Του Γιώργου Γκολοβράντζα,
Θεμελιώδεις αρχές του δημοσίου δικαίου αποτελούν η ισότητα και η αξιοκρατία. Οι εν λόγω αρχές χαίρουν και συνταγματικής προστασίας, γεγονός που αποδεικνύει τη σπουδαιότητά τους. Η μεν πρώτη, η ισότητα, κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 του ελληνικού Συντάγματος και προβλέπει την ισότητα των Ελλήνων πολιτών ενώπιον του νόμου. Ως ισότητα νοείται η αναλογική (και όχι αριθμητική), κατά την οποία o νομοθέτης υποχρεούται να προβεί σε όμοια μεταχείριση ουσιωδώς ομοίων περιπτώσεων και σε ανόμοια μεταχείριση περιπτώσεων. Η δε αρχή της αξιοκρατίας κατοχυρώνεται ρητά στο άρθρο 103 παράγραφος 7 και αποτελεί ειδικότερη έκφανση της αρχής της ισότητας και του δικαιώματος της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας (άρθρο 4 παράγραφος 1 και 5 παράγραφος 1 του Συντάγματος αντίστοιχα). Αφορά στη δυνατότητα του καθενός να καταλαμβάνει δημόσιο αξίωμα, εφόσον συγκεντρώνει τα απαιτούμενα προσόντα.
Οι ανωτέρω αρχές προσφάτως απασχόλησαν την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία και εξέδωσε την απόφαση υπ’ αριθμόν 1251/24, κατόπιν παραπομπής με την 166/2023 απόφαση του Γ τμήματος του ίδιου δικαστηρίου, προκειμένου να κριθεί από την Ολομέλεια το επίμαχο ζήτημα. Το ιστορικό της υπόθεσης έχει ως εξής: αρχικά, σύμφωνα με το άρθρο 61 παράγραφος 4 περ. ζ του νόμου 4589/19, μεταξύ των διαφόρων προσόντων που μοριοδοτούνται για πρόσληψη των εκπαιδευτικών στη δημόσια εκπαίδευση, δεν προσμετράται κατά κανόνα η προϋπηρεσία τους στην ιδιωτική εκπαίδευση. Κατ’ εξαίρεση προσμετράται, μόνον εφόσον ο εκπαιδευτικός έχει απολυθεί λόγω κατάργησης της σχολικής μονάδας, τάξεως ή τμήματος, στην οποία ήταν μέλος καθώς και λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας με τον ιδιωτικό φορέα. Εικοσιένα (21) εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προσέβαλαν την 2ΓΕ/2019 προκήρυξη του ΑΣΕΠ, κατά την οποία προσκαλούνταν να υποβάλλουν αίτηση για την πρόσληψή τους στη δημόσια εκπαίδευση έπειτα από την κατάταξή τους στον πίνακα με σειρά προτεραιότητας κατά κλάδο και ειδικότητα. Οι εκπαιδευτικοί θεωρούσαν ότι η μη μοριοδότηση της προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση θίγει τις αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, αρχικά, η ίδρυση και η λειτουργία ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων προβλέπεται από το Σύνταγμα και το άρθρο 16 παράγραφος 8, στα οποία ασκεί εποπτεία το Κράτος. Σύμφωνα με τον νόμο 682/77 η παρεχόμενη εκπαίδευση στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια είναι κατά βάση όμοιου τύπου και περιεχομένου με την αντίστοιχη των κρατικών. Το διδακτικό προσωπικό των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων έχει τα ίδια προσόντα με το προσωπικό των δημόσιων σχολείων. Επομένως, τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια οφείλουν να αποβλέπουν στους ίδιους συνταγματικούς στόχους, να εφαρμόζουν κατά βάση το ίδιο πρόγραμμα σπουδών για τα έτη υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ο νομοθέτης μπορεί όμως κατά κανόνα να διαφοροποιεί την προϋπηρεσία στη δημόσια εκπαίδευση σε σχέση με την ιδιωτική, σημειώνει το Δικαστήριο.
Επιπλέον, η προϋπηρεσία θεωρείται πρόσφορο γενικά κριτήριο που συνάδει με τις αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας. Ωστόσο, εφόσον θεωρείται κρίσιμη η προϋπηρεσία ως εμπειρία του εκπαιδευτικού και η εμπειρία αυτή μπορεί να αποκτηθεί και με την υπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου έκρινε ότι τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικότητας της επίμαχης διάταξης του νόμου 4589/19, επειδή η ρύθμιση αυτή αντιβαίνει στις αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας, καθώς και στον σκοπό του νόμου που είναι ο διορισμός στην εκπαίδευση των πιο άξιων και έμπειρων. Με αυτές λοιπόν τις σκέψεις το Συμβούλιο της Επικρατείας δέχτηκε την αίτηση ακύρωσης των εικοσιένα (21) εκπαιδευτικών και ακύρωσε την προσβληθείσα προκήρυξη του ΑΣΕΠ.
Η ανωτέρω απόφαση αναδεικνύει τη σημασία των αρχών της ισότητας και της αξιοκρατίας, σημασία η οποία αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η εν λόγω υπόθεση έφτασε σε επίπεδο Ολομέλειας του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ηλίας Κουβαράς, Σύνταγμα – Ερμηνεία κατ’ άρθρο – Άρθρο 4, syntagmawatch.gr, διαθέσιμο εδώ
- Απόστολος Παπακωνσταντίνου, Σύνταγμα – Ερμηνεία κατ’ άρθρο – Άρθρο 103, syntagmawatch.gr, διαθέσιμο εδώ
-
ΣτΕ 1251-1254/2024: αντίθετη με τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και αξιοκρατίας διάταξη νόμου με την οποία δεν υπολογίζεται η προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση, lawnet.gr, διαθέσιμο εδώ
