Του Στάθη Καραλέκα,
Αισιοδοξία επικρατεί τις τελευταίες εβδομάδες στην ελληνική κυβέρνηση μετά την εκδήλωση επίσημου ενδιαφέροντος για έρευνες υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης από την Chevron. Η εξέλιξη αυτή είναι συνέχεια του αντίστοιχου ενδιαφέροντος της εταιρείας για τη θαλάσσια περιοχή νότια της Πελοποννήσου. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποδέχτηκε το ενδιαφέρον και ανακοίνωσε πως θα ξεκινήσει τις διαδικασίες για διεθνή διαγωνισμό, ώστε να ανατεθούν οι αναγκαίες άδειες έρευνας.
Η Ελλάδα πλέον είναι έτοιμη να βγει στη διεθνή αγορά με τέσσερα νέα οικόπεδα προς παραχώρηση και πιο συγκεκριμένα τις περιοχές «Μπλοκ Α2», «Νότια της Πελοποννήσου», «Νότια της Κρήτης 1» και «Νότια της Κρήτης 2», συνολικής έκτασης 47 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, που διπλασιάζουν την έκταση των ενεργών θαλάσσιων περιοχών προς έρευνα. Η αύξηση των διαθέσιμων προς εξερεύνηση οικοπέδων πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες εντοπισμού εμπορικά αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων. Οι περιοχές που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει έρευνες ο αμερικανικός κολοσσός γειτνιάζουν με τις παραχωρήσεις, όπου εργάζεται ήδη με εντατικούς ρυθμούς η ExxonMobil, αναδεικνύοντας το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες αναβαθμίζουν τη στρατηγική τους στην ανατολική Μεσόγειο.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «το γεγονός αυτό είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης στην Ελλάδα. Αποδεικνύει ότι η χώρα μας συνεχίζει να αποτελεί έναν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, με αξιόπιστη κυβέρνηση που εγγυάται τη σταθερότητα. Ταυτόχρονα, αποτελεί ισχυρή ένδειξη για την ύπαρξη σημαντικών φυσικών ενεργειακών πόρων, κρίσιμων για τη χώρα μας, την Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρώπη. Πόροι που θα αξιοποιηθούν προς όφελος όλων των Ελλήνων».
Βέβαια, τον Ιανουάριο του 2023, ο Πρωθυπουργός απέρριπτε την έναρξη νέου γύρου παραχωρήσεων δικαιωμάτων έρευνας και εκμεταλλεύσεων υδρογονανθράκων, ενώ σε ομιλία του στον ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2021 είχε χαρακτηρίσει τους υδρογονάνθρακες «ένα αγαθό που χάνει την αξία του», τη στιγμή που όλοι οι εμπειρογνώμονες συμφωνούσαν ότι είναι αναγκαία η χρήση του φυσικού αερίου ως καυσίμου μεταβάσεως για τα επόμενα 30 χρόνια τουλάχιστον, συναφώς και του πετρελαίου. Η Ελλάδα έχασε πέντε χρόνια για την εξόρυξη και αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου, αν και υπήρχε δεδομένο διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Κατά τη διάρκεια αυτής της πενταετίας παραχώρησε, πέραν των υδρογονανθράκων και πολύτιμα κυριαρχικά της δικαιώματα. Δεν ανακήρυξε ΑΟΖ, δεν επέκτεινε χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, ούτε προέβη σε θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.
Από τη στιγμή που η Chevron θα πραγματοποιήσει έρευνες στα συγκεκριμένα οικόπεδα σημαίνει ότι αναγνωρίζει πρακτικά την ελληνική Α.Ο.Ζ. και ακρωτηριάζει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η Chevron, εάν δεν είχε λάβει το πολιτικό πράσινο φως από το Λευκό Οίκο, δεν θα εξέφραζε το ενδιαφέρον της, αλλά ούτε εάν δεν είχε εγγυήσεις για την ασφάλεια των γεωτρήσεων απέναντι στην επιθετική ρητορική της Τουρκίας. Η πρόσφατη δημοπράτηση θαλασσίων οικοπέδων, στην οποία προέβη η Λιβύη και ακολούθησε τη μέση γραμμή με την Ελλάδα σεβόμενη τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, έχει σχέση με τις νέες εξελίξεις. Η Ελλάδα, αντιθέτως, επέτρεψε στην Τουρκία να συνάψει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και δεν ανακήρυξε ποτέ Α.Ο.Ζ. με την Κύπρο. Η αδειοδότηση της Chevron αμφισβητεί εν μέρει, εκεί όπου έχουμε οριοθετήσει με την Αίγυπτο, τμήμα του τουρκολιβυκού μνημονίου. Θα ακυρωνόταν εν όλω, αν η αμερικανική εταιρία έκανε με την προστατευτική ασπίδα των ΗΠΑ, έρευνες και στο άλλο τμήμα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, στο Καστελόριζο και στην Κάσο.
Γίνεται αντιληπτό πως οι Η.Π.Α. στέλνουν μηνύματα προς την Άγκυρα. Οι Αμερικανοί διαμηνύουν εμμέσως ότι δεν θα συναινέσουν στην προσπάθειά της να αλλάξει το ισχύον διεθνές δίκαιο, προσαρμόζοντάς το στα μέτρα της. Έχουν επιλέξει την απόρριψη στην πράξη ακραία παράνομων διεκδικήσεων που τους φέρνουν σε δύσκολη θέση απέναντι σε άλλες συμμαχικές χώρες, πλήττοντας όμως ευθέως και το αμερικανικό συμφέρον. Αν επιμείνει να βαδίζει στην οδό του καταναγκασμού απέναντι στην Ελλάδα, διακινδυνεύει να βρεθεί απέναντι στα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα. Η Ελλάδα οφείλει να αποκρυπτογραφήσει σωστά την αμερικανική στρατηγική και να δείξει στην πράξη ότι και η ίδια δεν σκοπεύει να νομιμοποιήσει διά της επίδειξης παθητικότητας, την προβολή παράλογων και παράνομων τουρκικών διεκδικήσεων σε βάρος της. Η πορεία της ExxonMobil και της Chevron στην Ελλάδα θα κρίνει πολλά.
Ωστόσο, το ερώτημα που προκύπτει είναι οι συμβάσεις που έχουν υπογράψει οι αμερικανικές εταιρείες με την ελληνική κυβέρνηση, καθώς θα πρέπει να εξασφαλίσουν, πρώτον και τη γεώτρηση πετρελαίου αν βρεθεί στην περιοχή, πέρα από φυσικό αέριο και δεύτερον, την κατασκευή του αγωγού Eastmed. Η δημιουργία του αγωγού είναι απαραίτητη για τη διοχέτευση των κοιτασμάτων προς την Ευρώπη. Επομένως, είναι πολύ πιθανό το σενάριο η έναρξη των γεωτρήσεων να συμπέσει με την έναρξη κατασκευής του Eastmed, καθώς και για την κατασκευή, αλλά και για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων απαιτούνται 4-5 χρόνια.
Το χρονοδιάγραμμα της έναρξης έχει μεγάλο ενδιαφέρον, εφόσον δεν αποκλείεται να γίνει ταυτόχρονα με την προεκλογική περίοδο. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι η κυβέρνηση, βλέποντας τα ποσοστά της στις δημοσκοπήσεις να έχουν κατακρημνιστεί σε σχέση με το 2023, μπορεί να χρησιμοποιήσει την «επιτυχία» της ένδειξης γεωτρήσεων προκειμένου να ξανακερδίσει μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων. Τα εσωκομματικά προβλήματα της Νέας Δημοκρατίας είναι πολλά σε ένα απρόβλεπτο πολιτικό σκηνικό ανεξαρτήτως αν δηλώνει ο Πρωθυπουργός ότι θα είναι στην πρώτη γραμμή στις εκλογές που θα γίνουν το 2027. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να δώσει το δαχτυλίδι της διαδοχής στον νέο αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη. ο τελευταίος θα βρει απέναντί του τον υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια, το πιο δημοφιλές, δηλαδή, κυβερνητικό στέλεχος που έχει όπως όλα δείχνουν την υποστήριξη των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά.
Δεν θα είναι, όμως, οι μόνοι που θα διεκδικήσουν την προεδρία της ΝΔ. Η αναβάθμιση του Κυριάκου Πιερρακάκη τον βάζει στη λίστα των μνηστήρων, στην οποία θα είναι και ο αμετακίνητος στο Υπουργείο Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης που ετοιμάζει τις δικές του συμμαχίες. Και όλα αυτά, ενώ έχει ξεσπάσει και ο πόλεμος των εφοπλιστών μέσω των μέσων ενημέρωσης που κατέχουν και αναφέρομαι στην κόντρα Αλαφούζου-Μαρινάκη, αλλά και την παραπομπή σε δίκη του προέδρου του Ολυμπιακού για την υπόθεση της δολοφονίας του Γιώργου Λυγγερίδη και την προσωπική επίθεση του εφοπλιστή στον Μητσοτάκη, λέγοντας ότι θέλει να τον εκβιάσει. Είναι αυτονόητο ότι στο προσεχές μέλλον αναμένονται πολιτικές εξελίξεις.
Αυτό που αφορά, όμως, τον ελληνικό λαό δεν είναι τα προβλήματα που έχει το κυβερνών κόμμα, αλλά αν θα κερδίσει κάτι στην περίπτωση που γίνουν τελικά γεωτρήσεις. Είναι στο χέρι της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί τους καλύτερους όρους για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων ενεργώντας με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και όχι την εφαρμογή του «ξεπουλήματος» του εθνικού πλούτου της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chevron: Πήρε το «πράσινο φως» για έρευνες υδρογονανθράκων στην Κρήτη, slpress.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η μεγάλη ευκαιρία, newsfire.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Chevron «ακρωτηριάζει» το τουρκολιβυκό Μνημόνιο, newsbreak.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Chevron και το Καστελόριζο!, newsbreak.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΝΔ: Οι «διάδοχοι» Μητσοτάκη, η παρουσία με νόημα Καραμανλή – Σαμαρά, pelop.gr, διαθέσιμο εδώ
