Του Θάνου Κουλουβάκη,
Από μικρή ηλικία πολλοί ήταν αυτοί που είχαν την τάση να μας ρωτούν τι θέλουμε να κάνουμε όταν μεγαλώσουμε. Εντάξει, μπορεί να ακούγονταν ενδιαφέρουσες οι απαντήσεις μας – ή ενίοτε αστείες – και γι’ αυτό να συνέχιζαν αρκετοί να μας ρωτούν σχετικά με αυτό το ζήτημα. Όμως, πέραν του ότι κατέληγε να είναι κουραστικό, ήταν πλήρως άσκοπο. Είναι αλήθεια δυνατόν ένα μικρό παιδί να γνωρίζει τι επάγγελμα θέλει να κάνει στο μέλλον; Κι αν μπορεί να συμβεί αυτό, πόσα είναι τα παιδιά που πραγματικά ακολούθησαν την «καριέρα» που είχαν διαλέξει στα παιδικά ή εφηβικά τους χρόνια;
Το εν λόγω άρθρο δεν έχει σκοπό να θίξει αυτούς που αρέσκονται να απευθύνουν τέτοιες ερωτήσεις σε παιδιά αλλά να εντοπίσει κάτι άλλο. Αναλογιστείτε πόσοι και πόσες πράγματι επέλεξαν τα επαγγέλματα που είχαν αγαπήσει – όχι αναγκαστικά κατά τη διάρκεια των παιδικών αλλά και των εφηβικών τους χρόνων; Δυστυχώς, εγώ – προσωπικά – γνωρίζω ελάχιστους ανθρώπους που όντως κάνουν ένα επάγγελμα που ανέκαθεν αγαπούσαν. Κι αυτό, αν μη τι άλλο, με έχει προβληματίσει έντονα το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Μεγαλώνουμε και μαθαίνουμε ότι έχουμε το δικαίωμα της επιλογής· ότι είναι στο δικό μας χέρι ο καθορισμός του μέλλοντός μας. Εντούτοις, η ίδια η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι κάτι τέτοιο δεν υφίσταται. Φαινομενικά δηλαδή οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να καθορίζουν το μέλλον τους· πρακτικά όμως βλέπουμε ότι δεν το κάνουν – ή ότι δεν μπορούν να το κάνουν. Παρόλο που είχαν στο μυαλό τους κάποια όνειρα τα οποία θα ήθελαν να πραγματοποιηθούν, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να τα κάνουν πραγματικότητα.
Αυτή η κατάσταση δεν νομίζω ότι διαιωνίζεται από τους ίδιους τους ανθρώπους. Ποιος δεν θα ήθελε άλλωστε να γίνουν τα όνειρα που είχε για τον εαυτό του πραγματικότητα; Συνεπώς υφίστανται άλλες πιέσεις, οι οποίες τους αναγκάζουν είτε να απαρνηθούν τα όνειρά τους είτε να τα αλλάξουν με τέτοιον τρόπο ώστε να συνάδουν με τις κοινωνικές απαιτήσεις.
Δεν θα μπορούσαμε να αρνηθούμε ότι οι περισσότεροι και οι περισσότερες από εμάς έχουν νιώσει αυτές τις κοινωνικές απαιτήσεις στο πετσί μας· ότι έχουμε καταπιεστεί αρκετές φορές από τα «πρέπει» της κοινωνίας και των ανθρώπων που έχουμε γύρω μας. Κι αν πιστεύουμε ότι κάποιες φορές κατορθώνουμε να ξεφύγουμε από αυτές τις απαιτήσεις, καλό είναι να εξετάσουμε τις – φαινομενικά δικές μας – επιλογές και να δούμε κατά πόσον αυτές είναι επηρεασμένες από τις ανάγκες της κοινωνίας.
Δεν θα μπορούσα σε καμία περίπτωση να γενικεύσω και να πω ότι αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους. Άλλωστε, υπάρχουν κι αυτοί που τα όνειρά τους έτυχε (;) με κάποιο μαγικό τρόπο να ταιριάζουν με τις απαιτήσεις τις σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας· που οι φιλοδοξίες τους ήταν άρτια προσαρμοσμένες με αυτές του κοινωνικού μοντέλου που έχει εδραιωθεί για τα καλά. Υπάρχουν λοιπόν κι αυτοί που δεν αντιμετωπίζουν κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα με την υπάρχουσα κατάσταση – ή έτσι επικαλούνται για να μην ταράζονται.
Όπως και να ‘χει – για να επανέλθω στο αρχικό θέμα που πραγματεύτηκα – είναι ειρωνικό να ρωτάς ένα παιδί «τι θέλεις να κάνεις όταν μεγαλώσεις», εφόσον – ως ενήλικας – γνωρίζεις ότι η κοινωνία και οι μηχανισμοί της ενδέχεται να μην του επιτρέψουν ποτέ να το κάνει. Αντί να ρωτάμε ανόητες ερωτήσεις, ας προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τους μικρούς ανθρώπους. Διότι είμαι βέβαιος ότι αρκετοί και αρκετές από εμάς αυτό είναι που είχαμε και έχουμε ανάγκη από όταν ήμασταν μικροί και μικρές μέχρι και σήμερα.
