Η 19η Τροπολογία: η ψήφος στα χέρια των γυναικών

Της Κατερίνας Χομπίτη,

Εκατό χρόνια έχουν περάσει από την εισαγωγή της 19^ης τροπολογίας του Συντάγματος των ΗΠΑ –γνωστή και ως τροπολογία Anthony– σύμφωνα με την οποία οι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών απαγορεύεται να στερούνται του δικαιώματος να ψηφίζουν λόγω του φύλου τους. Οι γυναίκες πάλεψαν για την κατάκτηση του δικαιώματος της ψήφου, καθώς πίστευαν ότι η θέσπισή του ήταν απαραίτητη για την επίτευξη της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ισότητας των δύο φύλων. Οι συνεχιζόμενες πράξεις πολιτικής ανυπακοής, οι εκτεταμένες πιέσεις στον Πρόεδρο και στο Κογκρέσο αλλά και οι κακουχίες που υπέστησαν οι γυναίκες, απέδωσαν καρπούς. Στις 18 Αυγούστου 1920 η αναθεώρηση επικυρώθηκε και εντάχθηκε στο Σύνταγμα των ΗΠΑ.

Στην πραγματικότητα, όμως, η 19^η αναθεώρηση ήταν αποτέλεσμα αγώνων για περισσότερο από 70 χρόνια. Η τροπολογία εισήχθη για πρώτη φορά στο Κογκρέσο το 1878, όπου και έμεινε για περίπου 40 χρόνια. Για πολλά χρόνια οι Σουφραζέτες προσπάθησαν να ενημερώσουν τους πολίτες για τη σημασία του κινήματος υπό την ηγεσία, κυρίως των Susan B. Anthony και Elizabeth Cady Stanton. Στις αρχές του 20^ου αιώνα, η Alice Paul και η Lucy Burns εγκατέλειψαν την Εθνική Ένωση Σουφραζετών (National Woman Suffrage Association), δημιουργώντας το Εθνικό Κόμμα Γυναικών (National Woman’s Party), μια περισσότερο μαχητική οργάνωση που ανέλαβε ριζοσπαστικές ενέργειες και κατάφερε να προσεταιριστεί αρκετές γυναίκες της εποχής. Με την επανεκλογή του Προέδρου Woodrow Wilson, μια αντιπροσωπεία από Σουφραζέτες συναντήθηκε μαζί του, αλλά η προσπάθεια έληξε απέλπιδα. Η ατελέσφορη συνάντηση με τον Πρόεδρο Wilson έπεισε τις Σουφραζέτες ότι έπρεπε να δράσουν άμεσα. Την επόμενη μέρα, 12 ακτιβίστριες έφτασαν στις πύλες του Λευκού Οίκου, σιωπηλές, κρατώντας πανό τα οποία έγραφαν: «Κύριε Πρόεδρε, πόσο ακόμη πρέπει να περιμένουν οι γυναίκες για την ελευθερία τους;» Φυσικά, οι προσπάθειές τους δε σταμάτησαν εκεί. Οι γυναίκες αντιπαρέρχονταν τις ειρωνείες του κόσμου και συνέχιζαν τις πικετοφορίες καθημερινά, ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες.

Η έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και στις ΗΠΑ φάνηκε να είναι ανασταλτικός παράγοντας στην αρχή, αλλά οι ακτιβίστριες ήταν αποφασισμένες να συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις. Αυτή η απόφαση πυροδότησε πληθώρα αντιδράσεων. Οι πολίτες που αρχικά τις περιγελούσαν, τις κατονόμασαν προδότριες και αυτές οι αντιδράσεις δεν άργησαν να πάρουν ανεξέλεγκτες  διαστάσεις. Οι συλλήψεις ξεκίνησαν τον Ιούνιο –με συνήθη κατηγορία την παρακώλυση της κυκλοφορίας– και μέχρι τον Νοέμβριο αυξήθηκαν δραματικά. Τον Αύγουστο οι διαδηλώτριες ύψωσαν πανό που αποκαλούσαν τον Πρόεδρο, “Kaiser Wilson”. Εν καιρώ πολέμου και με το αντιγερμανικό αίσθημα διάχυτο, οι διαδηλώτριες δέχθηκαν βίαιες επιθέσεις από οργισμένα πλήθη. Παράλληλα, οι κρατούμενες διαδηλώτριες ζήτησαν καθεστώς πολιτικού κρατουμένου, το οποίο όμως δεν τους αποδόθηκε. Οι ίδιες προχώρησαν σε απεργία πείνας αλλά μετά από 3 ημέρες άρνησης τροφής, οι φύλακες τις μετέφεραν στην ψυχιατρική πτέρυγα, όπου τις υπέβαλαν σε αναγκαστική σίτιση. Στις 14 Νοεμβρίου, 33 γυναίκες έφτασαν στις φυλακές Occoquan στη Virginia, όπου οι φρουροί τις υποδέχθηκαν με ρόπαλα και ακολούθησαν ειδεχθείς σκηνές. Αυτή η νύχτα έχει μείνει στην ιστορία ως η «Νύχτα του Τρόμου».

Κατά τη διάρκεια αυτών των εξελίξεων, οι δικηγόροι των γυναικών κατάφεραν να μεταφέρουν τις Σουφραζέτες στα δικαστήρια για ακρόαση, όπου μίλησαν για τις βιαιότητες που συνέβησαν στη φυλακή. Περισσότερο όμως από κάθε αφήγηση, η εικόνα των γυναικών προκάλεσε σοκ. Οι βάναυσες μεταχειρίσεις από τους φρουρούς ήταν έκδηλες στην εμφάνιση των θυμάτων. Λίγες ημέρες αργότερα, οι γυναίκες αφέθηκαν ελεύθερες, καθώς η κοινή γνώμη είχε ήδη αρχίσει να μετατοπίζεται. Στις 10 Ιανουαρίου 1918 η τροπολογία για το δικαίωμα της ψήφου των γυναικών πέρασε στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Εξασφαλίζοντας τις απαραίτητες ψήφους και από τη Γερουσία τον Ιούνιο, η σκυτάλη πέρασε στις πολιτείες για μια νέα εκστρατεία επικύρωσης από τον απαραίτητο αριθμό πολιτειών, ώστε η τροπολογία να προστεθεί στο Σύνταγμα των ΗΠΑ.

Η θεμελίωση του δικαιώματος της ψήφου των γυναικών απαιτούσε θυσίες και ελλόχευε κινδύνους που οι γυναίκες αψήφισαν, προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο τους. Δέχθηκαν επιθέσεις και υπέστησαν βασανιστήρια επειδή τόλμησαν να διεκδικήσουν την ισότητα. Η 19^η τροποποίηση ήταν μόνο η αρχή μιας σειράς διαδοχικών επιτευγμάτων των γυναικών στην πολιτική σκηνή. Οι ιστορίες τους αποπνέουν θάρρος, επιμονή, ελπίδα και συνεχίζουν να εμπνέουν τις γυναίκες μέχρι και σήμερα.

“Women have suffered agony of soul which you can never comprehend, that you and your daughters might inherit political freedom. That vote has been costly. Prize it!”

— Carrie Chapman Catt, 1920

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• The 19th Amendment, National Archives (official website), https://www.archives.gov/exhibits/featured-documents/amendment-19
• The Night of Terror: When Suffragists Were Imprisoned and Tortured in 1917, HISTORY, https://www.history.com/news/night-terror-brutality-suffragists-19th-amendment
• The Woman Suffrage Movement, National Women’s History Museum, https://www.womenshistory.org/resources/general/woman-suffrage-movement
• Night of Terror Leads to Women’s Vote in 1917, Women’s e-News, https://womensenews.org/2004/10/night-terror-leads-womens-vote-1917/
• Nineteenth Amendment, History Net, https://www.historynet.com/nineteenth-amendment
• National Woman’s Party: a year-by-year history 1913-1922, University of Washington, http://depts.washington.edu/moves/NWP_project.shtml

Κατερίνα Χομπίτη

Γεννήθηκε το 1999 στο Ρέθυμνο Κρήτης. Σπουδάζει στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Πάντειου Πανεπιστημίου και ομιλεί Αγγλικά και Γερμανικά. Παρακολουθεί σεμινάρια και έχει συμμετάσχει σε μοντέλα προσομοίωσης διεθνών οργανισμών. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τον εθελοντισμό.