Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, καθώς η επιστροφή των Ηνωμένων Πολιτειών σε πολιτικές προστατευτισμού υπό την ηγεσία του Προέδρου Τραμπ έχει προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στο διεθνές εμπορικό σύστημα. Η επιβολή δασμών σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και έναν αιώνα, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που δημιουργούν αυτές οι πολιτικές, έχει οδηγήσει σε σημαντική επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), η παγκόσμια ανάπτυξη για το 2025 αναμένεται να φτάσει μόλις το 2,8%, μειωμένη από το 3,3% που προβλεπόταν τον Ιανουάριο. Η επιβράδυνση αυτή αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των δασμών και στην αβεβαιότητα που αποθαρρύνει τις επενδύσεις και περιορίζει τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, επιβάλλοντας δασμούς που φτάνουν έως και το 145% σε εισαγόμενα αγαθά, έχουν οδηγήσει σε αντίποινα από την Κίνα, η οποία επέβαλε δασμούς 125% σε αμερικανικά προϊόντα. Αυτή η ανταλλαγή δασμών έχει ουσιαστικά δημιουργήσει ένα εμπορικό αδιέξοδο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
Η αβεβαιότητα που προκαλείται από αυτές τις πολιτικές έχει οδηγήσει τις επιχειρήσεις να αναβάλουν επενδύσεις και να μειώσουν τις δαπάνες τους, ενώ οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί επανεκτιμούν την έκθεσή τους σε κινδύνους. Αυτό το περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας και περιορισμένων χρηματοπιστωτικών συνθηκών λειτουργεί ως αρνητικό σοκ ζήτησης, επιβαρύνοντας περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα.
Η επίδραση των δασμών στις συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι περίπλοκη. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να δουν το νόμισμά τους να εκτιμάται, η αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα και οι αμυδρές προοπτικές ανάπτυξης μπορούν να ασκήσουν πιέσεις στο δολάριο. Μακροπρόθεσμα, το δολάριο μπορεί να υποτιμηθεί σε πραγματικούς όρους εάν οι δασμοί μεταφραστούν σε χαμηλότερη παραγωγικότητα στον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών των ΗΠΑ σε σχέση με τους εμπορικούς τους εταίρους.
Οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία έχουν αυξηθεί, και η επιδείνωση των εμπορικών εντάσεων θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω την ανάπτυξη. Οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες θα μπορούσαν να περιοριστούν περαιτέρω καθώς οι αγορές αντιδρούν αρνητικά στις μειωμένες προοπτικές ανάπτυξης και στην αυξημένη αβεβαιότητα. Ενώ οι τράπεζες παραμένουν γενικά καλά κεφαλαιοποιημένες, οι χρηματοπιστωτικές αγορές ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρότερες δοκιμασίες.
Οι προοπτικές ανάπτυξης θα μπορούσαν, ωστόσο, να βελτιωθούν άμεσα εάν οι χώρες χαλαρώσουν την τρέχουσα εμπορική τους πολιτική και συνάψουν νέες εμπορικές συμφωνίες. Η αντιμετώπιση των εσωτερικών ανισορροπιών μπορεί, σε διάστημα ετών, να αντισταθμίσει τους οικονομικούς κινδύνους και να αυξήσει την παγκόσμια παραγωγή, συμβάλλοντας σημαντικά στο κλείσιμο των εξωτερικών ανισορροπιών. Για την Ευρώπη, αυτό σημαίνει αύξηση των δαπανών για υποδομές για την επιτάχυνση της αύξησης της παραγωγικότητας. Σημαίνει επίσης την ενίσχυση της στήριξης της εγχώριας ζήτησης στην Κίνα και την ενίσχυση της δημοσιονομικής εξυγίανσης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η παγκόσμια οικονομική ολοκλήρωση δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι μέσο για την επίτευξη υψηλότερων βιοτικών επιπέδων για όλους. Η τρέχουσα κρίση προσφέρει την ευκαιρία για αναθεώρηση και αναδιάρθρωση του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος, με στόχο την προώθηση της βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Global Economy Enters a New Era, IMF.org, διαθέσιμο εδώ
- IMF World Economic Outlook: economic uncertainty is now higher than it ever was during COVID, The Conversation, διαθέσιμο εδώ
