Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Οι περίοδος του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου αποτέλεσε για την Ευρώπη μια φάση πολλών και σημαντικών αλλαγών που καθόρισαν το μέλλον της γηραιάς Ηπείρου και έφεραν αλυσιδωτές εξελίξεις. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτών των μεταβολών είναι η πτώση των παλαιών αυτοκρατορικών οίκων, όπως οι Ρομανόφ, οι Αψβούργοι και οι Χοεντσόλερν. Από τις εξελίξεις αυτές δεν μπορούσε να λείπει και η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία βρέθηκε στην πλευρά των ηττημένων κατά τη διάρκεια του πολέμου, αποτελώντας την αφορμή για να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και έτσι, να έρθουν κοσμοϊστορικές αλλαγές για τη χώρα, οδηγώντας τελικά στο φυσικό τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ανάδυση της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Τη διαδικασία αυτής της μετεξέλιξης και τις μεταβολές που σημειώθηκαν περιγράφει με νηφάλιο και εναργή τρόπο ο Ryan Gingeras μέσα από το βιβλίο του Οι τελευταίες ημέρες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας 1918-1922, σε μετάφραση του Αλέξανδρου Λάμπρου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Ο συγγραφέας του έργου, Ryan Gingeras, είναι καθηγητής του Τμήματος Υποθέσεων Εθνικής Ασφαλείας της Ναυτικής Σχολής Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Καλιφόρνια. Μελέτες του πάνω σε ένα ευρύ φάσμα ιστορικών και πολιτικών γεγονότων έχουν δημοσιευθεί σε πληθώρα περιοδικών (Foreign Affairs, Middle East Journal κ.α.), ενώ έχει κυκλοφορήσει και βιβλία γύρω από ιστορικά ζητήματα όπως για την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τα πρώτα χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Ως προς το παρόν βιβλίο του, όπως υποδηλώνεται και από τον τίτλο του ασχολείται μέσα από έξι περιεκτικά κεφάλαια με τον «μεγάλο ασθενή» του 20ου αιώνα, την εδώ και καιρό παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, που είχε χάσει την αίγλη των προηγούμενων αιώνων. Η εξιστόρηση αρχίζει από τα τέλη του 19ου αιώνα και τα πρώτα χρόνια του 20ου με την απώλεια της Κρήτης από τα εδάφη της αυτοκρατορίας, άλλα και την έκρηξη του Ιταλοτουρκικού Πολέμου το 1911 —ή αλλιώς Λιβυκός Πόλεμος—, που είχε ως αποτέλεσμα τα Δωδεκάνησα να περάσουν στην κυριαρχία των Ιταλών ζημιώνοντας παράλληλα σημαντικά τους Οθωμανούς και αλλάζοντας το status quo της Ανατολικής Μεσογείου. Το όλο κλίμα της περιόδου δημιούργησε μια έντονη δυσαρέσκεια τόσο προς το πρόσωπο του σουλτάνου όσο και προς την Δύση φέρνοντας στην επιφάνεια μια πιο εθνικιστική όψει των Οθωμανών, που εκδηλώθηκε μέσα από το Κίνημα των Νεότουρκων, που αναπτύχθηκε μέσα από τη λεγόμενη Επιτροπή Ένωσης και Προόδου (ΕΕΠ), που σκοπό είχε να αναμορφώσει τη χώρα.
Τα γεγονότα αυτά αποτέλεσαν την αρχή για την πτώση της αυτοκρατορίας. Έτσι, ο συγγραφέας παρουσιάζει το ευρύτερο πλαίσιο της εποχής και τα τελευταία χρόνια του σουλτανάτου, που ξεκίνησε να πνέει τα λοίσθια το 1918, φέρνοντας στην επιφάνεια μια νέα περίοδο. Παράλληλα, αναλύει και την κοινωνική σύνθεση της χώρας με τις μεταβολές που δεχόταν.
Το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο μια ιστορία για την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά αποτελεί και ένα πόνημα για την ιστορία της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων. Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε πως στις σελίδες του περιέχονται και χάρτες από διάφορες περιόδους των αρχών του 20ου αιώνα που κάνουν πιο κατανοητό το περιεχόμενο του έργου.
