Του Κυριάκου Χατζησάββα,
Το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1966 και μέχρι το φθινόπωρο του 1968, είχε αναγνωριστεί από το FBI ως το πιο επικίνδυνο κίνημα Μαύρης Απελευθέρωσης. Με επικεφαλής, μέχρι και τον θάνατο του, τον Hoover και με το COINTELPRO να βρίσκεται στην ακμή του, το FBI προέβη σε έναν πόλεμο, χωρίς προηγούμενο, κατά των Μαύρων Πανθήρων. Χαρακτηριστικά, 233 εκ των 295 επιχειρήσεων που έλαβαν χώρα την εποχή του COINTELPRO κατά των κινημάτων της Μαύρης Απελευθέρωσης, είχαν ως στόχο το BPP (Black Panther Party). Πιο κάτω θα μελετήσουμε μερικές από τις δράσεις του γραφείου την εποχή αυτή καθώς και τα αποτελέσματα αυτών.
Η πρώτη δράση του FBI κατά του κόμματος ακολούθησε τη συγχώνευση του SNCC με το BPP, η οποία ανακοινώθηκε στις 17 Φεβρουαρίου του 1968. Όπως αναφέρεται σε μήνυμα του Moore προς τον Sullivan, στις 10 Οκτωβρίου, το γραφείο, αμέσως μετά τη συγχώνευση, έθεσε σε λειτουργία COINTELPRO με σκοπό τη διάσπαση των «δύο εξεχόντων μαύρων εξτρεμιστικών ομάδων». Σύντομα, ο H. Rap Brown, ηγετικό στέλεχος του SNCC, κατηγορήθηκε και φυλακίστηκε για «υποκίνηση φυλετικών ταραχών» στο Μέριλαντ. Συνέχεια είχε η εξουδετέρωση του άλλου ηγέτη του SNCC, Stokely Carmichael, για την οποία χρησιμοποιήθηκε μία άλλη τακτική. Όπως προτάθηκε σε σημείωμα στις 10 Ιουλίου του 1968, το FBI ξεκίνησε ενέργειες με στόχο να δοθεί η εντύπωση πως ο Carmichael ήταν πληροφοριοδότης της CIA. Η δράση του γραφείου στέφθηκε με επιτυχία, με το BPP να κατηγορεί ως πληροφοριοδότη και να διώχνει από το κόμμα τον Carmichael στις 5 Σεπτεμβρίου του 1970, με τον τελευταίο φοβούμενο για τη ζωή του να εγκαταλείπει την Αμερική.
Παράλληλα με τα παραπάνω γεγονότα, ο Eldridge Cleaver, ηγέτης των Μαύρων Πανθήρων στην Καλιφόρνια, είχε συνάψει συμφωνία, κατά την οποία θα ήταν υποψήφιος του Peace and Freedom Party για τις επερχόμενες εκλογές. Με την προεκλογική εκστρατεία να ωφελεί ιδιαίτερα το κόμμα, ο Cleaver έγινε ο κύριος στόχος του FBI. Λίγες ώρες μετά τη δολοφονία του Martin Luther King, υπήρξε ανταλλαγή πυρών μεταξύ Μαύρων Πανθήρων και της αστυνομίας του Όουκλαντ, με τον Cleaver να συλλαμβάνεται. Ενώ δεν κατηγορήθηκε για τη συμπλοκή, τέθηκε υπό επιτήρηση, την οποία σύντομα κατηγορήθηκε πως παραβίασε. Παρά την απόφαση του δικαστή Raymond Sherwin, του Αρείου Πάγου, σχετικά με την αθωότητα του Cleaver, ο τελευταίος οδηγήθηκε στις φυλακές του Σαν Κουέντιν στις 27 Νοεμβρίου του 1968. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, προτίμησε την εξορία, αρχικά στην Κούβα, αργότερα στην Αλγερία και τελικά στη Γαλλία, με τους Μαύρους Πάνθηρες να χάνουν έναν από τους πιο χαρισματικούς τους ηγέτες.
Πέρα από τη στοχοποίηση ηγετικών στελεχών του κόμματος, το FBI προχώρησε και στη δημιουργία αντιπαραθέσεων μεταξύ των Μαύρων Πανθήρων και άλλων κινημάτων, τακτική που είχε ξαναχρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην περίπτωση του Malcolm X και του NoI. Αυτή τη φορά στόχος του γραφείου ήταν η διαμάχη του BPP με τους US (United Slaves). Το FBI, σε συνέχεια σημειώματος COINTELPRO του SAC (Special Agent in Charge) του Λος Άντζελες προς τον Hoover, δημιούργησε μια ψεύτικη ιστορία κατά την οποία οι Πάνθηρες σκόπευαν να δολοφονήσουν τον αρχηγό των US, Ron Karenga. Μέσω άρθρων, μηνυμάτων και σκίτσων, το FBI προκάλεσε μια βεντέτα μεταξύ των δύο κινημάτων, η οποία οδήγησε σε δολοφονίες μελών και των δύο κινημάτων. Ενέργειες σαν αυτές βοήθησαν στη δημιουργία βαθιών διαιρέσεων, οι οποίες απέτρεψαν την πιθανότητα μιας ενωμένης πολιτικής δράσης εντός της μαύρης κοινότητας.
Παρόμοια μέθοδος χρησιμοποιήθηκε στο Σικάγο, όπου ο ηγέτης του BPP της περιοχής, Fred Hampton ήταν κοντά σε συμφωνία συνεργασίας με τους Blackstone Rangers. Το FBI απέστειλε ανώνυμα γράμματα στον επικεφαλής των Rangers, στα οποία τον προειδοποιούσε πως ο Hampton σκόπευε να τον δολοφονήσει και να αναλάβει ο ίδιος τη συμμορία του. Ανάλογες τακτικές χρησιμοποιήθηκαν για την αποτροπή συνεργασιών του BPP και με άλλες οργανώσεις, εμποδίζοντας τον Hampton να υλοποιήσει το όνειρο του, έναν «πολύχρωμο συνασπισμό», που θα περιλάμβανε κι άλλες μειονότητες. Παράλληλα, το FBI είχε καταφέρει να τοποθετήσει δίπλα στον ηγέτη του BPP χαφιέ με το όνομα William O’Neal. Ο τελευταίος δημιούργησε μία αναλυτική κάτοψη του διαμερίσματος του Hampton, με την οποία οι αστυνομικές δυνάμεις οργάνωσαν μια ένοπλη έφοδο. Το βράδυ της 3ης Δεκεμβρίου του 1969, λίγες ώρες πριν την έφοδο, ο O’Neal βάζει υπνωτικά στο αναψυκτικό του Hampton. Οι αστυνομικοί πραγματοποιούν έφοδο στις 4 το πρωί, αδειάζοντας συνολικά 98 γεμιστήρες και δολοφονώντας τον Hampton και τον Clark, αρχηγό του BPP στο Ιλλινόις. O Clark φαίνεται να ήταν ο μόνος που ανταπέδωσε πυρά, προλαβαίνοντας να ρίξει ελάχιστες σφαίρες πριν πεθάνει, ενώ ο Hampton δέχθηκε συνολικά 3 σφαίρες, με τις 2 στο κεφάλι εξ επαφής, ενώ βρισκόταν σε κατάσταση κώματος.
Μέχρι τις αρχές του 1970, μετά από πολλές εφόδους, συλλήψεις και δολοφονίες, το κόμμα είχε χάσει μεγάλο μέρος από την ισχύ του, με τα μέλη να χωρίζονται σε δύο παρατάξεις, τους υποστηρικτές του Eldridge Cleaver, απελασμένου στην Αλγερία, και του Huey P. Newton. Βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος το FBI ενορχήστρωσε ένα πρόγραμμα με στόχο την ολική ρήξη των δύο παρατάξεων. Μέσω μιας σειράς ανώνυμων γραμμάτων και προς τις δύο πτέρυγες του κόμματος, όπως προτάθηκε σε σημείωμα COINTELPRO του George Moore προς τον William Sullivan στις 14 Μαΐου 1970, το FBI κατάφερε να διευρύνει το χάσμα, με τις διαφωνίες να οδηγούν ακόμη και σε εκτελέσεις εντός του κόμματος. Το FBI έφτανε όλο και πιο κοντά στο στόχο του για ολική εξάλειψη των Μαύρων Πανθήρων.
Χαρακτηριστική του ανελέητου πόλεμου του Hoover και του FBI κατά του BPP υπήρξε και η στοχοποίηση δράσεων κοινωνικής μέριμνας του κόμματος. Συγκεκριμένα, μέσω ενός χαφιέ τους στο Σακραμέντο, δημιούργησαν ένα ρατσιστικό και βίαιο βιβλίο ζωγραφικής για παιδιά, το οποίο σκόπευαν να μοιράσουν εκ μέρους των Πανθήρων. Όταν αυτό έπεσε στα χέρια του Bobby Seale και άλλων μελών της ηγεσίας του κόμματος στην περιοχή δόθηκε εντολή για την άμεση καταστροφή του. Ωστόσο, το FBI επέλεξε να αποστείλει αντίτυπα σε δεκάδες εταιρείες που χορηγούσαν το πρόγραμμα Breakfast for Children, το οποίο προσέφερε πρωινό σε δεκάδες χιλιάδες παιδιά με οικονομικά προβλήματα, αλλά και στην τοπική εκκλησία που παρείχε τον χώρο της για το συσσίτιο. Αποτέλεσμα ήταν η αναστολή του προγράμματος.
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις εκατοντάδες δράσεις του FBI με σκοπό την εξουδετέρωση του Black Panther Party. Ο πόλεμος υπήρξε διαρκής και το κόμμα έδειξε αδυναμία ως προς την αντιμετώπιση και πολλές φορές ακόμη και την αναγνώριση των ενεργειών του γραφείου. Μέχρι το 1974, μόλις 8 χρόνια μετά την ίδρυση του, το BPP δεν μπορούσε πλέον να θεωρείται βιώσιμο πολιτικό κόμμα. Έτσι, το ισχυρότερο κίνημα Μαύρης Απελευθέρωσης είχε πλέον διαλυθεί και μαζί του εξανεμίστηκαν και οι ελπίδες των Αφροαμερικανών για αυτοκυριαρχία και αυτοδιάθεση.
Στην αντίπερα όχθη το εγχείρημα του FBI είχε στεφθεί με απόλυτη επιτυχία. Μέσω του COINTELPRO ο Hoover κατάφερε να εξολοθρεύσει τα μαύρα κινήματα και τους ηγέτες τους, σε έναν πόλεμο ρατσιστικά φορτισμένο, με τον χαρακτήρα αυτό να καταδεικνύεται στον χαρακτηρισμό του BPP ως τον μεγαλύτερο εσωτερικό εχθρό της χώρας την ίδια χρονική περίοδο που το Ku Klux Klan βρισκόταν ακόμη σε ενεργό δράση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Jeffrey Haas (2009), The Assassination of Fred Hampton: How the FBI and the Chicago Police Murdered a Black Panther, Lawrence Hill Books
- Nelson Blackstock (1975), COINTELPRO: The FBI’S Secret War on Political Freedom, Monad Press
- Tim Weiner (2012), A History of the FBI, Random House
- Ward Churchill, Jim Vander Wall (1990), The COINTERPRO Papers : Documents from the FBI’S Secret Wars Against Domestic Dissent, South End Press
- FBI Record: The Vault, vault.fbi.gov, διαθέσιμο εδώ
