Του Πάνου Ιορδανίδη,
Διανύουμε μια βδομάδα, η οποία ξεκίνησε με την επαναφορά της σκληρής γραμμής της Ουάσιγκτον ενάντια στην Τεχεράνη: ένας «νέος» κύκλος κυρώσεων κατά του Ιράν. Η επιβολή αυτή, είναι μέρος της αποκατάστασης της οικονομικής τάξης στις προ-πυρηνικής συμφωνίας εποχές, ενώ δεν συμπεριλαμβάνονται εμπορικοί εταίροι της Ισλαμικής Δημοκρατίας, όπως είναι η Κίνα, η Ινδία και η Ν. Κορέα, τουλάχιστον για 6 μήνες, με γνώμονα την μη διατάραξη της πετρελαϊκής αγοράς. Φυσικά, ο στόχος των ΗΠΑ μέσα από αυτήν την κίνηση είναι να πιέσουν το Ιράν ούτως ώστε να περιορίσει σημαντικά τις γεωπολιτικές του επιδιώξεις στην Μέση Ανατολή, εφόσον αυτές αντιτίθενται στα συμφέροντα που έχει επιλέξει να προασπίσει η διακυβέρνηση Τραμπ. Θα είναι όμως αυτή η ενέργεια όντως αποτελεσματική;
Μετά το 1979, το Ιράν βίωσε έναν διεθνή απομονωτισμό. Η Ισλαμική Επανάσταση επέφερε ένα ριζοσπαστικό καθεστώς που εναντιωνόταν στο αμερικανο-σαουδαραβικό status quo της περιοχής, με αποτέλεσμα να επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις στην Τεχεράνη από τις ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα. Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό κλίμα και παρά τον οκταετή πόλεμο με το Ιράκ (1980-1988), το Ιράν κατάφερε όχι μόνο να αντεπεξέλθει, αλλά και να αυξήσει την περιφερειακή του επιρροή εκμεταλλευόμενο τις συγκυρίες στο Λίβανο, τη Γάζα, το Ιράκ, την Συρία και την Υεμένη. Συν τοις άλλοις, ο απομονωτισμός οδήγησε στη δημιουργία νέων συμμάχων (Ρωσία) που θέλουν να «επιβάλλουν την τάξη» στην περιοχή σύμφωνα με τη δική τους ατζέντα. Επομένως, οι κυρώσεις στο παρελθόν, από μόνες τους, δεν απέτρεψαν στο Ιράν να ενισχυθεί γεωπολιτικά.
Επιπλέον, οι οικονομικές κυρώσεις, είναι ακριβώς αυτό που λέει ο επιθετικός προσδιορισμός: οικονομικές! Θα έχουν επιπτώσεις στην εξαρτώμενη από το πετρέλαιο ιρανική οικονομία με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί ο εθνικός πλούτος, άνθρωποι να χάσουν τις δουλειές τους και ενδεχομένως να παραλύσει το τραπεζικό σύστημα. Δεν θα ζημιωθεί κανένας άλλος πέρα από τον μέσο Ιρανό πολίτη, ο οποίος δεν θα μπορεί να έχει ομαλή πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων. Η ολοένα δυσχεραίνουσα κατάσταση, αν μη τι άλλο, θα ενισχύσει τον αντι-αμερικανισμό εντός της χώρας, συσπειρώνοντας τον ιρανικό λαό ενάντια στην πολιτική Τραμπ, όπως ακριβώς επιδιώκει ο Ρουχανί. Με αυτόν τον τρόπο, το ισλαμικό καθεστώς θα ισχυροποιηθεί περαιτέρω εφόσον η νομιμοποιητική του αντι-αμερικανική βάση θα ενισχυθεί. Εάν όντως η αμερικανική διπλωματία θέλει το ισλαμικό καθεστώς να κλυδωνιστεί από εσωτερικούς τριγμούς, σίγουρα το τελευταίο πράγμα που πρέπει να επιδιώξει είναι να βλάψει τον Ιρανό πολίτη που ίσως να συμμετείχε και στις αντι-καθεστωτικές διαδηλώσεις τον Δεκέμβρη του 2017.
Η διεθνής συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2015 είχε ένα διακύβευμα: σε μια περίοδο όπου η Μέση Ανατολή φλέγεται, οι έχθρες του παρελθόντος μπορούν να καμφθούν στο βωμό της σταθερότητας. Το Ιράν, παρόλο που ασκούσε μια αναθεωρητική εξωτερική πολιτική, αποτελούσε πόλο σταθερότητας σε μια περιοχή που το χάος εξαπλωνόταν με τρομακτική ταχύτητα. Η επανένταξή του στο διεθνές οικονομικό σύστημα, ειδικά με τις ανάγκες που έχει η χώρα για απεξάρτηση από το πετρέλαιο, θα δημιουργούσε εκείνες τις απαραίτητες σχέσεις οικονομικής αλληλεξάρτησης που αποτρέπουν, κατά βάση, τις πολεμικές συγκρούσεις. Αντ’ αυτού, η αμερικανική ηγεσία προτίμησε να ενισχύσει τους δεσμούς της με τους γουαχαμπιστές της Σαουδικής Αραβίας, την ιδεολογική μήτρα της Αλ-Κάιντα και του «Ισλαμικού Κράτους, την ίδια στιγμή που έχει δαπανήσει υπέρογκα ποσά στον Πόλεμο Κατά της Διεθνούς Τρομοκρατίας και κατηγορεί το Ιράν ως το μεγαλύτερο χορηγό της τρομοκρατίας παγκοσμίως! Η κοντόφθαλμη θεώρηση της Μέσης Ανατολής από τις ΗΠΑ δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Η στάση της διακυβέρνησης Τραμπ απέναντι στο Ιράν εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο, αδυνατώντας να αντιληφθεί πως η όξυνση των αντιπαλοτήτων οδηγεί σε συγκρούσεις ή ακόμα κι αν το αντιλαμβάνεται, υπερισχύει ο πολιτικός αριβισμός.
Απόφοιτος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι λάτρης της διεθνούς πολιτικής τόσο σαν ακαδημαϊκό, όσο και σαν δημοσιογραφικό αντικείμενο. Έχει ασκηθεί σε πολιτικές διευθύνσεις του ΥΠΕΞ και δραστηριοποιείται ενεργά στον χώρο του εθελοντισμού σε ΜΚΟ, ακαδημαϊκά συνέδρια και εκπαιδευτικές προσομοιώσεις.
