Της Μαρίας Τζιώτη,
Αν χαθείς στη ζούγκλα, ακολούθα το ποτάμι. Όπου υπάρχει νερό, υπάρχει και ζωή.
Όταν πέρυσι το καλοκαίρι ταξίδευα στο Εκουαδόρ στα πλαίσια προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών, σίγουρα δεν περίμενα να βρεθώ στο δάσος του Αμαζονίου — κι αυτό ίσως γιατί δεν γνώριζα ότι ο Αμαζόνιος εκτείνεται και στο Εκουαδόρ. Στην πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει μήκος που ξεπερνά τα 6.400 χιλιόμετρα, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι διασχίζει εννέα χώρες της Νότιας Αμερικής. Αλλά για εμένα, που η επαφή μου με την γεωγραφία χάθηκε κάπου στο Γυμνάσιο, η πληροφορία αυτή αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη και μια ευκαιρία που δεν έπρεπε με τίποτα να πάει χαμένη.
Έτσι, παρέα με άλλους 6 τολμηρούς incoming φοιτητές, αποφασίσαμε να εξερευνήσουμε μαζί το δάσος του Αμαζονίου. Επικοινωνήσαμε λοιπόν με τον Έρικ, έναν ιθαγενή ξεναγό με εμπειρία στη διοργάνωση εκδρομών στον Αμαζόνιο, ο οποίος θα μας συνόδευε σε αυτή την περιπέτεια. Το στοίχημα ήταν απλό: τρεις μέρες στο δάσος του Αμαζονίου. Με μια μικρή λεπτομέρεια: χωρίς τις ανέσεις του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Χωρίς ρεύμα, χωρίς τρεχούμενο νερό και φυσικά χωρίς internet και επικοινωνία με τον έξω κόσμο.
Οπλισμένοι με καλή διάθεση (και μεγάλα αποθέματα αντικουνουπικού) ξεκινήσαμε πολύ νωρίς το πρωί το ταξίδι μας για την πόλη Tena, όπου μας περίμενε ο ξεναγός μας. Επιβιβαστήκαμε σε 4×4 φορτηγάκια και ξεκινήσαμε για το τροπικό δάσος. Πριν το καταλάβουμε βρισκόμασταν ήδη στο πουθενά και χωρίς σήμα στο GPS. Πλέον οι ζωές μας εξαρτιόνταν πλήρως από τον Έρικ, αφού ήταν σε όλους μας ξεκάθαρο ότι χωρίς εκείνον και τη ματσέτα του, θα χανόμασταν στη ζούγκλα του Αμαζονίου.
Ευτυχώς, ο Έρικ δεν πρόδωσε την εμπιστοσύνη μας και μετά από πεζοπορία περίπου 4 ωρών φτάσαμε εξαντλημένοι στην κοινότητα Quichua που θα μας φιλοξενούσε για τις επόμενες 3 ημέρες. Εκεί, μας περίμεναν χαμογελαστές οι γυναίκες της φυλής για να μας υποδείξουν τις καλύβες μας. Ήταν κατασκευασμένες από ξύλο, μπαμπού, φύλλα μπανάνας και φοίνικα με ανοιχτά πλαϊνά για καλύτερο αερισμό. Οι σκεπές με απότομη κλίση και πυκνή πλέξη των φύλλων ήταν ιδανικές για προστασία από έντονη βροχόπτωση και μόνωση από τη ζέστη και την έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Στο εσωτερικό υπήρχαν μόνο κρεβάτια εξοπλισμένα με κουνουπιέρες, ενώ έξω από κάθε καλύβα κρέμονταν αιώρες για την απογευματινή μας σιέστα στις όχθες του ποταμού Napo.
Αφού τακτοποιηθήκαμε, ο Έρικ μας έδειξε πώς να σκαρφαλώνουμε στα δέντρα χρησιμοποιώντας ένα εύκαμπτο αλλά ανθεκτικό κλαδί με το οποίο δημιουργήσαμε μια θηλιά αρκετά μεγάλη, ώστε να χωρέσουν και τα δύο μας πέλματα, τεχνική γνωστή και ως “foot loop climbing”. Αφού προσπαθήσαμε (ομολογουμένως χωρίς μεγάλη επιτυχία) να μιμηθούμε την τεχνική του, δοκιμάσαμε να σκαρφαλώσουμε με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο και καταλήξαμε να κρεμιόμαστε από λιάνες σαν τον Ταρζάν. Οι τολμηροί δοκιμάσαμε πρωτεϊνικά σνακς (μυρμήγκια με γεύση lime και τερμίτες) και επιβιβαστήκαμε στο κανό του 10χρονου Ρέμι, ο οποίος προσφέρθηκε να μας περάσει στην απέναντι όχθη και να μας δείξει το σχολείο του. Πριν το βραδινό γεύμα παίξαμε ποδόσφαιρο με τα παιδιά της φυλής και κάναμε μπάνιο στα παγωμένα νερά του ποταμού για να ξεπλυθούμε από τις λάσπες.
Την επόμενη μέρα συνεχίσαμε την εξερεύνηση με την ελπίδα να δούμε φίδια, μαϊμούδες και παπαγάλους, όμως δεν ήμασταν ιδιαίτερα τυχεροί, οπότε επικεντρωθήκαμε στη χλωρίδα μαθαίνοντας για τα σαρκοφάγα φυτά της περιοχής. Για να χαλαρώσουμε μετά το μεσημεριανό γεύμα, κάναμε tubing στο ποτάμι ακολουθώντας το ρεύμα με τις φουσκωτές σαμπρέλες μας. Στη συνέχεια, παίξαμε πάλι ποδόσφαιρο με τους ιθαγενείς ψάχνοντας μάταια τη ρεβάνς, μέχρι που η βροχή δυνάμωσε τόσο που μας ανάγκασε να επιστρέψουμε στις καλύβες μας. Εκεί, πάνω στο κρεβάτι μου, με περίμενε μια μεγάλη ταραντούλα, ικανοποιώντας έτσι την επιθυμία μου να γνωρίσω καλύτερα την πανίδα του Αμαζονίου. Μετά το φαγητό, ο Έρικ μάς εισήγαγε στον κόσμο της μαύρης μαγείας, αρνούμενος κατηγορηματικά να μας αποκαλύψει τα μυστικά της και παρακολουθήσαμε τελετή Ayahuasca υπό την καθοδήγηση της έμπειρης σαμάνου της φυλής.
Την τρίτη και τελευταία ημέρα, οι ιθαγενείς μάς έδειξαν τον τρόπο καλλιέργειας της μανιόκα ή yuca, μια ρίζα που αποτελεί τη βάση της διατροφής τους. Αφού μας έκαναν παρουσίαση του τρόπου ζύμωσης του yuca για την μείωση της περιεκτικότητάς του σε κυάνιο και την ασφαλή του κατανάλωση σε μορφή αλεύρου μανιόκας ή παραδοσιακού ποτού (chicha de yuca), μας πρότειναν να δοκιμάσουμε gusanos de sagú. Πρόκειται για σκουλήκια πλούσιας θρεπτικής αξίας που οι ίδιοι προτιμούν να καταναλώνουν ωμά (και ζωντανά), συνοδεύοντάς τα με φρεσκοστυμμένο χυμό λεμονιού και αλάτι για να ενισχυθεί η γεύση τους.
Αν και η συγκεκριμένη γευστική πρόταση δεν μας ενθουσίασε, το μεσημεριανό τραπέζι ήταν σίγουρα ανώτερο των προσδοκιών μας, με πελώρια φύλλα δέντρου αντί τραπεζομάντηλου, γεμάτο πολύχρωμες πιατέλες και διακοσμητικά φυτά. Σαλάτες εποχής, ψάρι στη σχάρα με λάδι και μπαχαρικά, ceviche ψαριού, choclo con queso (καλαμπόκι με τυρί), tamales (ζύμη καλαμποκιού γεμισμένη με λαχανικά), βραστή μανιόκα, και φυσικά patacones (πράσινες τηγανητές μπανάνες). Μετά το φαγητό, φτιάξαμε σοκολάτα από κακάο μαζί με τους ιθαγενείς και αφού την καταβροχθίσαμε βουτώντας λαίμαργα τα δάχτυλα στο μπολ, χορέψαμε όλοι μαζί παραδοσιακούς χορούς, τους αποχαιρετήσαμε και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής.
Μετά από λίγη ώρα είχα και πάλι σήμα στο κινητό μου και άρχισαν να έρχονται βροχή οι ειδοποιήσεις. Και τότε συνειδητοποίησα πόσο διαφορετικά περνάει ο χρόνος χωρίς την τεχνολογία και την ασταμάτητη φλυαρία της. Αυτή τη φορά οι σιωπές δεν μπορούσαν να γεμίσουν με μηχανικό, σχεδόν υπνωτικό scrolling στα social media και παρέμεναν σιωπές. Σιωπές που μου επέτρεψαν να ακούσω τον εαυτό μου, τους ανθρώπους γύρω μου, τη φύση. Ήταν οι στιγμές που έμειναν χαραγμένες στη μνήμη μου, όχι σαν φωτογραφίες στο κινητό, αλλά σαν εικόνες ζωντανές, γεμάτες χρώματα, ήχους και συναισθήματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Amazon River, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Amazon River Map, Atlas.co, διαθέσιμο εδώ
- Quichua in Ecuador, minorityrights.org, διαθέσιμο εδώ
- Ayahuasca Ceremonies, Ayahuasca Foundation, διαθέσιμο εδώ
