Της Χριστίνας Πουλάκου,
Την Τρίτη 11 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκαν στη Γροιλανδία πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Αυτές είχαν προκηρυχθεί το Φεβρουάριο από τον τότε Πρωθυπουργό Μούτε Μπούρουπ Έγκεντε προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κρίσιμο εθνικό ζήτημα που προέκυψε μετά από τις δηλώσεις του Προέδρου των Η.Π.Α., Ντόναλντ Τραμπ. Ο τελευταίος είχε εκφράσει με σαφήνεια τις βλέψεις του να ενσωματώσει στην αμερικανική επικράτεια το αρκτικό νησί με την πολύ κρίσιμη γεωπολιτική θέση. Στις εκλογές, πρώτο σε ψήφους, με ποσοστό 30%, ήρθε το κεντροδεξιό κόμμα «Ντεμοκρατίτ» που μέχρι πρότινος αποτελούσε την αξιωματική αντιπολίτευση του κοινοβουλίου.
Η Γροιλανδία βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Δανίας τα τελευταία 300 χρόνια, όταν η τελευταία αποίκησε το νησί. Το 1979 εγκαθιδρύθηκε καθεστώς αυτοδιοίκησης και συστάθηκε γροιλανδικό κοινοβούλιο με 31 βουλευτές. Τριάντα χρόνια αργότερα, το 2009, σε δημοψήφισμα υπερψηφίστηκε από το 70,1% των πολιτών το αίτημα για αυτοκυβέρνηση. Η Δανία, ωστόσο, εξακολουθεί να κατέχει πλήρη εξουσία σε θέματα εξωτερικής, στρατιωτικής και νομισματικής πολιτικής του νησιού. Το αίτημα για ανεξαρτησία, που προβλήθηκε αρκετά έντονα σε αυτές τις εκλογές, τόσο από το λαό όσο και από τα υποψήφια κόμματα, αποτελεί πάγιο αίτημα των Γροιλανδών. Οι περισσότεροι Γροιλανδοί συμφωνούν ότι πρέπει να ανεξαρτητοποιηθούν, δεν συμφωνούν όμως στο πότε και το πώς θα γίνει αυτό το βήμα. Πρόκειται για ένα λαό ξεχωριστό από αυτόν της Δανίας, αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από ιθαγενείς Innouit με αυτόνομες παραδόσεις, ιστορία και πολιτισμό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ από τότε που επανεξελέγη Πρόεδρος των Η.Π.Α. έχει εκφράσει επανειλημμένα επεκτατικές τάσεις προς ποικίλες κατευθύνσεις. Οι βλέψεις του αυτές στράφηκαν και προς τη Γροιλανδία, όχι όμως για πρώτη φορά. Το 2019, στην πρώτη του θητεία, είχε αναφερθεί στην επιθυμία του να αγοράσει τη Γροιλανδία. Η διαφορά της τότε δήλωσης με την τωρινή είναι ότι πλέον δεν αποκλείει τη χρήση στρατιωτικών ή οικονομικών δυνάμεων και την επέμβαση στο νησί. Σε ομιλία του στο αμερικανικό Κογκρέσο ξεκαθάρισε ότι οι Η.Π.Α. θα αποκτήσουν την Γροιλανδία «με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο», καθώς θεωρεί πως το νησί είναι απαραίτητο για την οικονομική ασφάλεια της χώρας, λόγω της στρατηγικής του θέσης και του μεγάλου γεωλογικού πλούτου. Στο υπέδαφος της Γροιλανδίας βρίσκονται μεγάλες ποσότητες ορυκτού πλούτου που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις παγκόσμιες τηλεπικοινωνίες και στην τεχνολογική εξέλιξη καθώς και δισεκατομμύρια λίτρα πετρελαίου. Ακόμη, με την κλιματική αλλαγή να βρίσκεται σε έξαρση, οι πάγοι του νησιού λιώνουν με ραγδαίους ρυθμούς με αποτέλεσμα να αλλάζει ριζικά η ακτογραμμή γύρω από την περιοχή και να δημιουργούνται νέοι όροι για το παγκόσμιο εμπόριο. Επομένως, δεν προκαλεί εντύπωση το έντονο ενδιαφέρον του Αμερικανού ιμπεριαλιστή Προέδρου.
Οι Γροιλανδοί πολίτες αντιμετώπισαν με φόβο τις δηλώσεις αυτές, καθώς είναι προφανές ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι διατεθειμένος να φτάσει στα άκρα και να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει το πανίσχυρο κράτος του προκειμένου να καταλάβει τον τόπο τους, έναν τόπο για την ανεξαρτησία του οποίου έχουν δώσει πολλές μάχες. Ο Έγκεντε, αμέσως μετά τους απειλητικούς ισχυρισμούς του Τραμπ, δήλωσε μέσω social media: «Δεν είμαστε ούτε Δανοί, ούτε Αμερικάνοι. Είμαστε Kalaalit. […] Δεν είμαστε προς πώληση», εκφράζοντας έτσι τις πολύχρονες αξιώσεις του λαού για ανεξαρτησία. Οι Γροιλανδοί έχουν πρόθεση να αξιοποιήσουν οι ίδιοι τον πλούτο του τόπου τους, θέτοντας, όμως, παράλληλα και αυστηρά όρια στον τρόπο με τον όποιο θα γίνει αυτό το εγχείρημα, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα επιβαρυνθεί περαιτέρω το περιβάλλον.
Από την πλευρά της, η Δανία, ενόσω καραδοκεί ο κίνδυνος Τραμπ, προσπαθεί να προστατεύσει τα δικά της συμφέροντα, που δεν είναι άλλα από την διατήρηση του καθεστώτος ως έχει. Σε απάντηση προς τις επίμαχες δηλώσεις, η Δανή Πρωθυπουργός, Μέτε Φρεντρικσεν, δήλωσε ότι η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση και πως επιθυμεί να παραμείνει το καθεστώς της κοινοπολιτείας, αλλά να εξελιχθεί και να γίνει πιο βιώσιμη και για τα δύο μέρη. Η ίδια πραγματοποίησε περιοδεία σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες ζητώντας υποστήριξη ενόψει της σαφώς διαφαινόμενης απειλής. Ταυτόχρονα, προχώρησε σε ενίσχυση της δανέζικης στρατιωτικής κυριαρχίας στο νησί.
Οι εκλογές της Τρίτης επιβεβαίωσαν αυτό που ήδη ήταν γνωστό, ότι ο λαός της Γροιλανδίας δεν έχει καμία πρόθεση να μετατραπεί σε υποχείριο του Τραμπ. Το εκλογικό αποτέλεσμα αποτέλεσε έκπληξη, καθώς σε όλες τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες έγιναν βέβαια με μικρό δείγμα λόγω του μικρού πληθυσμού των κατοίκων (57.000), πρώτο εμφανιζόταν το αριστερό κόμμα που κατείχε μέχρι τώρα την εξουσία «Ινουίτ Ατακατιγκίτ» το οποίο εν τέλει ήρθε τρίτο μετά το κόμμα «Ναλεράκ». Οι πολίτες της Γροιλανδίας επέλεξαν να δώσουν τη ψήφο τους σε ένα κόμμα διαφορετικό από αυτά που κυβερνούσαν τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας φανερό ότι αποζητούν μια αλλαγή, τόσο στην εσωτερική πολιτική όσο και στο ζήτημα της ανεξαρτησίας. Οι Ντεμοκρατίτ τάσσονται κατά της προσάρτησης της Γροιλανδίας στο Αμερικανικό κράτος και επιδιώκουν την ανεξαρτητοποίηση του νησιού με αργούς ρυθμούς, σε αντίθεση με το δεύτερο κόμμα, το οποίο προτιμά τους ταχείς ρυθμούς. Η κατεύθυνση που θα ακολουθηθεί τελικά θα κριθεί από το κόμμα με το οποίο θα επιλέξουν να συγκυβερνήσουν οι Ντεμοκρατίτ.
Οι εκλογές αυτές ήταν από τις πιο κρίσιμες όλων των εποχών για τη Γροιλανδία. Με τον Ντόναλντ Τραμπ να εξαπολύει απειλές προς όλες τις κατευθύνσεις και να εποφθαλμιά τη γη των Γροιλανδών, ενώ παράλληλα διακυβεύεται η ανεξαρτησία τους πιο έντονα από ποτέ, οι Γροιλανδοί κρίθηκαν να πάρουν σοβαρές αποφάσεις για το μέλλον τους, όπως και έκαναν. Απέρριψαν ηχηρά τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και όλων των αποικιοκρατών και έθεσαν σε προτεραιότητα την ανεξαρτησία τους που τόσο καιρό ζητάνε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γροιλανδία: Η κεντροδεξιά αντιπολίτευση κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές – Στόχος η σταδιακή ανεξαρτησία απέναντι στα σχέδια του Τραμπ, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αποτέλεσμα-έκπληξη στις εκλογές στη Γροιλανδία – Πώς επηρεάζεται ο στόχος της ανεξαρτητοποίησης, ieidiseis.gr, διαθέσιμο εδώ
