Του Αναστάση Μπάρλα,
Μετά την πορεία που ακολούθησε η επανάσταση του Φλεβάρη, τα κόμματα των Μενσεβίκων και των Σοσιαλεπαναστατών που βρίσκονταν στη Ρωσική Προσωρινή Κυβέρνηση, όχι μόνο δε μπορούσαν να δώσουν λύση στα προβλήματα της χώρας, αλλά είχαν να αντιμετωπίσουν την περίπτωση της σοσιαλιστικής επανάστασης και αδυνατούσαν να εκπληρώσουν και τους δύο βασικούς τους στόχους: τον τερματισμό του πολέμου και την αναδιανομή της γης.
Οι εξελίξεις μέσα στον Οκτώβρη είναι πραγματικά ραγδαίες. Προσπαθώντας να παρακινήσουν τους πολίτες με την ταυτόχρονη απειλή του χαμού της Πετρούπολης, οι Μενσεβίκοι φέρανε στις 9 του μήνα στο Σοβιέτ μια πρόταση για τη δημιουργία «Επαναστατικής Στρατιωτικής Επιτροπής» (Ε.Σ.Ε), που θα είχε σαν καθήκον της την υπεράσπιση της πρωτεύουσας με τη βοήθεια οπλισμένων εργατικών αποσπασμάτων. Αυτό ήταν πραγματικά «θείο δώρο» για τους Μπολσεβίκους, που βρήκαν έτσι την ευκαιρία που ζητούσαν να συνδέσουν το Σοβιέτ της Πετρούπολης με τη στρατιωτική δράση, χωρίς να γίνει πολύ φανερό ότι αποσκοπούσαν στην κατάληψη της εξουσίας.
Η Επιτροπή, αρχικά, αρνήθηκε να υπακούσει στην εντολή της κυβέρνησης να αποσταλούν τα 2/3 της φρουράς της Πετρούπολης στο μέτωπο. Μια τέτοια μαζική ανυπακοή ήταν πραγματικά μια αφορμή εξέγερσης και ταυτόχρονα η πρώτη νίκη της Επιτροπής. Ο Πρωθυπουργός και μετριοπαθής σοσιαλιστής Αλεξάντρ Κέρενσκι προτιμούσε να δει την Πετρούπολη στα χέρια των Γερμανών, προκειμένου να απαλλαγεί από τους στρατιώτες που ήταν άμεση απειλή για τον ίδιο και το καθεστώς του. Οι Μπολσεβίκοι στηριζόμενοι στη φυσική απροθυμία των στρατιωτών να πολεμήσουν, εξασφάλισαν μια χωρίς προηγούμενο ομοψυχία στη φρουρά και την συνέδεσαν στενά με τους εργάτες της πόλης.
Αμέσως μετά, άρχισε ο εξοπλισμός και η εκπαίδευση των εργατών, όσο βέβαια αυτό ήταν δυνατόν. Τα οπλοστάσια εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, με τα πολεμικά εργοστάσια να παραδίδουν ένα μεγάλο μέρος από την παραγωγή τους κατευθείαν στο Σοβιέτ.
Τη νύχτα της 23ης με 24η Σεπτέμβρη, μία μόλις ημέρα πριν ανοίξει επίσημα το Συνέδριο των Σοβιέτ, η Ρωσική Προσωρινή Κυβέρνηση προχωράει σε δικαστική δίωξη της Ε.Σ.Ε και σε κλείσιμο των μπολσεβίκικων εφημερίδων. Λίγες μέρες μετά, μια δεύτερη επανάσταση θα λάμβανε μέρος, κατά την οποία οι εργάτες και οι αγρότες της Ρωσίας καθοδηγούμενοι από το κόμμα των Μπολσεβίκων και τον ηγέτη τους Βλάντιμιρ Λένιν, ήρθαν στην εξουσία ρίχνοντας την προσωρινή κυβέρνηση. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία που τα ηνία μιας χώρας περνούσαν στα χέρια των εργατών.
Ωστόσο, ο δρόμος της Σοβιετικής Δημοκρατίας δεν ήταν εύκολος. Τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό ήταν πολλοί εκείνοι που δεν ήταν διατεθειμένοι να αποδεχτούν τη νίκη της επανάστασης.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή, η νέα σοβιετική κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με δεκάδες νέα πολεμικά μέτωπα. Αρχικά, ο πόλεμος με τη Γερμανία και οι πιστοί πολέμαρχοι του Τσάρου. Οι κινήσεις των οπαδών του τσαρισμού συνάντησαν σθεναρή αντίσταση από τον ρωσικό λαό. Με μια απίστευτη αποφασιστικότητα δημιουργήθηκε από το πουθενά ο Κόκκινος Στρατός, που κάτω από την καθοδήγηση και ηγεσία του Λέων Τρότσκι, κατάφερε να αποκρούσει τις επιθέσεις πολεμώντας ακατάπαυστα επί 3 χρόνια σε ένα πολεμικό μέτωπο που εκτεινόταν σε περισσότερα από 8000 χλμ. Το γεγονός αυτό φαίνεται απίστευτο, αν αναλογιστεί κανείς πως ολόκληρη η χώρα ήταν διαλυμένη από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πως οι Μπολσεβίκοι είχαν έρθει στην εξουσία ακριβώς για να φέρουν την πολυπόθητη ειρήνη.
Κατά τη διάρκεια των πιο κρίσιμων στιγμών του πολέμου, οι δυνάμεις της Επανάστασης έφτασαν να έχουν συμπτυχθεί στα εδάφη γύρω από την Πετρούπολη και τη Μόσχα. Την ίδια ώρα, η βιομηχανική και η αγροτική παραγωγή είχαν σχεδόν διαλυθεί. Χιλιάδες έδωσαν τη ζωή τους στον πόλεμο που κράτησε πάνω από 6 χρόνια (1914-1920), ενώ η πείνα και οι κακουχίες ξεκλήρισαν ολόκληρες περιοχές. Μέχρι και περιπτώσεις κανιβαλισμού αναφέρθηκαν.
Ακολούθησαν δύσκολα χρόνια τόσο στο εσωτερικό της (πλέον) Σοβιετικής Ένωσης, όσο και στο εξωτερικό. Οι ιδέες του σοσιαλισμού θάφτηκαν απο τον αυταρχισμό του ηγέτη της Ε.Σ.Σ.Δ Ιωσήφ Στάλιν και ο χαρακτήρας της επανάστασης άλλαξε σε μεγάλο βαθμό. Παρ’ όλα αυτά, η Ε.Σ.Σ.Δ παρέμεινε μία απο τις δύο σημαντικότερες δυνάμεις (οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά) στο παγκόσμιο στερέωμα για τουλάχιστον 70 χρόνια, μέχρι και την πτώση του τείχους του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 1989.
Βιβλιογραφία
- Ένας Οκτώβρης 72 Χρονών (μέρος 1ο), Αρχείο ΕΡΤ
- Ένας Οκτώβρης 72 Χρονών (μέρος 2ο), Αρχείο ΕΡΤ
- Ένας Οκτώβρης 72 Χρονών (μέρος 3ο), Αρχείο ΕΡΤ
- Paul Bushkovitch, (2016), ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ, Αθήνα, εκδ. ΑΙΩΡΑ
- Robert Service, (2017), Ρώσικη Επανάσταση 1900-1927, εκδ. Οκτώ
Είναι γεννημένος το 2000 και σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Φέρει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην νεότερη και σύγχρονη ιστορία.
