έχει διατελέσει ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ, έχει αρθρογραφήσει σε ιστοσελίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά και ομιλεί 5 ξένες γλώσσες.
