Του Κωνσταντίνου Χαρέμη,
Την 20η Ιανουαρίου 2009 μια ιστορική μέρα για την Αμερική ξημερώνει. Έπειτα από αιώνες φυλετικού διαχωρισμού, καταπίεσης και ρατσισμού εις βάρος της αφροαμερικανικής κοινότητας, ένας έγχρωμος πρώην γερουσιαστής από την πολιτεία του Illinois, ο Barack Obama, ορκίζεται ως ο 44ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Η εκλογή του Barack Obama αποτελεί για πολλούς μήνες την πρώτη είδηση για την αμερικανική επικαιρότητα εκείνη τη χρονική περίοδο. Παρασκηνιακά, όμως, στην πολιτική σκηνή της Αμερικής κάτι άλλο αποτελεί τη μεγάλη είδηση, ένα κίνημα που σιγά σιγά αποκτάει δύναμη που τρομάζει.
Η συντριπτική ήττα του μετριοπαθούς ρεπουμπλικανού υποψηφίου John McCain στις προεδρικές εκλογές του 2008 από τον Barack Obama πυροδότησε την οργή των υπερσυντηρητικών υποστηρικτών του κόμματος. Αυτή η οργή στράφηκε, αρχικά, κατά της πολιτικής ηγεσίας του ρεπουμπλικανικού κόμματος, του κατεστημένου, όπως το αποκαλούν οι υπερσυντηρητικοί. Οι τελευταίοι, πλήρως απογοητευμένοι από τις ήττες του κόμματός τους, πίστευαν ότι ήταν ζωτικής σημασίας να ιδρύσουν ένα κίνημα το οποίο θα αντιπροσώπευε ξεκάθαρα και αποκλειστικά τις αξίες τους. Επιπρόσθετα, η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για την ίδρυση του κινήματος. Μεγάλη μερίδα Αμερικανών πλήττονταν από τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας, την υψηλή φορολόγηση και τα τραπεζικά δάνεια τα οποία αδυνατούσε να αποπληρώσει. Κατηγορούσαν την κυβέρνηση ότι παρέμβαινε υπέρ του δέοντος σε ιδιωτικές υποθέσεις και εξαιτίας αυτού δυσκολευόταν οικονομικά.
Έτσι, το 2009 ιδρύεται από τοπικές οργανώσεις του ρεπουμπλικανικού κόμματος το Tea Party Movement, με το όνομά του να είναι εμπνευσμένο από το Κίνημα του Τσαγιού στη Βοστώνη το 1773, το οποίο ήταν ενάντια στη φορολόγηση των αμερικανικών αποικιών από τη Βρετανική αυτοκρατορία. Βασικές θέσεις του κινήματος είναι η χαμηλή φορολόγηση ανεξαρτήτως κοινωνικής κάστας και η πλήρης αποστροφή σε μια μεγάλη, όσον αφορά το εύρος λειτουργίας της, ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Οι οπαδοί του κινήματος υποστηρίζουν τη μείωση του δημόσιου χρέους μέσω της περικοπής δημοσίων υπηρεσιών, απεχθάνονται τον κρατικό παρεμβατισμό και πιστεύουν ότι η κυβέρνηση δε θα έπρεπε να ασχολείται με ζητήματα που οι ίδιοι κρίνουν ότι είναι ιδιωτικά. Παραδείγματος χάριν, για τους υποστηρικτές του Tea Party Movement ζητήματα στα οποία δε θα έπρεπε η κυβέρνηση να εμπλέκεται και αφορούν αποκλειστικά την ιδιωτική σφαίρα του ατόμου, είναι η υγεία και η παιδεία. Ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με το Tea Party Movement, τα αρμόδια υπουργεία των ΗΠΑ για την υγεία και την παιδεία οφείλουν να καταργηθούν, έτσι ώστε να μειωθεί η δημόσια δαπάνη.
Αυτός, όμως, ο αποκλειστικά οικονομοκεντρικός σκοπός του κινήματος δεν κράτησε για πάρα πολύ καιρό. Προκειμένου να μεγαλώσει τη δύναμή του, το Tea Party Movement άνοιξε άμεσα τις αγκάλες του και σε άλλες πτέρυγες του ρεπουμπλικανικού κόμματος. Οι φιλολαϊκιστές ακροδεξιοί, οι οποίοι δε μπορούσαν να αποδεχτούν το γεγονός ότι είχαν έναν έγχρωμο πρόεδρο, έγιναν πολύ γρήγορα ευπρόσδεκτοι καθότι υπεραριθμούσαν των καθαρά υπερσυντηρητικών. Το κίνημα, επίσης, πήρε και την έγκριση της εκκλησίας, καθότι οι ευαγγελιστές βρήκαν πρόσφορο έδαφος να εμπλουτίσουν τον οικονομικό συντηρητισμό με τις δικές τους κοινωνικά αναχρονιστικές αντιλήψεις. Με αυτόν τον τρόπο, συνθήματα όπως «Ομπάμα γύρνα πίσω στην Κένυα» ή «Οι αμβλώσεις σκοτώνουν, δεν είναι δικαίωμα» κυριάρχησαν και έγιναν βασικές πολιτικές θέσεις του κινήματος.
Αυτό το μείγμα υπερσυντηρητικών, ακροδεξιών και πιστών ευαγγελιστών βέβαια σταμάτησε σταδιακά να βασίζεται οικονομικά στις τοπικές οργανώσεις. Δισεκατομμυριούχοι και άνθρωποι της Wall Street έσπευσαν να συνδράμουν οικονομικά στο κίνημα. Άλλοι το έκαναν επειδή πίστευαν ότι τα συμφέροντα και η περιουσία τους βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο, με τον Barack Obama να αναγγέλλει δημόσια κοινωνικά προγράμματα όπως το “Obamacare”, άλλοι επιθυμούσαν να πραγματοποιήσουν την είσοδό τους στην πολιτική σκήνη των ΗΠΑ είτε μέσω του ίδιου του προσώπου τους είτε μέσω δικών τους υποψηφίων, ενώ άλλοι είχαν καθαρά ρατσιστικά κίνητρα βλέποντας έναν Αφροαμερικανό να ηγείται της χώρας.
Ενορχηστρωτές του πακτωλού χρημάτων που εισέρρεαν στο κίνημα ήταν και είναι οι αδερφοί Koch, δισεκατομμυριούχοι με δεσπόζουσα θέση στον συντηρητικό χώρο. Ουσιαστικά, το Tea Party Movement χρηματοδοτήθηκε και εξελίχθηκε με πρωτοβουλία των αδερφών Koch, θέλοντας να αποκτήσουν περισσότερη εξουσία στους κόλπους του ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Κατά τη διάρκεια του 2009 το κίνημα απέκτησε διοίκηση, αφού μια οργάνωση υπερσυντηρητικών λομπιστών με την ονομασία “FreedomWorks” έγινε το μυαλό του κινήματος. Πρόεδρος της οργάνωσης εκείνη τη χρονική περίοδο ήταν ο πρώην ηγέτης του ρεπουμπλικανικού κόμματος στη Βουλή των Αντιπροσώπων, Dick Armey. Ωστόσο, πραγματικό αφεντικό –ή μάλλον αφεντικά– της οργάνωσης ήταν και πάλι οι αδερφοί Koch, οι οποίοι διηύθυναν πλέον ένα κίνημα με τρομερή δυναμική, το οποίο στόχευε σε βαρύγδουπες νίκες στις ενδιάμεσες εκλογές του 2010 για το Kογκρέσο.
Και όντως το κίνημα έκανε αισθητή την παρουσία του στις ενδιάμεσες εκλογές. Αρχικά, υποψήφιοι του Tea Party Movement εκθρόνισαν αρκετά γνωστά μέλη του Κογκρέσου στις εσωκομματικές εκλογές του ρεπουμπλικανικού κόμματος, τα οποία υποστηρίζονταν από το λεγόμενο κατεστημένο του κόμματος. Εν συνεχεία, πολλοί από αυτούς τους υποψηφίους κατάφεραν να εκλεγούν στο Κογκρέσο, βοηθώντας τους Ρεπουμπλικανούς να ανακτήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Το Tea Party Movement συνέχιζε να αποκτά φήμη και δύναμη την οποία ευελπιστούσε να εκμεταλλευτεί στις προεδρικές εκλογές του 2012. Οι υποστηρικτές του ήλπιζαν σε έναν δικό τους υποψήφιο, ο οποίος θα γκρέμιζε ό,τι είχε χτίσει ο μισητός τους αντίπαλος, Barack Obama. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, γινόταν μεγάλη συζήτηση για την πρώην υποψήφια αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Sarah Palin, η οποία αποτελούσε πρόσωπο-σύμβολο για το κίνημα και διαφημιζόταν συνεχώς από το συντηρητικών πεποιθήσεων κανάλι Fox News. Εν τέλει, η Sarah Palin δε δήλωσε υποψήφια για το ρεπουμπλικανικό κόμμα και ένας άνθρωπος του κατεστημένου του κόμματος νίκησε στις προκριματικές, ο εκατομμυριούχος Mitt Romney. Ο ίδιος ο Mitt Romney, όμως, αναγκάστηκε να αλλάξει τις πολιτικές του θέσεις σε πολλά ζητήματα προκειμένου να ικανοποιήσει τα αιτήματα του Tea Party Movement και να εισπράξει την υποστήριξή του για τις προεδρικές εκλογές του 2012. Παρ’ όλη τη στήριξη του κινήματος, ο Mitt Romney ηττήθηκε εύκολα από τον Barack Obama και αυτό ήταν ένα καθοριστικό σημείο στην πορεία του Tea Party Movement.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων, το κίνημα άρχισε να εξασθενεί. Οι υποψήφιοί του έχαναν τις θέσεις τους στο Κογκρέσο και αν και ακόμα είχε ισχυρή επιρροή στο ρεπουμπλικανικό κόμμα, χρόνο με τον χρόνο έχανε μέλη παρά αποκτούσε. Από το 2015, όμως, και έπειτα το Tea Party Movement φαίνεται ότι έχει ξαναγεννηθεί από τις στάχτες του, κυρίως μέσω ενός πασίγνωστου και αμφιλεγόμενου προσώπου, του Donald Trump.
Η εκλογή του Trump ως προέδρου των ΗΠΑ και ως ηγέτη του ρεπουμπλικανικού κόμματος κατέδειξε το πόσο δεξιά το Tea Party Movement μετακίνησε εν τέλει το ρεπουμπλικανικό κόμμα. Αυτό το πείραμα υπερσυντηρητισμού και λαϊκίστικων ακροδεξιών θέσεων κατάφερε να ασκήσει μεγάλη επίδραση σε μια κοινωνία, η οποία βρίθει από ταξικές ανισότητες και απογοήτευση προς το πολιτικό κατεστημένο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 5 years later, here’s how the tea party changed politics, CNN, https://edition.cnn.com/2014/02/27/politics/tea-party-greatest-hits/index.html
- The Tea Party’s Mitt Romney Crisis, The Atlantic, https://www.theatlantic.com/politics/archive/2012/04/the-tea-partys-mitt-romney-crisis/256008/
- Tea Party Movement, Encyclopædia Britannica, https://www.britannica.com/topic/Tea-Party-movement
- The Tea Party Movement, It’s Economic Platform and History, The Balance, https://www.thebalance.com/tea-party-movement-economic-platform-3305571
- A march, but is it a movement?, Politico, https://www.politico.com/story/2009/09/a-march-but-is-it-a-movement-027058
Γεννήθηκε το 1997 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι φοιτητής στο τμήμα Νομικής Επιστήμης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί στον κλάδο της εστίασης και στον τραπεζικό κλάδο και έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά με το θέατρο. Είναι γνώστης Αγγλικής, Ισπανικής και Ρώσικης γλώσσας και έχει συμμετάσχει σε ημερίδες σχετικά με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
