Της Αλεξάνδρας Τορνικίδου,
Η αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη που ασκείται στα τοιχώματα των αγγείων από τη ροή του αίματος εντός τους. Κατά τον καρδιακό κύκλο προκύπτουν δύο διαφορετικά είδη πίεσης: η συστολική και η διαστολική. Η συστολική, όπως περιγράφεται ετυμολογικά, παράγεται κατά τη διάρκεια της συστολής της καρδιάς και είναι η μέγιστη τιμή. Αντίθετα, η διαστολική παράγεται μεταξύ δύο παλμών (διαστολή της καρδιάς) και είναι η ελάχιστη τιμή που λαμβάνεται. Η μονάδα μέτρησης της είναι τα χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg) και η μέση φυσιολογική τιμή της συστολικής σε έναν ενήλικα είναι 120 mmHg (80 mmHg για τη διαστολική).
Η πίεση που ασκεί στα αγγεία είναι μεγαλύτερη και για να επιτευχθεί αυτό, η καρδιά αντλεί περισσότερη ποσότητα αίματος, θέτοντας το έργο της καρδιάς πιο δύσκολο. Η αρτηριακή υπέρταση εκτείνεται σε ένα μεγάλο εύρος τιμών και βάσει αυτού, διακρίνεται σε τρία είδη, την αυξημένη αρτηριακή πίεση (120-129/ 80 mmHg), το πρώτο στάδιο της υπέρτασης (130-139/ 80 mmHg) και το δεύτερο στάδιο της υπέρτασης (> 140 mmHg).
Ένα είδος αρτηριακής υπέρτασης είναι η ανθεκτική. Σε αυτήν την περίπτωση, η υπέρταση παραμένει έπειτα από ιατρική θεραπεία. Υπάρχουν ορισμένα κριτήρια τα οποία πρέπει να είναι σε ισχύ όλα τους για να κριθεί η υπέρταση ως ανθεκτική. Τα κριτήρια είναι τα εξής:
- Το άτομο λαμβάνει τρία είδη αντιυπερτασικών φαρμάκων στις μεγαλύτερες δυνατές δόσεις και αποτυγχάνει η ρύθμιση της εντός φυσιολογικού πλαισίου, εκ των οποίων το ένα είναι διουρητικό.
- Παρά την αγωγή, η αρτηριακή πίεση παραμένει άνω των φυσιολογικών ορίων, και,
- στην περίπτωση που λαμβάνονται τέσσερα η περισσότερα αντιυπερτασικά για να ρυθμιστεί η αρτηριακή πίεση.
Σαφώς, είναι σημαντικό να αποκλειστούν παράγοντες που δεν σχετίζονται με την ανθεκτική υπέρταση. Αυτοί είναι: η εκτίμηση της ορθότητας λήψης της αρτηριακής πίεσης, η επιβεβαίωση ότι η μέτρηση της δεν επηρεάζεται από το σύνδρομο της λευκής μπλούζας και η επιβεβαίωση της τήρησης της φαρμακευτικής αγωγής από τον ασθενή. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να αποκλειστεί το ενδεχόμενο δευτεροπαθούς υπέρτασης.
Μόνο το 5% των υπερτασικών ατόμων έχουν πραγματικά ανθεκτική υπέρταση, ενώ τα υπόλοιπα περιστατικά κατατάσσονται στην ψευδοανθεκτική υπέρταση. Σ’ αυτήν την περίπτωση, υπάρχει αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος, ενώ η θεραπεία έγκειται σε φάρμακα με τα οποία οι θεράποντες ιατροί μπορεί να μην είναι εξοικειωμένοι, καθιστώντας το συγκεκριμένο περιστατικό πιο απαιτητικό.
Σ’ αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να αναφερθούν συμπτώματα ανησυχητικά για υπέρταση. Γενικώς, δεν παρουσιάζονται συμπτώματα που θα θορυβήσουν τον ασθενή. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κυρίως σε περίπτωση υπερτασικής κρίσης ή σε ξαφνική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, γεγονός που μπορεί να θορυβήσει τον ασθενή και περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, δύσπνοια, πόνο στο στήθος και ρινορραγίες. Γενικά, η πιο αξιόπιστη μέθοδος αξιολόγησης της αρτηριακής πίεσης είναι η μέτρησή της από έναν επαγγελματία υγείας. Επιπλέον, να σημειωθεί ότι η ζάλη δεν είναι σύμπτωμα υπέρτασης και συνήθως, αφορά την υπόταση και στην περίπτωση που δεν υποχωρεί, είναι απαραίτητη η εκτίμηση της από γιατρό.
Τέλος, η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει το συνδυασμό τριών φαρμάκων και του διουρητικού (σε επαρκή δόση), για την απομάκρυνση περίσσειας ποσότητας υγρών και νατρίου από το σώμα. Η φαρμακοτεχνική του μορφή είναι 3 αντιπερτασικά σε 1 χάπι για πρακτικούς σκοπούς. Τα διουρητικά φάρμακα περιλαμβάνουν την υδροχλωροθειαζίδη, τη χλωροθαλιδόνη, την ινδαπαμίδη κ.α. Τα δύο τελευταία είναι ισχυρότερα, μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση κατά 8 ή 5 mmHg και παρέχουν αποτελεσματική ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης για διάστημα έως 24 ώρες. Στην περίπτωση που ο GFR είναι μειωμένος τα παραπάνω διουρητικά έχουν ασθενέστερη δράση, γι’ αυτό αξιοποιούνται τα διουρητικά αγκύλης (φουροσεμίδη, βουμετανίδη και τορασεμίδη). Σε μία πρόσφατη μελέτη, παρατηρήθηκε πως ο συνδυασμός ενός διουρητικού αγκύλης (φουροσεμίδη) και χλωροθαλιδόνης μείωσε την ΑΠ έως 10,5 mmHg. Στην περίπτωση που η ΑΠ δε ρυθμίζεται από την τριπλέτα των φαρμάκων, λαμβάνεται ένα τέταρτο χάπι η σπειρονολακτόνη, η οποία είναι ένας ανταγωνιστής υποδοχέων αλατοκορτικοειδών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- High blood pressure (hypertension), Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Ανθεκτική υπέρταση, Ηρακλής Αβραμόπουλος (Παθολόγος, Διευθυντής Η’ παθολογικής κλινικής ΥΓΕΙΑ), διαθέσιμο εδώ
-
Resistant Hypertension, Johns Hopkins Medicine, διαθέσιμο εδώ
