Του Αναστάση Μπάρλα,
Το πέρασμα από την παραδοσιακή μορφή κοινωνίας στη νεωτερικότητα δεν αποτέλεσε ένα μεμονωμένο συμβάν, αλλά χρειάστηκαν αιώνες για να καταλήξουμε σε αυτό που ονομάστηκε νεωτερική κοινωνία. Μια μορφή κοινωνίας, δηλαδή, που πρώιμα και κύρια χαρακτηριστικά της αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν η ορθολογικότητα αλλά και η όλο αυξανόμενη διεκδίκηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μία, λοιπόν, από τις ουσιαστικότερες αλλαγές κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης ήταν και η εκκοσμίκευση, δηλαδή η σταδιακή μετατροπή μιας κοινωνίας στηριγμένης σε θρησκευτικές αξίες και δοξασίες σε μια κοινωνία βασιζόμενη σε κοσμικές αξίες και θεσμούς, όπως πολιτικούς. Η Ευρώπη και συγκεκριμένα η Δύση, έπαιξαν πρωταρχικό ρόλο σε όλη αυτήν τη διαδικασία και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι εκείνο της «Ένδοξης Επανάστασης» του 1688 στην Αγγλία.
Το 1685 στον θρόνο της Αγγλίας εγκαθιδρύθηκε ο Βασιλιάς Ιάκωβος ο Β´, ο οποίος ασπαζόταν σε μεγάλο βαθμό τον Καθολικισμό. Αυτό συντελούσε και στο μεγαλύτερό του πολιτικό πρόβλημα, καθώς η προσπάθειά του να διατηρήσει τον Ρωμαιοκαθολικισμό ως άρχουσα κατάσταση στην Αγγλία τον απομάκρυνε από το αγγλικό κοινοβούλιο, με αποτέλεσμα ο Ιάκωβος να μην έχει συμμάχους. Παρ’ όλα αυτά, οι διάδοχοι του βασιλιά μέχρι εκείνο το χρονικό σημείο ήταν οι δύο κόρες του, η Μαρία Β´ (πρώτη σε σειρά διαδοχής) και η Άννα της Μεγάλης Βρετανίας, που ήταν Προτεστάντισσες και συνεπώς υπήρχε μια «σώζουσα» ελπίδα για την εξέλιξη των πραγμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Μαίρη ήταν σύζυγος του Γουλιέλμου της Οράγγης (προτεστάντης επίσης), ο οποίος ήταν και εθνικός διοικητής των βασικών επαρχιών της Ολλανδικής Δημοκρατίας. Το διάστημα εκείνο κυμαινόταν ο πόλεμος της Μεγάλης Συμμαχίας εναντίον της Γαλλίας, και ο Γουλιέλμος χρειαζόταν την αγγλική συμμαχία (ιδιαίτερα το ναυτικό της) προκειμένου να αντισταθεί σε μια γαλλική επίθεση. Ο τελευταίος προσπαθούσε να επηρεάσει την αγγλική πολιτική για μεγάλο χρονικό διάστημα και γνώριζε πως η κληρονόμος του θρόνου και σύζυγός του Μαίρη θα ενίσχυε την ευνοϊκή στάση της Αγγλίας απέναντι στην Ολλανδική Δημοκρατία.
Ωστόσο, στις 10 Ιουνίου του 1688 γεννήθηκε ο γιος του Ιάκωβου Β´, και η ανησυχία τόσο του αγγλικού κοινοβουλίου, όσο και του Γουλιέλμου για μια συνέχεια καθολικής δυναστείας ήταν πολύ έντονη. Έτσι, οι κοινοβουλευτικοί ήρθαν σε συνεννόηση με τον Γουλιέλμο και τον κάλεσαν να αναλάβει τον θρόνο της Αγγλίας. Ο τελευταίος με τη σειρά του προχώρησε στην αποστολή στρατού και στην αναπόφευκτη ανατροπή του Ιάκωβου Β´.
Συνέπειες της Επανάστασης ή «Αναίμακτης Επανάστασης» όπως ονομάστηκε, ήταν η ένωση των δύο στεμμάτων (Αγγλίας και Ολλανδίας), η κοινή αγορά και η ενδυνάμωση του ναυτικού των δύο χωρών. Υποστηρίζεται ότι η ανατροπή του Ιάκωβου εγκαινίασε την κοινοβουλευτική δημοκρατία στην Αγγλία, διότι ο Μονάρχης δεν ανέλαβε ποτέ ξανά την απόλυτη εξουσία. Ο Ρωμαιοκαθολικισμός δεν επανεγκαθιδρύθηκε ποτέ ξανά στην Αγγλία. Για τους καθολικούς, η Επανάσταση αποτέλεσε πλήγμα τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά, καθώς αποκλείστηκαν από το δικαίωμα ψήφου για πάνω απο 100 χρόνια. Η «Ένδοξη Επανάσταση» χρησιμοποιήθηκε σαν όρος απο τον Τζον Χάμντεν το 1689, ενός επιφανούς κοινοβουλευτικού, και είναι μια έκφραση που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα στο Αγγλικό κοινοβούλιο, ώστε να δείξει τις γερές βάσεις του και την παράδοση του κοινοβουλευτισμού στην αγγλική κοινωνία.
Βιβλιογραφία
- Η ιστορία της Ευρώπης, (επιμέλεια Δρ. Τζον Στίβενσον), εκδ. Κωστόπουλος (2005), σσ. 246-247
- Μικρή Ιστορία του Κόσμου, E. H. Gombrich, εκδ. Πατάκη (2007), σσ. 252-255
- Λαϊκή Ιστορία του Κόσμου, Κρις Χάρμαν, εκδ. Τόπος (2008), σσ. 216
Είναι γεννημένος το 2000 και σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Φέρει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην νεότερη και σύγχρονη ιστορία.
