Του Δήμου Γεωργιάδη,
Ραγδαίες μεταρρυθμίσεις και πολύχρονοι αγώνες έχουν δοθεί τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, με στόχο την αντιμετώπιση και εξάλειψη κάθε φυλετικής ανισότητας. Οι γυναίκες σήμερα, μετά από πολλές διακυμάνσεις, κατέχουν τη θέση που τους αρμόζει στην κοινωνία, λαμβάνουν τον ανάλογο σεβασμό και εκτίμηση. Παράλληλα, μέσω εφαρμογής νόμων έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων τους σε όλους τους τομείς. Τι ισχύει όμως στον επαγγελματικό τομέα;
Ένα μεγάλο κεφάλαιο της φυλετικής ανισότητας έχει παραμεριστεί, και δεν είναι άλλο από την ενσωμάτωση της γυναίκας στην οικονομία και τη θέση της στην επαγγελματική δραστηριότητα του παγκόσμιου χάρτη. Τα μέτρα που λήφθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά την αγορά εργασίας φαίνεται να έχουν ανεπαρκή επιρροή στο φαινόμενο της ανισότητας, αφού βάσει στατιστικών η επαγγελματική ανέλιξη της γυναίκας-μάνας δείχνει να είναι καταδικασμένη. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την ανεπάρκεια των μέτρων να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της μητρότητας στην επαγγελματική καριέρα των γυναικών.
Στην Ευρώπη, αποτέλεσμα των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων, έχουν σχεδόν εξαλειφθεί οι μισθολογικές ανισότητες στις ηλικίες κάτω των 30. Ωστόσο, το μισθολογικό χάσμα και η διαφορά στο ποσοστό απασχόλησης φαίνεται να διευρύνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες. Συγκεκριμένα, βάσει των επίσημων στατιστικών, σχεδόν σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη, οι μισθολογικές ανισότητες είναι υπερδιπλάσιες στις ηλικίες 35-64, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες των ηλικιών κάτω των 34. Στον πίνακα που ακολουθεί, φαίνεται ξεκάθαρα πως στην κατηγορία 34+ το μέσο εισόδημα των γυναικών είναι κατά πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο των αντρών.
| Ποσοστό μισθολογικής διαφοράς αντρών – γυναικών | ||
| ΧΩΡΑ | ΗΛΙΚΙΕΣ 18-34 | ΗΛΙΚΙΕΣ 34+ |
| Ηνωμένο Βασίλειο | 6% | 26% |
| Ολλανδία | 2% | 20% |
| Γαλλία | 3% | 19% |
| Τσεχία | 9% | 23% |
| Κύπρος | 7% | 22% |
Πηγή: ec.europa.eu/eurostat
Αξιολογώντας τα στατιστικά, είναι προφανές πως η αποτελεσματικότητα των μέτρων της Ευρώπης για εξάλειψη του μισθολογικού χάσματος, όπως για παράδειγμα η Συνθήκη της Ρώμης το 1957, έχει περιοριστεί στις ηλικίες κάτω των 34 χρονών. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, το χάσμα παραμένει πεισματικά ευρύ. Η κυριότερη αιτία πίσω από τα στατιστικά αυτά, δεν είναι άλλη από την μητρότητα. Βάση των επίσημων στατιστικών, ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών αναγκάζεται να δουλεύει σε δουλειές μερικής απασχόλησης, λόγω των γονικών της καθηκόντων. Συγκεκριμένα, το 31% των γυναικών-μητέρων δεν δραστηριοποιείται επαγγελματικά ή εργάζεται σε δουλειές μερικής απασχόλησης, παραμελώντας έτσι την επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Παράλληλα, μόλις το 4% των ανδρών αφήνουν τη δουλειά τους για να αναλάβουν τις γονικές τους υποχρεώσεις. Ο παραμερισμός της εργασιακής ζωής, λόγω μητρότητας, είναι και η κύρια αιτία πίσω από την άνιση επαγγελματική ανέλιξη που φέρει ως αποτέλεσμα το μισθολογικό χάσμα στις ηλικίες όπου δίνονται οι προαγωγές και οι αυξήσεις. Μπορεί τα μεταρρυθμιστικά μέτρα για πάταξη της μισθολογικής ανισότητας να έχουν εν μέρει εξυπηρετήσει τις ανάγκες των γυναικών για την περίοδο των γονικών τους υποχρεώσεων, παρόλα αυτά η ζημιά που προκαλεί στην ανέλιξη τους η μη δραστηριοποίηση για ένα εύλογο χρονικό διάστημα είναι μη αναστρέψιμη.
Ως αποτέλεσμα της ανάγκης για σημαντική μείωση στις ώρες εργασίας, οι γυναίκες δεν απολαμβάνουν τις ίδιες ευκαιρίες για προαγωγή, αφού περισσότερη ώρα στο σπίτι αντανακλάται σε δυσανάλογη εμπειρία και επαγγελματική βελτίωση σε σχέση με τους άντρες. Καλό θα ήταν να μην εθελοτυφλούμε και να παραδεχτούμε πως το σχέδιο γονικής άδειας δεν κατάφερε να εξαλείψει τις ανισότητες αφού εξυπηρετεί μόνο τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες και όχι τα μακροπρόθεσμα σχέδια ενός γονέα. Το μισθολογικό χάσμα στις ηλικίες 34+ μπορεί να θεωρηθεί αποτέλεσμα των άνισων ευκαιριών για επαγγελματική ανέλιξη και η στέρηση της απαιτούμενης εμπειρίας για διεκδίκηση προαγωγής.
Με απλά λόγια, οι γυναίκες–μητέρες, βάσει των υφιστάμενων δεδομένων, δεν διεκδικούν υπό ίσους όρους μια ανώτερη θέση ή προαγωγή. Είναι καιρός να αντιληφθούμε πως το μισθολογικό χάσμα δεν είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα φυλετικού ρατσισμού, αφού η κύρια αιτία του προβλήματος είναι το άνισο εργασιακό περιβάλλον, που δημιουργείται λόγω της αδυναμίας του συστήματος να προστατέψει την επαγγελματική ανέλιξη μιας μητέρας. Τα ευρωπαϊκά μέτρα που προνοούν εξασφάλιση της ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας (άρθρο 157 ΣΛΕΕ) δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την απόλυτη ισότητα των δύο φύλων, αφού αναφέρεται στα μισθολογικά δικαιώματα και όχι σε ίσες ευκαιρίες ανέλιξης.
Εάν πραγματικά επιζητούμε την προστασία των δικαιωμάτων της εργαζόμενης μητέρας πρέπει να ανιχνεύσουμε την ρίζα του προβλήματος και να προτείνουμε λύσεις που θα εξυπηρετούν τις βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες ανάγκες των γυναικών. Ο διαχωρισμός και οι ίσες ευκαιρίες των δύο φύλων στην αγορά εργασίας παραμένει ένα άλυτο ζήτημα στην Ε.Ε., η οποία καλείται να βρει τις λύσεις ώστε να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες εργασίας όπου οι γονείς θα μπορούν να συνδυάσουν την επαγγελματική τους ανέλιξη με την πρέπουσα ανατροφή των παιδιών.
Γεννήθηκε το 1995 και μεγάλωσε στην Λευκωσία της Κύπρου. Έχει σπουδάσει Νομική στο University of Derby, με μεταπτυχιακό law, human rights, international relations and political science στο University of Manchester. Επίσης έχει λάβει δίπλωμα στο financial technology από το Harvard University. Είναι υπεύθυνος διεθνών σχέσεων της ΦΠΚ Πρωτοπορίας, γενικός γραμματέας της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Φοιτητικών Ενώσεων και πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Φοιτητικής Ένωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διετέλεσε επίσης αναπληρωτής πρόεδρος της Πρωτοπορίας Ηνωμένου Βασιλείου, όπως και υπεύθυνος τύπου. Εργάζεται ως δικηγόρος σε ιδιωτικό δικηγορικό γραφείο στη Λευκωσία. Φέρει έντονη δραστηριότητα σε κοινωνικά και φιλανθρωπικά θέματα και είναι ιδρυτής της μη κερδοσκοπικής - φιλανθρωπικής οργάνωσης "be a hero''.
