Του Αντώνη Πετρόπουλου,
Μία πρωτότυπη παραγωγή κινουμένων σχεδίων που συνδυάζει περιπέτεια, συγκίνηση και ένα αλληγορικό οικολογικό μήνυμα έχει ξεχωρίσει με θετικές κριτικές και όχι αδικαιολόγητα. Ο λόγος για το Flow: Η Γάτα που δε Φοβόταν το Νερό (πρωτότυπος τίτλος: Straume), μία διεθνή συμπαραγωγή μεταξύ Λετονίας (η βασική χώρα), Γαλλίας και Βελγίου σε σκηνοθεσία του Λετονού Γκιντς Ζιλμπαλόντις.
Με κεντρικό θέμα την περιβαλλοντική καταστροφή, την κλιματική αλλαγή και τις επικείμενες επιπτώσεις στον πλανήτη, η ιστορία μας μεταφέρει σε ένα (μελλοντικό;) κόσμο, όπου μία αδέσποτη και μοναχική γάτα προσπαθεί να επιβιώσει έπειτα από μία θεομηνία, μαζί με διάφορα ζώα. Καθώς οι ήρωες της ταινίας προσπαθούν να αγωνιστούν στον πληττόμενο κόσμο, αναπτύσσουν δυνατές σχέσεις συνεργασίας και αλληλεγγύης, ενώ ταυτόχρονα έρχονται αντιμέτωποι με τις προκλήσεις της επιβίωσης.
Προσφέροντας μία εντελώς διαφορετική εμπειρία για τα δεδομένα κινουμένων σχεδίων, είναι αξιοσημείωτο γεγονός —και το μεγάλο ατού της ταινίας— πως δεν περιλαμβάνει καθόλου διάλογο. Δεν υπάρχει η ανθρώπινη γλώσσα, ούτε κάποια αφήγηση και αντί για λόγια, η ιστορία στηρίζεται αποκλειστικά από τους φυσικούς ήχους των ζώων και του περιβάλλοντος. Μέσα από αυτή τη μοναδική τεχνική, παρουσιάζεται η απλότητα της φύσης, αλλά το εντυπωσιακό είναι πως αποτυπώνονται παράλληλα όλες οι συναισθηματικές εντάσεις των χαρακτήρων, χωρίς να χρειάζονται λέξεις! Με αυτό τον τρόπο, αποφεύγεται κάθε κλισέ, κάθε τετριμμένη φράση που δεν είναι απαραίτητη για την πλοκή. Η απουσία λόγου δεν περιορίζει την κατανόηση της ιστορίας, αντίθετα, επιτρέπει στους θεατές να επικεντρωθούν πλήρως στα συναισθήματα των χαρακτήρων μέσω της γλώσσας του σώματος και των ήχων. Και μάλιστα σε θεατές κάθε ηλικίας!
Σε έναν πολιτισμό, στον οποίο απουσιάζουν οι άνθρωποι —δίχως κάποια εξήγηση—, οι πλημμύρες διαδέχονται η μία την άλλη, καθιστώντας το περιβάλλον επικίνδυνο για κάθε ζωή που υπάρχει. Η στάθμη του νερού ανεβαίνει διαρκώς και καλύπτει κάθε δασική έκταση. Η γη, γεμάτη νερό, έχει ερημωθεί. Μία γάτα αναγκάζεται να βρει καταφύγιο σε μία βάρκα, συμβιώνοντας με τα υπόλοιπα ζώα. Πετούμενα, τετράποδα και πρωτεύοντα, άλλα εχθρικά διακείμενα και άλλα φιλικά και στοργικά απέναντι στη γάτα. Όλα, όμως, συμφιλιώνονται για τον κοινό σκοπό να σωθούν από τις καταστροφές.
Οι περιπέτειές της αποτυπώνονται με ρεαλισμό και μας προσδίδουν την κατάλληλη αγωνία όσο ακολουθούμε το ταξίδι της. Αλληλεπιδρά με τα άλλα ζώα, φοβάται, παλεύει και τρέχει για να αποφύγει κάθε κίνδυνο που παρουσιάζεται, μία εναγώνια προσπάθεια για επιβίωση.
Η μεγάλη δύναμη της ταινίας δεν είναι μόνο η ενδιαφέρουσα πλοκή της, η βωβή αφήγηση και η ευρηματικότητά της, αλλά και το οικολογικό της μήνυμα. Οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης, που ήδη βιώνουμε, θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και τις ζωές των ανθρώπων. Η ταινία μας δίνει σήματα κινδύνου και μας καλεί να προβληματιστούμε. Να συλλογιστούμε για την αδιαφορία μας εις βάρος της φύσης και τη σημασία της προστασίας του πλανήτη. Η παρουσίαση ενός μετά—αποκαλυπτικού κόσμου είναι μια ισχυρή εικόνα που προκαλεί προβληματισμό για το μέλλον του πλανήτη μας. Αδιαμφισβήτητα, το Flow είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα κινουμένων σχεδίων των τελευταίων ετών. Η πρωτότυπη ιδέα, η ιδιαίτερη προσέγγιση και η αυθεντικότητά της συνθέτουν ένα ποιοτικό animation που δε θα αφήσει… ήρεμο τον θεατή, διασκεδάζοντας και συγχρόνως προβληματίζοντας.
Η απήχηση της ταινίας στο κοινό είναι μεγάλη, καθώς καταφέρνει να αγγίξει ένα ευρύ φάσμα ηλικιών και να δημιουργήσει μια κοινή εμπειρία για όλους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως έχει κερδίσει τις εντυπώσεις, αποσπώντας θετικές κριτικές. Στα Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2024, η ταινία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων και έλαβε και μία υποψηφιότητα για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας ως η επιλογή της Λετονίας, με αποτέλεσμα να γίνει η πρώτη φορά που η Λετονία κέρδισε μία υποψηφιότητα στα βραβεία της Ακαδημίας. Κέρδισε, επίσης, την Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων. Το αγαλματίδιο, αργότερα, εκτέθηκε στο Λετονικό Εθνικό Μουσείο Τέχνης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Flow — Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
