Του Νικόλα Λιαροδήμου,
Μεγάλη εβδομάδα του 2020, σε ενδιάμεσο σταθμό μίας λεωφορειακής γραμμής προς Αθήνα με αφετηρία νησί του Ιονίου. Η στιγμή που αντιλήφθηκα πως η αγάπη δεν πλήττεται από καμία πανδημία. Πλήθος κόσμου, τηρώντας αποστάσεις ανέμενε το λεωφορείο σε ουρά και ήταν από τις λίγες φορές που τόσο πλήθος περίμενε ένα λεωφορείο, χωρίς να έχει σκοπό το ταξίδι ή έστω την υποδοχή κάποιου. Το πούλμαν φτάνει χωρίς κανένα επιβάτη, τα μπαγκάζια του δεν ανοίγουν καν. Είναι γεμάτα δέματα, αλλά με προορισμό την Αθήνα.
Οι συγκεντρωμένοι αρχίζουν να παραλαμβάνουν τα δέματά τους, που όμως είχαν αποθηκευτεί στην καμπίνα. Ο διάδρομος και οι θέσεις υπό κάλυψη από εκείνες τις κούτες που όταν τις δούμε όλοι θα καταλάβουμε πως είναι από χωριό, από κάποιον μεγαλύτερο συνήθως που τα στέλνει σε πολύ δικό του άνθρωπο. Περιείχαν χαρακτηριστικά συσκευασμένα αυγά, που δεν επρόκειτο να σπάσουν ούτε με σεισμό, μέλι τυλιγμένο για ασφάλεια τόσες φορές όσες και ο γόρδιος δεσμός, κουλούρια σε ασφυκτικά γεμάτα μπολ. Τάπερ με γεύσεις στο εσωτερικό τους και αρώματα που γεννήθηκαν στον τόπο από τον οποίο απεστάλησαν. Κρέατα τεμαχισμένα για να μην κουραστεί το παιδί, όπως συνήθως αναφωνούν για τον παραλήπτη, αλλά και ολόκληρα αρνιά, «για να το βάλει το παιδί στη σούβλα με την παρέα του, τώρα που δεν μπορεί να έρθει στο νησί», όπως ακούστηκε κατά την αποστολή…
Η παραλαβή ήταν μία εικόνα συγκινητική και για να είμαι ειλικρινής δεν είχα την τύχη να την αντικρίσω. Η τόσο λεπτομερής περιγραφή, όμως, και γνωρίζοντας τόσο καλά τον αποστολέα και τον παραλήπτη ενός από τα δέματα, με οδήγησαν στην συγκίνηση. Η πραγματικότητα αυτή εξελίχθηκε σε όλη την επικράτεια. Απεδείχθη περίτρανα σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία πως οι δεσμοί των Ελλήνων είναι ισχυρότεροι από κάθε ιό. Η κάθε οικογένεια βρήκε τον τρόπο, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο κανέναν να στείλει την αγάπη, να την μοιράσει και εν τέλη στα δύσκολα να την πολλαπλασιάσει.
Για να μπορέσουν οι αποστολές να φτάσουν πλήρεις υπήρξε μία κινητικότητα ημερών. Καταψύκτες άνοιξαν για να διαπιστωθεί αν το απόθεμα επαρκεί, διότι σε διαφορετική περίπτωση, ακόμα και κοπάδι να μην κατέχει η οικογένεια, τρόπος θα βρεθεί. Πίτες ζυμώθηκαν με ιεροτελεστία και δεν υπήρχε περίπτωση να μη βρεθεί το υλικό που έλειπε για τη συνταγή. Χόρτα περίμεναν καρτερικά (συσκευασμένα σφιχτά), αλλά τελευταία στιγμή κάποιος πετάχτηκε να μαζέψει και σπαράγγια, που αρέσουν στο παιδί. Και αν ο αγρός ήταν μακριά, ο γείτονας ή ο συγγενής (που πάντα δίνουν τη λύση) θα χαμογελούσε προσφέροντας τα για το παιδί που δεν θα μπορούσε να πάει φέτος στο νησί, στο κάθε νησί, στην κάθε ιδιαίτερη πατρίδα. Σε κάθε προϊόν που εστάλη σχεδόν η ίδια τακτική και αντί για μοιρολόι που κάποιος θα έλειπε αυτή τη χρονιά, τραγούδια ευχάριστα, που αντηχούσαν μαζί με τις μυρωδιές που έβγαιναν από τα παράθυρα. «Έτσι πιάνει η ζύμη» θα πει η γιαγιά.
Τα φρέσκα αυγά των δύο τελευταίων ημερών δεν τα άγγιξε κανείς, ο μπαμπάς είχε προνοήσει να έχει καρτέλες αυγοθήκες, μιας και συχνά γίνεται αποστολή. Αλλά αυτή τη φορά ήταν διαφορετικά. Συλλέχθηκαν και συσκευάστηκαν με ευλάβεια. Δεν ήταν τόσα πολλά, αλλά περίσσεψαν και για το παιδί του καλού εκείνου φίλου που δεν είχε… Έμαθα πως, μέχρι και η ώρα που το πασχαλινό φαγητό, (ίδιο στο νησί και στο σπίτι του παιδιού που φέτος έλειπε) θα έμπαινε και θα έβγαινε την ίδια ώρα στην κουζίνα. Έτσι θα απολάμβαναν ταυτόχρονα τις ίδιες γεύσεις, αφού το μαζί αυτή τη φορά ήταν αδύνατο.
Ήταν η εικόνα των συναισθημάτων της επικράτειας. Ήταν μία εικόνα που απέδειξε ρητά και κατηγορηματικά πως το νοικοκυριό (ως μονάδα) στην Ελλάδα, η οικογένεια, δηλαδή, έχει ισχυρά θεμέλια στην οικιακή, αλλά και την τοπική οικονομία. Είναι ο λόγος που κινεί τις τοπικές αγορές κάθε άνοιξη, ώστε να αποκτηθούν τα φυντάνια και να φυτευτεί το περιβόλι. Είναι τα λίγα οικόσιτα ζώα που κατέχει η κάθε οικογένεια για το σπίτι. Είναι οι ελιές που φυτεύτηκαν για να τις έχουν τα παιδιά σε καμία δεκαπενταετία έτοιμες, « να’χει το καθένα τις δικές του». Είναι το αμπέλι για το γιο που του αρέσει το κρασί. Είναι η φράση «έχουμε δικά μας κρέατα εμείς», διαχρονική μα πάντα ουσιαστική. Ακόμα, είναι όσα περιστρέφονται γύρω από την αυτάρκεια, την ποιοτική αυτάρκεια του νοικοκυριού.
Τα χαρακτηριστικά αυτά χαρακτηρίζουν την ελληνική οικογένεια, δίνουν χαρά όχι μόνο όταν παραλαμβάνεται το δέμα, μα και όταν οι παραλήπτες επιστρέφουν στην «πηγή» του. Και αν αποπειραθούμε να μετρήσουμε τις αποστολές των δεμάτων του παρελθόντος θα αποτύχουμε, τόσες πολλές ήταν. Αλλά αυτή τη φορά ήταν Πάσχα και μία άλλη τα γενέθλια και μία παλιότερη η γιορτή. Πάντα η οικογένεια βρίσκει τη χαραμάδα εκείνη που κάνει τα πάντα μοναδικά.
Σε όσους βρέθηκαν μακριά από τα σπίτια τους και σε όσους κίνησαν γη και ουρανό για να μη λείψει τίποτα στα παιδιά. Ιδιαιτέρως, όμως, στη Λευκαδίτισσα γιαγιά Ερικέτη που μαζί με όλα τα καλά, έβαλε το χαρτζιλίκι τυλιγμένο σε μία χαρτοπετσέτα, βάγια που συμβολίζουν την πρώτη ανάσταση και μία εικόνα να προσέχει το παιδί. Χριστός Ανέστη!
