Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
Δύο ώρες μακριά από την πολύβουη Αθήνα, με τους γρήγορους ρυθμούς της, βρίσκεται το πανέμορφο και ήσυχο νησί των Σπετσών. Πρόκειται για το νησί αυτό που οι ταξιδιώτες επιλέγουν δικαίως για τις πασχαλινές ή τις καλοκαιρινές διακοπές τους, αλλά και για μια μικρή απόδραση το φθινόπωρο ή το χειμώνα. Υπάρχουν, όμως, και εκείνοι που το επιλέγουν για τα έθιμα και τις παραδόσεις του, κάποια από τα οποία προσελκύουν χιλιάδες κόσμο, που θέλει να τα δει και να τα θαυμάσει. Πάμε, λοιπόν, να δούμε κάποια από τα έθιμα των Σπετσών.
Αρμάτα
Η Αρμάτα δικαίως αποτελεί το σημαντικότερο γεγονός για το νησί των Σπετσών. Κάθε δεύτερο Σάββατο του Σεπτεμβρίου, το νησί τιμά τη νίκη των Σπετσιωτών απέναντι στους Τούρκους, μέσω της αναπαράστασης της ναυμαχίας. Το όνομα «Αρμάτα» προήλθε από το μεγάλο θαύμα που έκανε η Παναγία, με αποτέλεσμα οι Σπετσιώτες να ονομάσουν το μικρό εκκλησάκι στην τοποθεσία εκείνη «Παναγία Αρμάτα». Το γεγονός αυτό αποτελεί μια θριαμβευτική νίκη παγκόσμιας εμβέλειας, με τον εορτασμό του να διαρκεί μία εβδομάδα. Κάθε χρόνο, στις αρχές του Σεπτεμβρίου, πλήθος κόσμου συρρέει στο νησί για να δει με τα μάτια του την αναπαράσταση αυτού του σπουδαίου ιστορικού γεγονότος, που όμοιό του δεν υπάρχει!
Μ. Σάββατο – Ενορία Αναλήψεως
Κάθε Μ. Σάββατο το βράδυ, μόλις ειπωθεί το πρώτο «Χριστός Ανέστη» από τον ιερέα, λαμβάνει χώρα ένα πολύ όμορφο έθιμο, το οποίο συνεχίζεται ακατάπαυστα εδώ και πολλές δεκαετίες. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το κάψιμο μιας βάρκας. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, ένα πλήθος σέρνει τη βάρκα τρέχοντας και την τοποθετεί στο σημείο όπου θα καεί, δίπλα στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας της Αναλήψεως. Μόλις λίγα δευτερόλεπτα μετά το πρώτο «Χριστός Ανέστη», η βάρκα έχει αρχίσει ήδη να καίγεται, και το γεγονός συνοδεύεται από άπειρα πυροτεχνήματα που στολίζουν τον ουρανό και θυμίζουν τη χαρμόσυνη ημέρα της Ανάστασης του Χριστού. Ακριβώς την επόμενη ημέρα, δηλαδή την Κυριακή του Πάσχα το βράδυ, πραγματοποιείται η καύση του Ιούδα, στην πλατεία του Ποσειδωνείου, συνοδευόμενη πάντα από αμέτρητα πυροτεχνήματα!
Άγιος Μάμας
Κάθε 1η Σεπτεμβρίου το βράδυ, μετά την εκκλησιαστική λειτουργία, λαμβάνει χώρα άλλο ένα χαρμόσυνο γεγονός. Μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Μάμα, μικροί και μεγάλοι αφήνουν μικρά καραβάκια στη θάλασσα, με τα περισσότερα από αυτά να έχουν αναμμένα κεράκια ή ρεσώ στο εσωτερικό τους. Πώς προέκυψε, άραγε, αυτό το έθιμο; Λέγεται πως κάποιος ναυτικός είχε ένα καΐκι, το οποίο μετέφερε μούστο. Το καΐκι αυτό προσέκρουσε σε ξέρα, περίπου 100 μέτρα έξω από την ακτή, την ημέρα ακριβώς που γιόρταζε ο Άγιος. Όταν ο ναυτικός σώθηκε, έκτισε στο σημείο εκείνο εκκλησάκι προς τιμήν του Αγίου Μάμα. Έκτοτε, κάθε πρώτη Σεπτεμβρίου, οι κάτοικοι των Σπετσών—και όχι μόνο—αφήνουν καραβάκια στη θάλασσα, με κάποιους να «διαγωνίζονται» για την πιο πρωτότυπη ιδέα ή το πιο μεγάλο καραβάκι, καθιστώντας το έθιμο αυτό μια χαρμόσυνη παράδοση που θα συνεχιστεί για πολλές γενιές ακόμα.
Πρωτομαγιά
Κάθε πρώτη Μαΐου γιορτάζεται με λίγο… θόρυβο, κυρίως από τη νεολαία, η οποία τηρεί το συγκεκριμένο έθιμο. Τι συμβαίνει, όμως, εκείνη την ημέρα; Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες παίρνουν στην κυριολεξία ό,τι τενεκεδένιο υπάρχει —ακόμα και χαλασμένα πλυντήρια—, τα δένουν πίσω στην άκρη κάποιου οχήματος και τα σέρνουν, ή τα «τζαράνε», όπως λένε και στις Σπέτσες. Στην προκειμένη περίπτωση, βλέπουμε, από μηχανάκια και ποδήλατα, μέχρι και τρίκυκλα, να προχωρούν με ταχύτητα και να σέρνουν κάθε λογής τενεκεδένια αντικείμενα. Λόγω του ήχου, οι περισσότεροι βγαίνουν στα μπαλκόνια τους ή τις αυλές τους, ώστε να θαυμάσουν
και να δουν, το συγκεκριμένο έθιμο, ή όπως λένε στο νησί, «να τζαράνε τον Μάη»!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιερός Ναός Αγίου Μάμα, spetses.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ναυμαχία Σπετσών – Αρμάτα, spetses.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ήθη και Έθιμα Σπετσών: Ανακαλύψτε το νησί της Αρμάτας, gnoristetinellada.gr, διαθέσιμο εδώ
